Evaluation of Pedestrian Way Quality in Tourism Regions: Case of Şanlıurfa

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 17, 12.06.2024

Mehmet Emin Şahinalp , Canan Koç

Öz

Turkey has become a popular destination for tourists from different regions due to its natural, cultural, and historical assets. In order for tourism areas to be effectively traveled and experienced, suitable environmental conditions must be provided. The fact that tourism areas are mostly visited by pedestrians emphasizes the importance of pedestrian walkway quality. High-quality, safe, comfortable, and easily accessible tourist areas play a crucial role in the socio-cultural, environmental, and economic vitality of a city, influencing the development of tourism. This study aims to evaluate the quality of pedestrian environments in tourism cities with harsh climate characteristics, such as Şanlıurfa, where temperatures rise to high levels during summer and experience continental climate effects during winter, and to provide recommendations for addressing any deficiencies. In this context, Şanlıurfa, known for its rich cultural, historical, and religious tourism, has been selected, and three streets in the city have been chosen for evaluation. The selection was based on their location within the tourism area and the high commercial and pedestrian density. The pedestrian walkway quality of Sarayönü, Divanyolu, and Balıklıgöl Streets was evaluated through observation and photography techniques. The quality was assessed in terms of connectivity, convenience, comfort, cleanliness, and conviviality dimensions. It was concluded that the pedestrian walkway quality in these three roads is moderate level.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Sidewalk Quality, Transportability, Şanlıurfa

Turizm Bölgelerinde Yaya Yolu Kalitesinin Değerlendirilmesi: Şanlıurfa Örneği

Öz

Türkiye sahip olduğu doğal, kültürel ve tarihi değerleri ile farklı coğrafyalardan turistlerin uğrak yeri olmuştur. Turizm alanlarının etkili bir şekilde dolaşılması ve deneyimlenmesi için uygun çevre koşullarının sağlanması gerekmektedir. Turizm alanlarının daha çok yayalar tarafından gezilmesi beraberinde yaya yolu kalitesinin önemini getirmektedir. Kaliteli, güvenli, konforlu ve rahat dolaşılan turistik alanlar turizmin gelişimini etkileyerek, kentin sosyo-kültürel, çevresel ve ekonomik açıdan canlılığında büyük öneme sahiptir. Çalışmada, Şanlıurfa gibi yaz aylarında sıcaklığın yüksek seviyelere çıktığı, kış aylarında ise karasal iklim etkisinin görüldüğü, sert iklim özelliklerine sahip turizm kentlerinde yürüme ortamının kalitesinin değerlendirilmesi ve eksikliklerin tespit edilerek giderilmesi yönünde çeşitli önerilerde bulunulması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda, özellikle kültür, tarih ve inanç turizmi ile öne çıkan köklü tarihi olan Şanlıurfa kentinde üç cadde seçilmiştir. Alan seçiminde turizm alanı içinde yer alması, ticaret ve yaya yoğunluğunun fazla olması etkili olmuştur. İncelenen Sarayönü, Divanyolu ve Balıklıgöl Caddeleri’nde gözlem ve fotoğraflama teknikleri kullanılarak caddelerin yaya yolu kalitesi değerlendirilmiştir. Yaya yolu kalitesi bağlantı, kolaylık, konfor, temizlik ve eğlence boyutlarıyla ele alınmıştır. Üç caddedeki yaya yolu kalitesinin orta dereceli olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Yaya Yolu Kalitesi, Ulaşılabilirlik, Şanlıurfa

Kaynakça

• Akbaş, E., Gulhan, G. 2023. Yaya Yolu Ana Akslarının Belirlenmesinde Ulaşım Talebi Odaklı Bir Yaklaşım, Journal of Environmental and Natural Studies, 5(1):49-67.
• Akkar Ercan M., Belge Z.S. 2017. Daha Yaşanabilir Kentler İçin Mikro Ölçek Bir Yürünebilirlik Modeli, Journal of the Faculty of Architecture, 34(1):1-35.
• Alkan İ.N., Yeşil M. 2022. Yürünebilirlik Kavramı ve Çevresel Faktörler Odağında Yaya Kullanımı: Ordu- Akyazı Mahallesi Örneği, Akademik Ziraat Dergisi, 11(2): 383-396.
• Bardutz, E., Bigazzi, A. 2022. Communicating Perceptions of Pedestrian Comfort and Safety: Structural Topic Modeling of Open Response Survey Comments, Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, (14): 100600.
• Cengiz, C., Keçecioğlu Dağlı, P. 2017. Bartın Geleneksel Kent Dokusunda Yaya Konfor Düzeyinin Saptanmasına Yönelik Bir Çalışma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(1): 19-31.
• Christian, H.E., Bull, F.C., Middleton, N.J., Knuiman, M.W., Divitini, M.L., Hooper, P., Amarasinghe, A., Giles-Corti, B. 2011. How Important is The Land Use Mix Measure in Understanding Walking Behaviour? Results From The Resıde Study, Int. J. Behav. Nutr. Phys. Act, 8, 55.
• Domenico, G., Carla, C.G., Margherita, M.2022. Experimental Models of Pedestrian Flows As Support To Design New Sustainable Paths İn Urban Context, Transportation Research Procedia, (60): 188-195.
• Durgun Şahin, Y., Sirel, B. 2023. Yaya Güzergahlarında Erişilebilirlik Düzeylerinin Belirlenmesi: Çukurova Üniversitesi Yerleşkesi Örneği, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 39(2): 811-824. Erman, O. 2012. Turizm ve Mimarlık. Güney Mimarlık Dergisi, 12:17-18.
• Evans, G. 2009. Accessibility, Urban Design and the Whole Journey Environment, Built Environ, 35(3): 366–385.
• Ferreira, M.C., Costa, P.D., Abrantes, D.2022. Identifying The Determinants And Understanding Their Effect on The Perception of Safety, Security, and Comfort by Pedestrians and Cyclists: A Systematic Review, Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, (91): 136-163
• Frank, L.D., Saelens, B.E., Powell, K.E., Chapman, J.E. 2007. Stepping Towards Causation: Do Built Environments or Neighborhood and Travel Preferences Explain Physical Activity, Driving, and Obesity?, Soc. Sci. Med. 65(9): 1898–1914.
• Güzel, A. 2012. Evaluation of “1927 Urfa Annual” Based on Its Historical Geography Features, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1): 233-262.
• Hepcan, Ş., Özkan, M.B., Kaplan, A., Küçükerbaş, E.V., Kara, B., Deniz, B., Hepcan, Ç.C., Altuğ, İ. 2006. Yaya Erişiminde Süreklilik Sorunu ve Çözüm Olanaklarının Bornova Kent Merkezi Örneğinde Araştırılması, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2):121-132 .
• Kalafat E., Yeşil P. 2021. Giresun Kenti Yaya Bölgelerinin Kullanıcı Tercihleri Doğrultusunda İncelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(3): 658-664.
• Karaçizmeli, M. 2021. Şanlıurfa kenti Haleplibahçe Mahallesi’nde mekânsal dönüşümün izleri (Doktora), Mardin Artuklu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Mardin.
• Kelly, C.E., Tight, M.R., Hodgson, F.C., Page, M.W. 2011. A Comparison of Three Methods for Assessing the Walkability of the Pedestrian Environment, J. Transp. Geogr. 19 (6):1500–1508.
• Kurt, A.O., Göler, M.E. 2017. Anadolu’da İlk Tapınak: Göbeklitepe, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21(2): 1107-1138. Lai, Y., Kontokosta, C.E. 2018. Quantifying Place: Analyzing The Drivers of Pedestrian Activity in Dense Urban Environments, Landsc. Urban Plan, 180: 166–178.
• Lamour, Q., Morelli, A.M., Marins, K.R., de, C. 2019. Improving Walkability in a TOD Context: Spatial Strategies That Enhance Walking in the Belém Neighbourhood, in São Paulo, Brazil, Case Stud. Transp. Policy, 7 (2): 280–292.
• Landis, B.W., Vattikuti, V.R., Ottenberg, R.M., McLeod, D.S., Guttenplan, M. 2001. Modeling the Roadside Walking Environment: Pedestrian Level of Service, Transp. Res. Rec., 1773: 82–88.
• Norouziasas, A., Ha,P.P., Ahmadi. M., Rijal,H.B. 2022, Evaluation of Urban Form İnfluence On Pedestrians' Wind Comfort, Building and Environment, (224): 109522.
• Ökten, Ş., Çeken, H. 2008. Şanlıurfa'nın Turizm Pazar Potansiyeli ve GAP Bölgesi Kalkınmasındaki Önemi, Verimlilik Dergisi, 1:107-125.
• Santos, T., Ramalhete, F., Julião R.P., Soares N.P. 2022. Sustainable Living Neighbourhoods: Measuring Public Space Quality and Walking Environment in Lisbon, Geography and Sustainability, 3:289–298.
• Sönmez, M., Akgül, V. 2014. Şanlıurfa Şehrinin Alansal Gelişiminin Tarihi Yapıların Konumları ve Uydu Görüntüleri ile Belirlenmesi,Türk Coğrafya Dergisi (61):45-62.
• Şahinalp, M.S. 2005. Şanlıurfa Şehri’nin Kültürel Fonksiyonu, Marmara Coğrafya Dergisi, 11:65-80. Şişman E.E., Etli B. 2007. Tekirdağ Kent Merkezindeki Yaya Bölgelerinin Belirlenmesi ve Projelendirilmesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3):327-338.
• Topraklı M. 2022. Göbeklitepe anıtsal yapılarının seramik form ve yüzeylerde yorumlanması Göbeklitepe: Tarihin sıfır noktası (Yüksek lisans), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• URL-1.DHA,https://www.dha.com.tr/gundem/turkiye-50-milyon-450-bin-ziyaretci-ile-dunyanin-en-cok-turist-agirlayan-4uncu-ulkesi-2251809, Erişim Tarihi: 22.09.2023.
• URL-2.TÜİK,https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,-2022-49606, Erişim Tarihi: 22.09.2023.
• URL-3. Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1z%C4%B1lkoyun_Nekropol%C3%BC, Erişim Tarihi: 22.09.2023.
• URL-4.Kültür ve Turizm Bakanlığı Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, https://sanliurfa.ktb.gov.tr/Resim/271859,sanliurfa-haritasi-1jpg.png?0, Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• URL-5. Google Earth, https://www.google.com.tr/intl/tr/earth/ Erişim Tarihi: 12.05.2023.
• URL-6, Mustafa Cambaz, https://www.mustafacambaz.com/details.php?image_id=28583, Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• URL-7, Şanlıurfa Gezilecek Tarihi Yerler Listesi, https://www.gezilecektarihiyerler.com/sanliurfa-gezilecek-tarihi-yerler-listesi/, Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• URL8, Wikimedia, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Urfa_Ulu_Camii_minaret_047 .jpg, Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• URL-9,Gezilecek Yerler, https://gezilecekyerler.com/wp-content/uploads/2017/03/Bal%C4%B1kl%C4 %B1g%C3%B6l.jpg, Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• URL-10, Onedio, s-2267ca4393132d20db8d0b4aec36efe38fdf1a3f.jpg (1200×900) (onedio.com), Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• URL-11, Urfa Değişim, barutcu-hani-muzik-konservatuari-olarak-degerlendirilebilir_m.jpg (650×360) (urfadegisim.com), Erişim Tarihi: 08.01.2024.
• Woldeamanuel, M., Kent, A. 2016. Measuring Walk Access to Transit in Terms of Sidewalk Availability, Quality, And Connectivity, J. Urban Plan. Dev. 142: 04015019.