Kırmızı Et Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Pazarlama Yapısı, Hijyen ve Gıda Güvenliği Tutumları ve Sektörün Genel Sorunlarının Değerlendirilmesi: TR83 Bölgesi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 165 - 181, 17.11.2023

Berrin Dal , Halil Kızılaslan

Öz

Bu çalışmada, kırmızı et sektörünü oluşturan işletmelerin pazarlama yapısı, hijyen ve gıda güvenliğine ilişkin tutumları ve sektörün sorunları genel olarak ele alınmıştır. Araştırmanın ana materyalini TR83 Bölgesi’nde kırmızı et sektöründe yer alan besi sığırcılığı ile uğraşan 230 adet işletme ve kırmızı et sanayiinde yer alan 15 işletmeden (et ve et ürünleri üreten işletmeler, mezbahalar ve kombinalar) yüz yüze görüşmeler yoluyla elde edilen veriler oluşturmaktadır. Kırmızı et pazarlama kanalı çok karmaşık yapıya sahiptir ve hijyen, gıda güvenliği konularına büyük bir çoğunluğun dikkat etmesine rağmen alınan tedbir ve önlemleri yeterli olmamaktadır. İşletmelerin en önemli sorunları ise, yem ve besi hayvan maliyeti olarak belirlenmiştir. Besi sığırcılığında oluşan yüksek maliyetler kırmızı et sanayiine hammadde kaynağı olmasından dolayı hayvanın kesilmesi, etin işlenmesi yönleriyle kırmızı et sanayiini etkilemektedir. Bu sebeple hem besi işletmelerinin hem de kırmızı et sanayiinde yer alan işletmelerin sorunlarının tespit edilerek birlikte değerlendirilmesi önemlidir. Ayrıca, buradan elde edilecek sonuç ve değerlendirmelerin sektörün gelişimine yön vermesi ve karar vericilere yol gösterici olması sağlanılabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kırmızı Et, Besi Sığırcılığı, TR83 Bölgesi, Pazarlama

Kaynakça

• Alhas Eroğlu, N.ve Bozoğlu, M., 2019. The effects of livestock supports and external input use on profitability of beef cattle farming: The case of Samsun Province, Turkey. Custos e @gronegócio on line, 15 (1), 368-383.
• Alhas Eroğlu, N. Bozoğlu, M. ve Bilgiç, A., 2019. The ımpact of livestock supports on production and ıncome of the beef cattle farms: a case of Samsun province, Turkey. Tarım Bilimleri Dergisi, 26, (117-129).
• Anonim, 2022. Uluslararası Belgelendirme & Denetim Ltd. Şti. CTR:, https://belgelendirme.ctr.com.tr/, (Erişim Tarihi: 06.05.2022).
• Ayyıldız, M., 2017. Kırmızı Ette Fiyat Oynaklığı ve Tüketici Davranışları (Doktora Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Ayyıldız, M. ve Çiçek, A., 2018. Kırmızı et fiyatlarının GARCH yöntemiyle analizi: Türkiye örneği, Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6 (12), 1775-1780.
• Başer, U. ve Bozoğlu, M., 2021. The impacts of farm size on production cost and economic performance in beef cattle farming: a case of Samsun province, Turkey. Custos e @gronegócio on line, 17 (1), 410-424.
• BSTB, 2016. Et ve Et Ürünleri İmalatı Kaynak Verimliliği Rehberi, İmalat Sanayiinde Kaynak Verimliliği Rehberleri Serisi No:2 / Yayın No: 73, T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Bölgesel Çevre Merkezi (REC), (Erişim Tarihi: 01.04.2022).
• Çiçek, A., Erkan, O., 1996. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
• Çukur, F., 2006. İzmir İlinde Sığır Eti Üretimi ve Pazarlaması Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, İzmir.
• Fidan, N. (2021). Kırmızı Et Bakımından Gıda Güvencesi. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 3 (4), 94-101 Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/uazimder/issue/65962/884783.
• Galuchi, T. Rosales, F. ve Batalha, M., 2019. Management of socioenvironmental factors of reputational risk in the beef supply chain in The Brazilian Amazon Region. International Food and Agribusiness Management Review, 22 (2), 155-171.
• Gayatri, S. Gasso-tortajada, V. ve Vaarst, M., 2016. Assessing sustainability of smallholder beef cattle farming in Indonesia: a case study using the FAO SAFA framework. Journal of Sustainable Development, 9 (3), 1755-1315.
• Gürler, A.Z., Kızılaslan, N., Kızılaslan, H,. 2000. Tarıma Dayalı ve Tarıma Bağlı Sanayi İşletmeleri Yönetim Sürecinde Kuruluşları ve Organizasyonları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:47, Kitaplar Serisi No:18, Tokat.
• Gözener, B., 2013. TR83 Bölgesinde Sığır Yetiştiriciliğine Yer Veren İşletmelerin Ekonomik Analizi ve Teknik Etkinlik (Doktora Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Gözener, B., Sayılı, M., 2015. Tokat ili Turhal ilçesinde sığır besiciliğinde üretim maliyeti ve canlı ağırlık artışına etki eden faktörler. Tarım Bilimleri Dergisi, 21, (288-299).
• Hazneci, K., 2007. Amasya İli Suluova İlçesinde Sığır Besiciliği Yapan İşletmelerin Etkinlik Analizi (Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Karagölge, C., Peker, K., 2002. Tarim ekonomisi araştırmalarında tabakalı örnekleme yönteminin kullanılması. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (3), 313-316.
• Niyaz, Ö., 2018. Türkiye’de sığır eti üretimi ve dış ticaretinde son 25 yıllık tarımsal politikaların ve uygulamaların değerlendirilmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(Özel Sayı), 237-244.
• OKA, 2010. Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı. 2010 Tarım Çalıştayı Sonuç Raporu, https://oka.ka.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 17.03.2021).
• Onurlubaş, E. ve Gürler, A.Z.2015. Tüketicilerin gıda güvenliği konusunda bilinç düzeylerinin ölçülmesi: Tokat ili örneği, Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, ISBN: 978-605-9175-02-9, Yayın No: 242, Ankara.
• Onurlubaş, E., Gürler, A.Z. 2016. Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (1), 132-141.
• Onurlubaş, E., Doğan, H.G., Gözener, B. 2018. TR 21 Bölgesinde Tüketicilerin Kırmızı Et Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sobider, Yıl: 5, Sayı: 23, Mayıs 2018, s. 159-174.
• Oruç Büyükbay, E., Onurlubaş, E., Gözener, B. 2015. Butchers in Terms of Red Meat Reliablility: The Case of Tokat Province. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (3), 12-21.
• Öztornacı, B., 2013. Türkiye’de Kırmızı Et Arzının Analizi, (Yüksek Lisans Tezi) Çukurova Üniversitesi, Adana. Pedrosa, L. Hoshide, A. Carneiro de Abreu, D. Molossi, L. ve Couto, E., 2019. Financial transition and costs of sustainable agricultural intensification practices on a beef cattle and crop farm in Brazil's Amazon. Renewable Agriculture and Food Systems, 36 (1).
• Pereira, C. Patino, H. Hoshide, A. Abreu, D. Alan Rotz, C. ve Nabinger, C., 2018. Grazing supplementation and crop diversification benefits for southern Brazil beef: A case study. Agricultural Systems, 162 (1-9).
• Saygın, Ö. ve Demirbaş, N., 2017. Türkiye’de kırmızı et sektörünün mevcut durumu ve çözüm önerileri. Ege Zootekni Derneği, Hayvansal Üretim 58 (1), 74-80.
• Saygın, Ö. ve Demirbaş, N., 2018. Türkiye’de kırmızı et tüketimi: sorunlar ve öneriler. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 32 (3), 567-574.
• TİGEM, 2021. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü. 2020 Yılı Hayvancılık Sektör Raporu. Ankara.
• TOB, 2015. Tarım ve Orman Bakanlığı. Hayvancılık Genel Müdürlüğü. Kırmızı Et Stratejisi (GTHB). Ankara. TOB, 2018. Tarım ve Orman Bakanlığı. Hayvancılık Genel Müdürlüğü. TEPGE, Tarım Ürünleri Piyasaları, Tarım ve Orman Bakanlığı: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge (Erişim Tarihi: 17.03.2021).
• Tosun, D., 2016. Türkiye’de Kırmızı Et Arzının Sürdürülebilirliğini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: İzmir ve Afyonkarahisar İlleri Örneği (Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, İzmir.
• Tosun, D. ve Demirbaş, N., 2012. Türkiye’de kırmızı et ve et ürünleri sanayiinde gıda güvenliği sorunları ve öneriler. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26 (1), 93-101.
• Tosun D, Demirbaş N. 2021. Kırmızı Et ve Et Ürünleri Sanayiinde Faaliyet Gösteren İşletmelerin Gıda Güvenliği Kriterlerine Uyum Düzeyi: İzmir ve Afyonkarahisar İlleri Örneği, Ege Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 58 (4):581-590.
• TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistik Veri Portalı. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1, (Erişim Tarihi: 10.05.2022).
• Yüzbaşıoğlu, R., 2021. Analysis of factors affecting the beef cattle production cost: case study in sivas central district. Custos e @gronegócio on line , 17 (4), 57-71.
• Yüzbaşıoğlu, R., Kızılaslan, H., 2020. Tokat ili Turhal ilçesi hayvansal destekleme kullanan üretici memnuniyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel araştırma Dergisi (GBAD), 9 (1),1-12.
• Yüzbaşıoğlu, R. (2022). Büyükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Mevcut Durumu, Teknik ve Ekonomik Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Araştırma (Tokat İli Merkez İlçe Örneği) . Ziraat Mühendisliği , (375) , 4-17 . DOI: 10.33724/zm.1024967.