Antakya’da Kullanılan Bazı Baharat Uçucu Yağlarının Escherichia Coli ve Staphylococcus Aureus’a Karşı Antibakteriyal Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 1 - 11, 11.11.2022

Emine Aksan , Ahmet Mert

Öz

Çok kültürlü bir toplum yapısına sahip Hatay, yemek ve baharat kültüründe de zenginlikler içermektedir. Baharatlar bölgenin kendine has bir yemek kültürünün oluşmasında önemli bir etkiye sahiptir. Türk, arap ve yörük kültürleri ile ortaya çıkan Hatay mutfağında, kendine has baharat seçimleriyle de dikkat çekmektedir. Ayrıca coğrafi konumu nedeniyle de bölge florasında gelişen birçok aromatik bitki baharat olarak değerlendirilmektedir. Kimyon (Cuminum cyminum), kişniş (Cariandum sativum) ve kara kekik (Thymba spicata) hem aromatik bitki özelliğiyle kullanılan hem de yöredeki çeşitli gıdalarda baharat olarak değerlendirilen ürünlerdir. Bu baharatlar, Hatay mutfağındaki ürünlerin lezzetine katkıda bulunurken ayrıca aromatik bitki olmaları nedeniyle de mikrobiyolojik gelişimi önleyici etkileri bulunmaktadır. Birçok çalışmada çeşitli baharatların antimikrobiyal etkileri belirtilmiştir.
Escherichia coli ve Staphylococcus aureus, gıdalarda gelişerek enfeksiyon oluşturan patojen bakterilerdir. Bu çalışmada, Antakya’da baharat olarak yaygın kullanılan kimyon, kişniş ve kara kekiğin uçucu yağları elde edilmiştir. Baharat uçucu yağlarının farklı miktarları, ayrı ayrı olarak ve birlikte kombine kullanımlarının Escherichia coli ve Staphylococcus aureus’a karşı antibakteriyel aktiviteleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hatay, Baharat, Uçucu yağ, Antimikrobiyal, Escherichia coli, Staphylococcus aureus

Kaynakça

• Referans1 Akgün A, Kıvanç M (1991) Baharatların Antibakteriyal Etkileri. 9. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildirileri. 164-170.
• Referans2 Aktuğ SE, Karapınar M, (1986) Sensitivity of some common food poisoning bacteria to thyme, mint, and bay leaves. Int. J. Food Microbiol. 3(6): 349-354.
• Referans3 Anonymous, 1993. SPSS for Windows.
• Referans4 Aytar M, Oryaşın E, Başbülbül G, Bozdoğan B (2019) Agar well difüzyon yönteminde standardizasyon çalışması. Bartın University International Journal of Natural and Applied Sciences Jonas, 2 (2): 138-145.
• Referans5 Babat D, Gökçe G, Varışlı A (2017) Hatay mutfak kültürünün sürdürülebilirliğinde, yöresel yiyecek üreticilerinin rolü 1st International Sustainable Tourism Congress / November 23-25, / Kastamonu-Turkey pp 816-830.
• Referans6 Bayaz M (2014) Esansiyel yağlar: antimikrobiyal, antioksidan ve antimutajenik aktiviteleri. Akademik Gıda 12(3):45-53.
• Referans7 Coskun F (2010) Gıdalarda kullanılan bazı baharat ve baharat özütlerinin antimikrobiyal aktivitesi. Akademik Gıda 8 (4):41-46.
• Referans8 Çelik AD, Gül A (2021) Evaluation of the Medicinal and Aromatic Plants Processing Sector in Hatay Province Turkish. Journal of Agriculture - Food Science and Technology. 9(7): 1270-1276.
• Referans9 Çon A.H, Ayar A, Gökalp HY (1998) Bazı baharat uçucu yağlarının çeşitli bakterilere karşı antimikrobiyal etkisi. Gıda. 23(3), 171-175.
• Referans10 Demirkol G (2010) Türkiye’de Yaygın Olarak Kullanılmakta Olan Elli Baharat Türünün Antibakteriyel, Antifungal Ve Antioksidan Aktivitelerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim Dalı,
• Referans11 Doğan A, Akgün A, Bayrak A (1984). Türk kişnişlerinin uçucu yağ verimi ve uçucu yağların bileşenleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 34 (1,2,3,4) 213-220.
• Referans12 Doğan A, Bayrak A, Akgün A (1984) Türk kişniş uçucu yağ verimi ve uçucu yağların bileşimleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 37(1-2-3-4), 213-220.
• Referans13 Dua A, Gaurav G, Balkar S, Mahajan R (2013) Antimicrobial properties of methanolic extract of cumin (Cuminum cyminum) seeds”, International Journal of Research in Ayurveda & Pharmacy 4(1), 104-107.
• Referans14 Ertürk R, Çelik C, Kaygusuz R, Aydın H (2010) Ticari olarak satılan kekik ve nane uçucu yağlarının antimikrobiyal aktiviteleri Antimicrobial activities of commercial essential oils of thyme and mint. Cumhuriyet Tıp Derg. 32: 281-286.
• Referans15 Ertürk R. Çelik C, Kaygusuz R, Aydın H (2010). Ticari olarak satılan kekik ve nane uçucu yağlarının antimikrobiyal aktiviteleri. Cumhuriyet Medical Journal, 32(4): 281- 286.
• Referans16 Farag RS, Daw ZY, Hewedi FM, El-Baroty GSA (1989) Antimicrobial activity of some Egyptian spice essential oils. J. Food Protect 52(9): 665-667.
• Referans17 E, Sürücüoğlu MS (2013) Tıbbi ve aromatik bitkilerin antimikrobiyal, antioksidan aktiviteleri ve kullanım olanakları medıcal and aromatıc plants’ antımıcrobıal, antıoxıdant actıvıtıes and use opportunıtıes. EÜFBED - Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt-Sayı: 6-2 : 233-265.
• Referans18 Gotmare, SR, E. A. Tambe EA (2018) Chemical characterization of cumin seed oil (Cuminum Cyminum) by Gcms and its Comparative Study. International Journal of Scientific Research in Research Paper . Biological Sciences. 5, 3:36-45
• Referans19 Iflazoglu N, Sarper F (2021) Zahtar and its place in culinary culture: Sample of Hatay Cuisine. International Journal of Gastronomy and Food Science23(3):100302
• Referans20 Karaca OB, Karacaoğlu S (2016) Kültür, din ve yemek etkileşimi çerçevesinde arap mutfağının kavramsal olarak incelenmesi: Adana ili örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 2:561-584.
• Referans21 Karadoğan T, Oral E, (1994) Farklı sıra aralıkları uygulanan kişniş varyetelerinin verim ve verim unsurları ve kalitesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(3), 311-318.
• Referans22 Karankı E (2013) Ülkemizde Yaygın Olarak Kullanılan Bazı Baharatların Antmikrobiyal Aktivitesinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Ana Bilim Dalı 73s.
• Referans23 Kılıçhan R, Çalhan H (2015) Mutfakların Sihri Baharat: Kayseri İlinde Baharat Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma (Spices the Magic of Cuisines: Determination of Spice Consumption Habits in Kayseri Province). Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3/2 40-47
• Referans24 Kolcuoğlu (2020) Çeşitli bitkisel ekstraktlar ve kombinasyonlarının köftede antimikrobiyel etkisinin araştırılması, Yüksek Lisans Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı 72s.
• Referans25 Koptaget E (2018) Tarçın Yağının ve Karanfil Yağının Antimikrobiyal Etkinliğinin Mikrobiyolojik Miktar Tayini Yöntemi İle Araştırılması Yüksek Lisans Tezi Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı: 82s.
• Referans26 Köten M, Satouf M (2019) Farklı formülasyonlarda kahvaltılık zahter üretimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi . Gıda 44, 3: 513-522.
• Referans27 Kulaksız B, ER S, Üstündağ-Okur N, Saltan-İşcan G (2018) Investigation of antimicrobial activities of some herbs containing essential oils and their mouthwash formulations, Turk J Pharm Sci;15(3):370-375.
• Referans28 Lambert RJW, Skandamis PN, Coote P, Nychas GJE (2001) A study of the minimum inhibitory concentration and mode of action of oregano essential oil, thymol and carvacrol. J. Appl.Microbiol. 91(3): 453-462.
• Referans29 Mudara, M (2012) Baharat mekânları: Antalya’da yerel ve turistik baharatçılar Folklor/edebiyat. 18:69,
• Referans30 Patterson JE, McElmeel, L, Wiederhold NP (2019) In Vitro activity of essential oils against gram-positive and gram-negative clinical ısolates, ıncluding carbapenem-resistant Enterobacteriaceae . Open Forum Infect Dis, 4, 6(12)
• Referans31 Üner Y, Aksu H, Ergün Ö (2000) Baharatın çeşitli mikroorganizmalar üzerine etkileri. İstanbul Üniversitesi Vet. Fak. Der. 26(1): 1-10.
• Referans32 Yenikalaycı A, Arslan M (2019) Karasal İklim Koşullarında Yaygın Kekiğin (Thymus vulgaris L.) Yetiştirilebilme Olanakları. Türkiye 13. Ulusal, 1. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi, 01-04 Kasım, Antalya pp 110
• Referans33 Yıldırım Aybakır M (2015) Baharatın Antimikrobiyel Etkisinin Engeller Teknolojisi Kapsamında İncelenmesi Yüksek Lisans Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı, 72s.