Bazı Mürver (Sambucus nigra L.) Çeşitlerinin Erzincan Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 88 - 97, 11.05.2022

Resul Gerçekcioğlu , Cihan Yılmaz

Öz

Araştırma 2018-2019 yıllarında Erzincan(merkez) ilinde yürütülmüştür. Çalışmada materyal olarak ‘Haschberg mürver çeşidi’ ve ‘Tokat 1 genotipi’ kullanılmıştır. Tokat 1 genotipinde sadece bitkisel özellikler; ‘Haschberg mürver çeşidi’ nin ise bitkisel ve pomolojik özellikleri incelenmiştir. Haschberg çeşidinde ortalama verim 0.207 kg/bitki olarak belirlenmiştir. Meyve ağırlığı 0.097 g ve salkım ağırlığı da 11.006 g olarak belirlenmiştir. Suda çözünebilir kuru madde %7.5; titre edilebilir asit miktarı %8.6, şıra oranı da %33.62, toplam kuru madde % 19.82 ve pH değeri 3.98 olmuştur. Bitkilere ait taç hacmi, bitki gövde çapı, yıllık sürgün sayısı, sürgün çapı, sürgün boyu, yaprakçık(pinnate) sayısı, yaprakçık(pinnate) alanı ve yaprak alanı özellikleri de incelenmiştir. Tokat-1 genotipine ait bitkilerde taç hacmi 0.61 m3, bitki gövdesi çapı 35.01 mm, yıllık sürgün sayısı 7.663 adet/bitki, sürgün çapı 9.65 mm, sürgün boyu 9.542 cm, yaprakçık(pinnate) sayısı 4.66 adet/bitki, yaprakçık(pinnate) alanı 56.85 cm2 ve yaprak alanı da 12.20 cm2 olarak hesap edilmiştir. Haschberg çeşidine ait bitkilerde ise taç hacmi 0.49 m3, bitki gövdesi çapı 17.75 mm, yıllık sürgün sayısı 4.99 adet/bitki, sürgün çapı 5.64 mm, sürgün boyu 69.22 cm, yaprakçık(pinnate) sayısı 6.40 adet/bitki, yaprakçık(pinnate) alanı 102.8 cm2 ve yaprak alanı da 15.95 cm2 olarak belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Haschberg mürver çeşidi, Tokat-1 mürver genotipi, adaptasyon, Haschberg mürver çeşidi, Tokat-1 mürver genotipi, adaptasyon

Proje Numarası

2020/73

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S. ve Gerçekcioğlu, R. 2013. Frenküzümü, Bektaşi Üzümü Yetiştiriciliği. Y.S. Ağaoğlu, R. Gerçekcioğlu (Eds). Üzümsü Meyveler 654s.
• Akbulut, M., Ercisli, S. ve Tosun, M., 2009. Physico-chemical characteristics of some wild grown European elderberry (Sambucus nigra L.) genotypes. Phcog Mag 2009;5:320-323
• Anonymous, 1973. Methods of analysis. International federation of fruit juice producers, Eschens.
• Cemeroğlu, B. 1992. Meyve ve sebze işleme endüstrisinde temel analiz metotları. Biltav Yayınları. Ankara, 381s.
• Clarke, C.B. 1977. Edible and useful plants of California. University of California Press. 280 pp.
• Costica, N., Stratu, A., Boz, I. ve Gille, E. 2018.Characteristics of elderberry (Sambucus nigra L.) fruit. Agric. conspec. sci.Vol.84 (2019) No.1 (115-122).
• Çelik, M. 1988. Ankara koşullarında williams, ankara, akça ve şeker armut çeşitleri için en uygun s.ö. ayva anaçlarının seçimi üzerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1075, 24 s., Ankara
• Çığ, A. Yıldırım, B., Türközü, D. ve Yılmaz, H. 2010. Tıbbi amaçlarla kullanılabilen bazı süs bitkileri. IV. Süs Bitkileri Kongresi, Mersin, 2010.
• Finn, C.E., Thomas, A.L., Byers, P.L. ve Serçe, S. 2008. Evaluation of american (Sambucus canadensis) and european (S. nigra) elderberry genotypes grown in diverse environments and implications for cultivar development. Hortscıense 43 (5): 1385-1391, 2008.
• Gerçekcioğlu, R., Yeşil, H. ve Çekiç, Ç. 2009. Mürver (Sambucus nigra L.)’in yeşil ve odun çelikleri ile çoğaltılması. III. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu. KSÜ Basımevi 2009. S. 302-307.
• Gerçekcioğlu, R. 2013. Mürver yemişi. Üzümsü Meyveler. Eğitim Yayınları No:1. S.383-402.
• Güçlü, İ. ve Yüksel, V. 2017. Fitoterapide antiviral bitkiler. Deneysel Tıp Dergisi cilt:7 sayı:13.
• Hutchens, A.R. 1991. Indian Herbalogy of North America. Shambhala Books, Boston and London. pp 114-117.
• Kaack, K. 1997. Sampo and Samdal, elderberry cultivars for juice concentrates. Fruit Varieties Journal 1997 Vol.51 No.1 pp.28-31 ref.3.
• Kayabaşı, N. ve Etikan, S. 1998. Mürver (Sambucus nigra L.) bitkisinden elde edilen renkler ve bu renklerin yün halı iplikleri üzerindeki ışık ve sürtünme haslıkları. Tarım Bilimleri Dergisi 1998, 4 (3), 65-69.
• Kong, F. 2009. Pilot clinical study on a proprietary elderberry extract: efficacy in addressing influenza symptoms, Online J. Pharm. PharmacoKinet., 5, 32-43 (2009).
• Köksal, İ. 1982. Bazı elma ve armut anaçları ile bunların üzerine aşılı önemli kültür çeşitleri arasındaki GA ve ABA benzeri maddelerin değişimleri üzerine araştırmalar. A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları: 800(473), Ankara.
• Sampson, A.S. ve B.S. Jesperson. 1981. California range brushlands and browse plants. Agricultural Sciences Publications. University of California. Berkeley, California. 162 pp.
• Şakar, M. 2019. Bitki büyümesini teşvik edici rizobakteri(PGPR) ve solucan gübresi uygulamalarının mürver’in bitkisel özellikleri üzerine etkileri. (Yüksek Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
• Válles, J., Bonet, A. ve Agelet, A. 2004. Ethnobotany of Sambucus nigra L. in catalonia (ıberian peninsula): The integral exploitation of a natural resource in mountain regions. Economic Botany. 58(3): 456-469.
• Veberic, R., Jakopic, J. ve Stampar, F. 2009. European elderberry (Sambucus nigra L.) rich in sugars, organic acids, anthocyanins and selected polyphenols. Food Chemistry.114(2): 511-515
• Walker, P.L. ve Hundson, T. 1993. Chumas healing. American Indian Society. Malki Museum Pres, Banning, California. 161 pp.
• Vurdu, H., Olgun, Ç. ve Özkan, O. E. 2012. Kastamonu’da yetişen mürver türlerinin botanik ve kullanım özellikleri. Kastamonu’nun doğal zenginlikleri sempozyumu, 16-17 Ekim 2012.
• Wazbinska, J., Puczel, U. ve Senderowska, J. 2004. Yield in elderberry cultivars grown on two different soils in 1997-2003.Journal of fruit and ornamental plant research. vol. 12, 2004: 175-181.
• Yenen, M., Özgen, U. 1997. Türkiye'de yetişen Sambucus türlerinin meyvalarında antosiyanozit teşhisi ve miktar tayini, Ankara Üniv. Ecz. Fak. Derg., 26(2), 83-88 (1997).
• Zakay-Rones Z., Thom, E., Wollan, T., ve Wadstein, J. 2004. Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza A and B virus infections, J. Int. Med. Res., 32, 132-140 (2004).