Karayolu Projelerinde Değişik Enterpolasyon Yöntemlerinin Kullanılabilirliği

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 43 - 51, 08.10.2021

Uğur Yatıgı , Servet Yaprak

Öz

Yer bilimlerinde, özellikle de harita mühendisliği mesleğinde sayısal arazi modeli oluşturma, yüzey modellemesi ve bu modeller kullanılarak alan-hacim değerleri üretmek günümüzde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Doğru ve güvenilir bir alan-hacim hesabı için öncelikle doğru ve güvenilir bir yüzey modellemesinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu yüzey modellemeleri ve hacim hesaplamaları için çeşitli enterpolasyon yöntemleri kullanılmaktadır. Günümüzde birçok yazılım bu enterpolasyon yöntemlerini kullanmamıza olanak vermektedir. Bu çalışmada, Digor-Esenkent yolu güzergahındaki kazı ve dolgu kesit alanları belirlenmiştir. Ölçme noktaları, üç farklı kesit alanında siyah (doğal) zemin ve terasman (kazı / dolgu) yüzeyinden toplanmıştır. Ölçme noktalarından bazıları dayanak noktası ve test noktası olarak gruplandırılmıştır. Dayanak noktaları kullanılarak dört farklı enterpolasyon yöntemi ile yüzey modellemesi yapılmış ve test noktalarının enterpolasyon yükseklik değerleri hesaplanmıştır. Dayanak ve test noktaları kullanılarak, hacim hesaplamaları siyah (doğal) zemin alt yüzey ve teraslı üst yüzey olacak şekilde yapılmıştır. Elde edilen beş farklı hacim değerinin ortalaması alınmış ve bu hacim değeri referans değer olarak kabul edilmiştir. Elde edilen hacim değerleri karşılaştırılarak farklı enterpolasyon yöntemlerinin hacim hesaplamasına etkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karayolları, Sayısal Arazi Modeli, Enterpolasyon, Kriging, Multikuadrik

Kaynakça

• Altınok, S., 2001. Türkiye'de Ulaştırma Politikaları, Karayolları ve Demiryollarının Mukayesesi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1 (1-2), 73-87.
• Aydın, O., 2014. Türkiye' de Yıllık Ortalama Toplam Yağışın Kriging Yöntemiyle Belirlenmesi. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ayhan, F., 2011. Kuzey Marmara Otoyolu Güzergahında Bulunan Yerleşmeler ve Yolun Yerleşmelere Muhtemel Etkileri Sakaraya İli Örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Sakarya.
• Hanlı, E., 2009. Esnek Yol Üstyapısında Oluşan Bozulmalar ve Değerlendirmesi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• İnal, C., Turgut, B. ve Yiğit, C. Ö., 2002. Lokal Alanlarda Jeoit Ondülasyonlarının Belirlenmesinde Kullanılan Enterpolasyon Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yıl Sempozyumu, 16-18 Ekim, Konya.
• Kapluhan, E., 2014. Ulaşım Coğrafyası Açısından Türkiye' de Karayolu Ulaşımının Tarihsel Gelişimi ve Mevcut Yapısı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (33), 427-439.
• KGM, 2020. Yol Ağı Bilgileri. Karayolları Genel Müdürlüğü, https://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Kurumsal/YolAgi.aspx- (09.04.2021).
• Pancar, E. B., 2018. Yol Bilgisi Ders Notları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Samsun.
• Serin, S., 2015. Ulaştırma, Düzce Üniversitesi, https://docplayer.biz.tr/115743920-Ulastirma-dr-ogr-uyesi-sercan-serin.html-(10.04.2021).
• Uluğtekin, N., 1994. Sayısallaştırılmış Kadastro Paftalarının Geometrik Niteliğinin Yükseltilmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 52 (1-2), 35-41.
• Whell, 2014. Encyclopedia Britanica Online. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/641642/wheel(10.04.2021).
• Yayla, N., 2004. Karayolu Mühendisliği. Birsen Yayınevi, 285s, İstanbul.
• Yanalak, M., 1997. Sayısal Arazi Modellerinden Hacim Hesaplarında En Uygun Enterpolasyon Yönteminin Araştırılması. (Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yaprak, S., 2007. Kriging Yönteminin Geoit Yüzeyi Modellemesinde Kullanılabilirliğinin Araştırılması ve Varolan Yöntemlerle Karşılaştırılması. (Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yatıgı, U., 2021. Karayolu Projelerinde Değişik Enterpolasyon Yöntemlerinin Kullanılabilirliği. (Yüksek Lisans Tezi), Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı, Tokat.
• Yıldırım, S., 2019. Ferrokrom Cürufunun Karayolu Alt Dolgularında Kullanılabilirlik Performansı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Sakarya.
• Yiğit, C. Ö., 2003. Elipsoidal Yüksekliklerin Ortometrik Yüksekliğe Dönüşümünde Kullanılan Enterpolasyon Yöntemlerinin Karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeodezi ve Fotogrametri Anabilim Dalı, Konya.
• Zengin Kazancı, S., 2014. Konumsal Enterpolasyon Yöntemlerinin Uygulanması: Karadeniz Bölgesi Günlük Ortalama Sıcaklık Verileri Örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon.