Yağlık Zeytin İşleyen İşletmelerin Mevcut Özellikleri, Üretim ve Pazarlama Sorunları (TR 22 Bölgesi Örneği)

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 250 - 267, 11.11.2022

Serkan Birsin , Halil Kızılaslan

Öz

Bu çalışmada TR22 Bölgesi’nde 2017-18 üretim yılında bölgedeki yağlık zeytin işleyen işletmeler incelenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda işletmelerin %55.00’inin 2000 yılı sonrası kurulduğu, yıllık ortalama %54.76 kapasite kullanım oranı ile çalıştıkları, %21.00’inin 2 fazlı, %32.00’sinin 3 fazlı ve %47.00’sinin klasik sistem kullandığı ve %81.00 oranında naturel sızma zeytinyağı ürettikleri bulunmuştur. İşletmelerin üretimde kaliteli hammadde temin edilememesinden, maliyetlerin yüksek olmasından, periyodisiteden dolayı atıl kapasite kullanımından ve atık yönetiminin yetersizliğinden sorunlar yaşadığı bulunmuştur. Pazarlamada ise zeytin fiyatlarının düşüklüğünden, taklit-tağşiş ve kayıtdışı üretimden dolayı yaşanan pazar kayıplarından sorunlar yaşamıştır. İhracatta ise dış pazarlarla ilgili personel ve bilgi eksikliği konusunda sorunlar yaşamıştır. Bunun yanısıra desteklemelerde prosedürlerin fazla olmasından ve sektörde denetimlerin yetersiz olmasından dolayı sorunlar yaşadıkları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

zeytinyağı, üretim, işleme, pazarlama

Kaynakça

• Anonim, 2016b. Türkiye Zeytincilik Sektör Raporu. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, İzmir.
• Anonim, 2019a. 2018 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı Raporu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim, 2020a. Web: https://www.trademap.org/(X(1)S(25zvig55qfdr3i55zfygvifu))/Index.aspx (Son Erişim Tarihi: 06.04.2021).
• Anonim, 2020b. Web: https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=ithalat (Son Erişim Tarihi: 06.04.2021).
• Anonim, 2020c. Country Reports. Web:https://www.internationaloliveoil.org/what-we-do/economic-affairs-promotion-unit/ (Son Erişim Tarihi: 12.04.2021).
• Anonim, 2020d. Tarım ve Orman Bakanlığı GGBS Verileri, Ankara.
• Başaran, B. ve Yılmaz, F., 2016. Tekirdağ İli Şarköy İlçesinde Zeytin Üretiminin Ekonomik Analizi. Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• Erinç, H., Yorulmaz, A., Tekin, A., 2018. Malaksiyon Sıcaklık ve Süresinin Zeytinyağının Bazı Özellikleri Üzerine Etkisi. GIDA (2018) 43 (5): 826-834 doi: 10.15237/gida.GD18078.
• Genç, Ö., 2004. Zeytinyağı Sektör Araştırması. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Yayınları, 50s, Ankara.
• Gürler, Z., Kızılaslan,N Kızılaslan, H., 2000. Tarıma Dayalı ve Tarıma Bağlı Sanayi İşletmeleri(Yönetim Sürecinde Kuruluşları ve Organizasyonları) Ziraat Fakültesi Yayınları No: 47,Ders Kitaplar Serisi No.18, Tokat.
• Hocaoğlu, S. M., Baştürk, İ., Haksevenler, B. H. G., Aydöner, C., 2017. Türkiye’deki Zeytinyağı İşletmelerinin Üretim Süreçleri ve Kapasite Kullanımları Açısından Değerlendirilmesi. Türk Tarım-Gda Bilim ve Teknoloji Dergisi, s. 724-731. Kocaeli.
• Işın, Ş. ve Koçak, E., 2003. İzmir İlinde Farklı Üretim Teknikleri Uygulayan Zeytin Sıkma Tesislerinin Ekonomik Analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, s.127-134, İzmir.
• Kalua, C. M., Bedgood, D. R., Bishop, A. G., Prenzler, P. D., 2006. Changes In Volatile and Phenolic Compounds With Malaxation Time and Temperature During Virgin Olive Oil Production. J Agr Food Chem. 54(20): 7641-7651. doi: 10.1021/jf061122z.
• Kayahan, M. ve Tekin, A., 2006. Zeytinyağı Üretim Teknolojisi. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, Kitaplar Serisi: 15. 198s, Ankara.
• Keçeli, T., 2008. Zeytinyağının Depolanması ve Ambalajlanmasının Yağ Kalitesine Etkileri. Türkiye 10. Gıda Kongresi, sf:625-628, 21-23 Mayıs, Erzurum.
• Kızılaslan, H., & Adıgüzel, Ö. 2007. Factors Affecting Credit Use in Agricultural Business Concerns in Turkey. Res. J. Agric. Biol. Sci, 3(5): 409-417.
• Menek, M. ve Kızılaslan, H. 2008. Doğrudan Gelir Desteğinin Üreticiler Üzerine Etkisi (Tokat İli Merkez İlçe Örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1, 53-63.
• Kılıç, S., 2013. Örnekleme Yöntemleri. Journal Of Mood Disorders, Cilt 3, Sayı 1,44- 6
• Oktav, E., ve Özer, A., 2002. Zeytinyağı Endüstrisi Atıksularının Özellikleri ve Arıtım Alternatifleri. I. Zeytinyağı Üretiminde Çevre Sorunları ve Çözümleri Uluslararası Çalıştayı, S.51-65, Zeytinli-Edremit, Balıkesir.
• Sakar, Z.. M., 2015. Zeytinyağı Sektörünün Gaziantep İlinde Mevcut Durumu ve Ekonomik Analizi. (Doktora Tezi), Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Şanlıurfa.
• Seçer, A. ve Emeksiz, F., 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi. Pazarlaması ve Bölgede Zeytinciliği Geliştirme Olanakları. (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Türk Gıda Kodeksi Zeytinyağı ve Pirina Yağı Tebliği, 2017. 17 Eylül, Resmi Gazete (Sayı:30183).
• Uşaklı, I., 2010. Aydın'da Karasu Sorunu. Aydın Ticaret Borsası Sunum, Mayıs 2010, Aydın.