Bitkisel Üretim Desteklemelerinin Ayçiçeği ve Buğday Ekiliş Alanlarına Etkisinin İncelenmesi; Tokat İli Zile İlçesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 73 - 82, 11.11.2022

Mustafa Erdem Çini , Gülistan Erdal , Hilmi Erdal

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de bitkisel üretime yapılan desteklemelerin ayçiçeği ve buğday ekiliş alanları üzerindeki etkisi Tokat ili Zile ilçesi örneğinde incelenmiştir. Bu amaçla 2014-2019 yılları arasında Tarım ve Orman Bakanlığı Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı Zile ilçesi çiftçilerden, ayçiçeği ve buğday için bitkisel üretim desteği alan 462 çiftçi verisi kullanılmıştır. Çalışmada, panel veri regresyon modellerinde sabit etkiler regresyon yöntemi uygulanarak analizler yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, ayçiçeği ekiliş alanı üzerinde en etkili destekleme aracının prim ödemesi desteği olduğu tahmin edilmiştir. Buğday ekiliş alanı üzerinde ise en etkili destekleme aracının mazot gübre desteği olduğu tahmin edilmiştir. Bunun yanında ayçiçeği ve buğday ekiliş alanları üzerinde ürünün satışından elde edilecek gelire oranla ödenen desteklemelerin çok daha fazla etkiye sahip olduğu tahmin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, Buğday, Ekiliş Alanı, Destekleme, Tokat

Kaynakça

• Aktaş, E., Metin, A. ve Songur, M., 2015. Farklı Ülkelerdeki Tarımsal Destekleme Politikalarının Tarımsal Üretim Üzerine Etkisinin Karşılaştırmalı Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(15), 55-74.
• Anonim., 2020d. Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü (BÜGEM). https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM.pdf (16.07.2020).
• Anonim., 2020h. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Bitkisel Üretim Denge tabloları https://tuikweb.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1001 (15.01.2021).
• Başarır, A., 2008. Doğrudan Gelir Desteği (DGD) politikasının tarım işletmelerine etkilerinin araştırılması: Samsun İli örneği. (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Samsun.
• Baltagi, B. H., 2014, Econometric Analysis of Panel Data, (5rd ed.). United Kingdom: John Wiley&Sons.
• Bretung, J., 2005. A Parametric Approach to the Estimation of Cointegration Vectors in Panel Data. Econometric Reviews, Issue 24, pp. 151-173.
• Breusch, T. S. and Pagan A. R. 1980. The Lagrange Multiplier Test and Its Applications To Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Demirdöğen, A., 2018. Türkiye'de Tarımsal Desteklerin Üretime Etkisi: Mısır Örneği. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Erdal, G. ve Erdal, H., 2008. Türkiye’de Tarımsal Desteklemeler Kapsamında Prim Sistemi Uygulamalarının Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(25), 41-51.
• Hadri, K., 2000. Testing for stationarity in heterogeneous panel data. The Econometrics Journal, Issue 3, pp. 148-161.
• Hausman, J. 1978. Specification Test in Econometrics. Econometrica, 46(6), 1251-1271.
• Im, K. S., Pesaran, M. H. and Shin, Y., 2003. Testing For Unit Roots in Heterogeneous Panels. Journal of Econometrics, Issue 115, pp. 53-74.
• Kızılarslan, N. ve Somak, E., 2019. Üreticilerin Tarım Politikalarına İlişkin Görüş ve Beklentilerinin Belirlenmesi (Tokat İli Merkez İlçe Köyleri Örneği). Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi (GBAD), 8(3), 140-154.
• Kutlar, A., 2017. Eviews ile Panel Veri Ekonometrisi Uygulamaları. Umuttepe Yayınları, 151s, Kocaeli.
• Levin, A., Lin, C.-F. and Chu, C.-S. J., 2001. Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties. Journal of Econometrics, Issue 108, pp. 1-24.
• Pesaran, M. H., 2004. General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Institute for the Study of Labor IZA, CESIFO Working Paper NO: 1229, University of Cambridge.
• Pesaran, M. H., 2007. A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence. Journal of Applied Econometrics, Issue 22, pp. 265-312.
• Semerci, A., Kaya, Y., Şahin, İ. ve Çıtak, N., 2012. Türkiye'de Yağlı Tohumlar Üretiminde Uygulanan Destekleme Politikalarının Ayçiçeği Ekim Alanları ve Üretici Refahı Üzerine Etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 2(26), 55-62.
• Tatoğlu Yerdelen, F., 2020. Panel Veri Ekonometrisi- Stata Uygulamalı. Beta Basım Yayım, İstanbul.