İRAN’DA MODERNLEŞMENİN AYAK SESLERİ MİRZA MELKUM HAN VE FAALİYETLERİ

Yıl 2023, Sayı: 32, 241 - 244, 30.06.2023

Tuğçe Nur Kesin

Öz

İran, ilk çağlardan itibaren sahip olduğu coğrafi, beşeri ve stratejik imkânlardan dolayı birçok kavim ve hükümdarın dikkatini çekmiştir. Zaman içerisinde İran, Part ve Sasani medeniyetlerine ev sahipliği yapmış, Bizans’ın fethetmek istediği ülkelerden biri olmuştur. İslâm fetihleri ile Arapların egemenliğine giren bu coğrafya cazibe merkezi olarak varlığını sürdürmüştür. Geçmişten günümüze gerek coğrafi yakınlık sebebiyle gerekse kültürel açıdan Türklerin en çok temas ettiği ülkelerin başında gelen İran, kültürünün yanında tarihi paydaş olması yönüyle de Türk tarihçilerinin araştırma alanlarının başında gelmiştir. Prof. Dr. Yılmaz Karadeniz’in İran Tarihi 1700-1925 isimli çalışması İran tarihi çalışanların başucu kitabı niteliğinde sayılmaktadır. Bunun yanında Ervand Abrahamian’in Modern İran Tarihi, Gene R. Garthwaite’in İran Tarihi ve Mihail Sergeyeviç İvanov’un editörlüğünde hazırlanan İran Tarihi -En Eski Çağlardan Yirminci Yüzyıla- gibi kitaplar da çeviri yoluyla Türkçeye kazandırılan dikkate değer çalışmalardandır.

Anahtar Kelimeler

İRAN, MİRZA MELKUM HAN, iRAN TARİHİ, İRAN MODERNLEŞMESİ, MİKAİL DEVEBAKAN

THE FOOTSTEPS OF MODERNIZATION IN IRAN MIRZA MELKUM KHAN AND HIS ACTIVITIES

Öz

İran, ilk çağlardan itibaren sahip olduğu coğrafi, beşeri ve stratejik imkânlardan dolayı birçok kavim ve hükümdarın dikkatini çekmiştir. Zaman içerisinde İran, Part ve Sasani medeniyetlerine ev sahipliği yapmış, Bizans’ın fethetmek istediği ülkelerden biri olmuştur. İslâm fetihleri ile Arapların egemenliğine giren bu coğrafya cazibe merkezi olarak varlığını sürdürmüştür. Geçmişten günümüze gerek coğrafi yakınlık sebebiyle gerekse kültürel açıdan Türklerin en çok temas ettiği ülkelerin başında gelen İran, kültürünün yanında tarihi paydaş olması yönüyle de Türk tarihçilerinin araştırma alanlarının başında gelmiştir. Prof. Dr. Yılmaz Karadeniz’in İran Tarihi 1700-1925 isimli çalışması İran tarihi çalışanların başucu kitabı niteliğinde sayılmaktadır. Bunun yanında Ervand Abrahamian’in Modern İran Tarihi, Gene R. Garthwaite’in İran Tarihi ve Mihail Sergeyeviç İvanov’un editörlüğünde hazırlanan İran Tarihi -En Eski Çağlardan Yirminci Yüzyıla- gibi kitaplar da çeviri yoluyla Türkçeye kazandırılan dikkate değer çalışmalardandır.

Anahtar Kelimeler

MIRZA MELKUM KHAN, PERSİAN, MIRZA MELKUM KHAN, HISTORY OF PERSİAN, MODERNIZATION OF IRAN, MİKAİL DEVEBAKAN