İSTANBUL’UN FETHİNDE GEMİLERİN KARADAN YÜRÜTÜLMESİNİN ARKA PLANI

Yıl 2023, Sayı: 32, 1 - 11, 30.06.2023

Refik Turan , Serhat Altınkaynak

Öz

Gemilerin karadan yürütülmesi meselesi dünya tarihine bakıldığında örneklerine çok sık rastlanan bir hadise değildir. Denizcilik tarihi içerisinde gemilerin karadan yürütülerek veya taşınarak bir su kütlesinden başka bir su kütlesine atlatılması imkânların zorlanması olarak da görülebilir. Bu imkânların zorlanmasıyla ulaşılamayan yerlere ulaşılmakta ve fethedilemeyen yerler de fethedilmektedir. Ancak bunu gerçekleştirmek coğrafyayı iyi bilmeyi; bilgi ve mühendisliği iyi kullanmayı ve yeterince insan gücüne sahip olmayı gerektirmektedir.
Türkiye Selçuklu Devleti ve Beylikler dönemi öncesinde gemilerin karadan yürütülmesi hadisesine dair örnekler bilinmektedir. Türkiye Selçuklu Devleti’nin ilk döneminde gerçekleştirilen I. Haçlı Seferi esnasında Haçlılar, Bizans’ın gönderdiği hafif gemileri Kios (Gemlik)’tan İznik Gölü’ne karadan taşıyarak İznik’i ele geçirebilmişlerdir. Beylikler döneminde Aydınoğlu Gazi Umur Bey, gerçekleştirmiş olduğu bir seferinde yine karadan gemi yürütme veya taşıma faaliyeti gerçekleştirmiş ve başarı elde etmiştir. Yıllar sonra İstanbul kuşatması esnasında II. Mehmed’in kuvvetleri tarafından -bizzat onun projesi olarak- Marmara Denizi’nden Haliç’e gemiler karadan yürütülmüştür (21-22 Nisan 1453). İstanbul kuşatması esnasında gemilerin karadan yürütülmesi faaliyeti çok ustaca gerçekleştirilmiştir. Tarihte ilk kez gerçekleştirilmemiş olan bu faaliyetin kuvvetle muhtemel bir arka planı olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

I. Haçlı Seferi, İznik, Gazi Umur Bey, II. Mehmed

The Background of the Transportation of Ships from Land during the Conquest of Istanbul

Öz

Transporting the ships from the land to float on the water is not an incident that is very common in the course of the history of the world. In the maritime history, it can also be seen as forcing the means that the ships are evacuated from one water body to another water body by being moved or transported by land. With the difficulty of these possibilities, inaccessible places are reached and the places that cannot be conquered are also conquered. However, to realize this requires a good knowledge of geography, good use of knowledge and engineering, and having enough manpower.
There are known examples of the incident of the transportation of ships from land before the Seljuk State of Turkey and the Beyliks period. During the First Crusade in the first period of the Seljuk State of Turkey, the Crusaders were able to capture Iznik by transporting the lightweight ships sent by Byzantine State from Kios (Gemlik) to Lake Iznik from land. During the period of Beyliks, also Aydınoğlu Ghazi Umur Bey, carried out a ship movement or transportation activity from land and reached a success. Many years later, during the siege of Istanbul, ships were carried out by land from the Sea of Marmara to Haliç by Mehmed II.’s forces -as his personal project- (21st – 22nd April 1453). During the siege of Istanbul, the activity of conducting ships from land was carried out very skillfully. This activity, which has not been carried out for the first time in history, must have a highly probable background.

Anahtar Kelimeler

First Crusade, Iznik, Ghazi Umur Bey, Mehmed II

Kaynakça

• AKIN, H. (1946). Aydın Oğulları Hakkında Bir Araştırma. İstanbul: Pulhan Matbaası.
• ALBERT OF AACHEN. (2007). Historia Ierosolimitana (History of the Journey to Jerusalem). Book II. (ed. and trans. Susan B. Edgington). New York: Oxford University Press.
• ALTAN, E. (2001). “Haçlı Ordularının Anadolu’da Geçtiği Yollar”. Belleten, LXV/243, Ağustos, 2001: 571-582.