Kastamonu İli ve Çevresinde Kabakgil Yetiştirilen Alanlarda Enfeksiyon Oluşturan Viral Etmenlerin Saptanması

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 65 - 72, 15.05.2020

Şerife Topkaya

Öz

Kabakgil
bitkilerinde bitki virüs hastalıkları önemli zararlara neden olmaktadır ve
kabakgil yetiştiriciliği olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu çalışma 2015 yılında
Kastamonu ilinde kabakgil yetiştiriciliği yapılan alanlarda zararlı Hıyar
Mozaik Virüsü (Cucumber Mosaic Virus-CMV), Kabak Sarı Mozaik Virüsü (Zucchini
Yellow Mosaic Virüs-ZYMV), Kabak Mozaik Virüsü (Saquash Mosaic Virus-SqMV),
Karpuz Mozaik Virüsü (Watermelon mosaic virus-WMV), Papaya Ringspot
Virüsü (Papaya Ringspot Virus-PRSV) hastalıklarının tespit
edilmesi amacıyla yapılmıştır. 2015 yılında survey alanında 25 bahçeden virüs
belirtisi (mozaik, sararma, iplikleşme, lekelenme, bodurlaşma ve meyve
deformasyonu) gösteren ve göstermeyen hıyar (Cucumis sativus) (18),
kavun (Cucumis melo) (25), karpuz (Citrullus vulgaris)
(14), sakız kabağı (Cucurbita pepo) (23) ve bal kabağı (Cucurbita
moschata) (19) bitkilerinden toplam 99 şüpheli örnek toplanmıştır. Araziden
toplanan virüslü olduğundan şüphelenilen bitkiler, double antibody sandwich
enzyme-linked immunosorbent assay (DAS-ELISA) yöntemi ile testlenmiş ve
hastalık oranı WMV için %36,63, ZYMV için %18,81, CMV için %3,96 ve PRSV için
de %3,96 olarak saptanmıştır. Ayrıca WMV ve ZYMV virüslerinin karışık hastalık oranı da %10,89, WMV
ve PRSV virüslerinin karışık oranları ise %4 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak Kastamonu
kabakgil alanlarında WMV ve ZYMV en yaygın virüsler olarak tespit edilirken,
SqMV etmenine rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Kabakgil, Kastamonu, Virus, Watermelon Mosaic Virus, Zucchini yellow mosaic virus, cucumber mosaic virus

Kaynakça

• Caglar B.K., Güldür M.E., ve Yilmaz M.A., 2004. First report of Squash mosaic virus in Turkey. J. Plant Pathology, 86 (2), 177-180.
• Clark MF, Adams AN, 1977. Characteristics of the microplate method of enzyme-linked immunosorbent assay for the detection of plant viruses. Journal of General Virology, 34:475- 783.
• Dağ D.S., 2005. Gaziantep il ve ilçelerinde yetiştirilen kabakgillere (Cucurbitaceae) zarar veren virüslerin DAS-ELISA yöntemiyle saptanması. Gaziantep Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Gümüs, M., Erkan, S., ve Tok, S., 2004. Studies on determination of virus diseases in the seeds of some cucurbitaceous species. J.of Agr. Faculty of Ege University, 41(1), 49-56.
• Gümüs, M., Erkan, S., Yorganci U., ve Duman I., 2001. The investigation on the determination of viruses in the seeds of certain vegetables. Proceedings of the IX. Phytopathology Congress of Turkey. 3-8 September 2001, Tekirdağ, Turkey. 190-197.
• Kamberoğlu M. A., Calıskan A. F., Desbiez C., 2016. Current Status of Some Cucurbit Viruses in Cukurova Region (Adana and Mersin Provinces) of Turkey and Molecular Characterization of Zucchini Yellow Mosaic Virus Isolates. Romanian Biotechnological Letters. Vol. 21, No. 4
• Karamanlı, A. ve Kamberoğlu M.A. 2010. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’ nde kabakgil yetiştirilen alanlarda Hıyar Mozayik Virüsü (Cucumber Mosaic Virus, CMV) ve Kabak Sarı Mozaik Virüsü (Zucchıni Yellow Mosaic Virus, ZYMV)’ nün surveyı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 22(3), 66-77.
• Karamanlı, A., 2007. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuryeti (KKTC)’nde Kabakgil Yetiştirilen Alanlarda Hıyar Mozaik Virüsü (Cucumber Mosaic Virüs, CMV) ve Kabak Sarı Mozaik Virüsü (Zucchini Yellow Mosaic Virüs, ZYMV)’ nün Surveyi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 86s, Adana.
• Kaya, A. ve Erkan, S., 2011. İzmir, Aydın, Manisa ve Balıkesir İllerinde Üretilen Kabakgillerdeki Viral Etmenlerin Tanılanması ve Yaygınlıklarının Belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni 2011, 51 (4); 387- 405
• Korkmaz F, Topkaya Ş, Yanar Y, 2018. Tokat Kabakgil Üretim Alanlarında Enfeksiyon Oluşturan Virüslerin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 7 (2): 46-56.
• Köklü, G. ve Yilmaz O. 2006. Occurrence of cucurbit viruses on field-grown melon and watermelon in the Thrace region of Turkey. Phytoprotection, 87(3), 123-130.
• Lecoq, H. ve Desbiez C. 2012. Virus of cucurbit crops in the Mediterranean Region: an ever-changing picture. In: Loebenstein, G., Lecoq, H. (Eds.), Viruses and Virus Diseases of Vegetables in the Mediterranean Basin. Adv. Virus Res., vol. 84. Elsevier, USA, pp. 67-12
• Sevik, M.A. ve Arli-Sokmen M. 2003. Viruses infecting cucurbits in Samsun, Turkey. Plant Disease, 87, 341–344. Şevik ve Toksöz, 2008. Occurrence of Squash mosaic virus (SqMV) Infecting Pumpkin and Squash Growing in Samsun, Turkey J. Turk. Phytopath., Vol. 37, 1-3, 15-25
• Şevik, M.A., ve Balkaya A., 2015. Samsun, Sinop ve Bolu illerindeki bal kabağı (Cucurbita moschata) popülasyonlarına ait tohum örneklerinde virüslerin tanılanması ve bulunma durumlarının belirlenmesi., Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (3), 70-77
• Topkaya, S. Ve Ertunc, F. (2012). Current status of virus infections in cucurbit plantations in Ankara and Antalya provinces. Proceedings of the Xth EUCARPIA Meeting on Genetics and Breeding of Cucurbitaceae, 759-762
• Yesil S, 2014. Virus Diseases of Edible Seed Squash (Cucurbita pepo L.) in Konya Province. In: Book of Proceedings Fifth International Scientific Agricultural Symposium (AGROSYM-2014), October, 23-26th, 2014, Jahorina, Sarajevo, Bosnia-Herzegovina, 226 p. ISBN: 978-99955-751-9-9
• Yesil S, 2019. Detection of Viruses on Edible Seed Squash (Cucurbita pepo L.) in Yozgat Province, Turkey. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3): 1212-1219