ÖLDÜRME SUÇUNUN SOSYOLOJİK SEBEPLERİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 493 - 516, 24.11.2021

Leyla Ocaklı

https://doi.org/10.28956/gbd.1028692

Öz

Görsel ve yazılı basında sıkça cinayet haberleriyle karşılaşmaktayız. Cinayete yol açan durumlar çeşitlilik göstermekle beraber; cinnet getirme, töre saikiyle öldürme, ekonomik sorunlar, kıskançlık, uyuşturucu kullanımı, namus cinayeti, sokak kavgası, hakaret gibi sebeplerin cinayete yol açan durumların başında geldiğini söylemek mümkündür. Motivasyonu her ne olursa olsun, her öldürme olayının mutlaka biyolojik, psikolojik ya da sosyolojik bir nedeni vardır ve bu çalışmada öldürme suçunun sosyolojik sebeplerini açıklanmaya çalışmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda suç kavramı ve suç teorilerine değinilerek suçlu davranışın genel nedenleri üzerinde durulmuştur. Şuçu açıklayan teorilerin ardından öldürme suçunun Dünya’da ve Türkiye’deki durumu incelenmiş, özellikle gelir durumu ve kültürel yapının cinayet işleme üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Dünya geneline bakıldığında, ülkelerin ekonomik yeterlilik ve kültürel yapısına göre intihara yatkınlık ve cinayete yönelim durumlarının farklılık gösterdiği görülmektedir. Böylece, toplumsal yapının öldürme suçu trendleri üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Bu noktada, cinayet olaylarının sosyolojik sebepleri oldukça çeşitlilik göstermekte, gelir eşitsizliğinden toplumun eğitim yapısı ve eğitim düzeyine kadar pek çok parametreyi kapsamaktadır. Bu sebeple bir bölgede meydana gelen öldürme olaylarının sebeplerini anlama ve bununla mücadele etmek için öncelikle o bölgedeki toplumsal yapının özellikleri iyi analiz edilmelidir. Zira öldürme suçu evrensel bir suç olsa da sebepleri bölgeden bölgeye farklılık gösterebilir ve bu suçları önlemek için toplumun kültürel yapısının göz önünde bulundurularak önlem alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Suç, öldürme, cinayet, toplumsal yapı, kültür

SOCIOLOGICAL REASONS OF HOMICIDE

Öz

Homicide news are frequently encountered in the mass and printed media. Though the situations that lead to homicide vary, it is possible to say that reasons such as insanity, killing with the motive of custom, economic problems, jealousy, drug use, honor killings, street fighting, insults are the main situations that lead to homicide. Regardless of the motivation, every homicide has a biological, psychological or sociological reason, and this study aims to explain the sociological reasons of the killing crime. In this context, crime and crime theories are mentioned in this study and general causes of criminal behavior are emphasized. After explaining the crime theories, homicide rates in the World and Turkey are examined and it is observed that income level and cultural structure is quite effective on homicide. It is seen that the suicidal tendency and homicide tendency differ according to the economic competence and cultural structure of the countries. Thus, it can be said that the social structure has an effect on the trends of the crime of killing. The sociological reasons of the homicide cover many parameters from income inequality to the educational structure and educational level of the society. For this reason, in order to understand the causes of killing in a region and to combat it, the characteristics of the social structure of that region must be analyzed well, Although the crime of killing is a universal crime, its reasons may differ from region to region, and measures should be taken by taking into account the cultural structure of the society in order to prevent these crimes.

Anahtar Kelimeler

Crime, killing, homicide, social structure, culture.

Kaynakça

• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü (2019). Adli İstatistikler 2018. T.C. Adalet Bakanlığı. Ankara.
• Akdeniz, D. (2019). “An Analysis of Homicide Incidents Reported in Police Bulletins in 2017”. Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8(2):289-308.
• Akers, R.L. ve Jennings, W.G. (2016). Social Learning Theory. A.R. Pquero. (Ed.), The Handbook of Criminological Theory (ss.230-240). West Sussex: Wiley Blackwell.
• Arduç, N. (2016). Türkiye’de Kasten Adam Öldürme Suçunu İşlemiş Faillerin Kişilik Yapılarının Analizi ve Öldürme Suçunun Yordayıcılarının İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bağlı, M. ve Özensel, E. (2011). Türkiye’de Töre ve Namus Cinayetleri. İstanbul: Destek Yayınevi.
• Ceren, T. (2008). Türkiye’de görülen Töre cinayetlerinin Sosyolojik, Antropolojik ve Kültürel Kökenine Bakış. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cohen, L.E. ve Felson, M (1979). Social Change and Crime Rate Trends: A Routine Activity Approach. American Sociological Review. Vol. 44, No. 4. 588-608.
• Corridor of Violence: The Guatemala-Honduras Border. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019. https://www.crisisgroup.org/latin-america-caribbean/central-america/ guatemala/corridor-violence-guatemala-honduras-border
• Çalışkan, M. (2019). İstanbul’da Kadına Şiddet ve Kadın Cinayeti Vakalarına Yönelik, Nicel-Nitel Bir İnceleme. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1) 221-241
• Çiftçioğlu, C.,T. (2012). Yaşam Hakkı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 103: ss. 137-168.
• Durkheim, E. (2013). İntihar. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Goffman, E. (2018). Damga Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. Ankara: Heretik.
• Gökcen, A., Balcı, M. (2011). Kasten Öldürme Suçu (TCK. M. 81). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 17 (1-2), ss.95-218.
• Hayati İstatistikler. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo. do?alt_id=1060
• Homicide WHO Global Health Estimates. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019. http://apps.who.int/violence-info/homicide/
• Hürriyet (2019). Ceren Özdemir’i öldüren katilin kan donduran ifadesinin tamamı ortaya çıktı. Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. http://www.hurriyet.com.tr/ gundem/iste-psikopatin-ifadesi-bicakla-insan-avina-ciktim-41390804
• İçli, T.G. (2019). Kriminoloji (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kızmaz, Z. (2006). “Şiddetin Sosyo-Kültürel Kaynakları Üzerine Sosyolojik Bir Yaklaşım”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2): 248-267.
• Kızmaz, Z. (2018). “Göç ve Suç Arasında Bir İlişki Var Mı?: Bütüncül Bir Bakış”. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 562-599.
• Kubrin, C.E. ve Wo, J.C. (2016). Social Disorganization Theory’s Greatest Challenge: Linking Structural Characteristics to Crime in Socially Disorganized Communities. A.R. Pquero. (Ed.), The Handbook of Criminological Theory (ss.121-136). West Sussex: Wiley Blackwell.
• Merton, R.K. (1968) Social Theory and Social Structure. New York: The Free Press.
• Merton’s Strain Theory of Deviance. Erişim tarihi: 07 Aralık 2019. https://revisesociology.com/2016/04/16/mertons-strain-theory-deviance/
• Milliyet. (2013). Türkiye’de Kadınlar-Cinayetle hatırlanan kadınlar! Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. http://www.milliyet.com.tr/gundem/turkiyede-kadinlar-cinayetle-hatirlanan-kadinlar-1676294
• Namus. (2019). Erişim tarihi: 14 Kasım 2019, https://sozluk.gov.tr/?kelime=namus
• Öğün, A. (1996). Türkiye’de Adam Öldürme Suçunda Etkili Olan Bazı Sosyo-Kültürel Faktörlere İlişkin Uygulamalı Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öldürmek. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019, https://sozluk.gov.tr/?kelime=%C3 %B6ld%C3%BCrmek
• Ölüm. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019, https://sozluk.gov.tr/?kelime=%C3%B6l %C3%BCm
• Özmen, S. ve Erdem, R. (2018). Damgalamanın Kavramsal Çerçevesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C.23, S.1, s.185-208.
• Polis Akademisi Başkanlığı. (2019). Dünyada ve Türkiye’de Kadın Cinayetleri: 2016-2017-2018 Verileri ve Analizler. Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Rousseau, J.J. (2006). Toplum Sözleşmesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rozant, R., Akduman, İ. Ve Oral, G. (2020). Aile İçi ve Aile Dışı Cinayet İşlemiş Faillerin Kişilik Yapılarının Karşılaştırılması. Yeni Yüzyıl Journal of Medical Sciences, 1(3), 39-52.
• Siegel, L.J. (2010). Criminology Theories, Patterns, and Typologies (10. Basım). Belmont: Wadsworth.
• Sokullu-Akıncı, R.F. (2014). Kriminoloji (11.Basım). İstanbul: Beta Yayınları.
• Suicide Data. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019, https://www.who.int/mentalhealth/ prevention/suicide/suicideprevent /en/
• Suicides in Lithuania show social pains persist. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019, https://www.reuters.com/article/us-lithuania-suicide/suicides-in-lithuania-show-social-pains-persist-idUSL0879374620080409
• Sutherland, E.H. (1947). Principles of Criminology (4th edition). Philadelphia: J.B. Lippincott.
• Şeref. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. https://sozluk.gov.tr/?kelime=%C5%9Feref
• Töre. 14 Kasım 2019. https://sozluk.gov.tr/?kelime=t%C3%B6re
• United Nations Office on Drugs and Crime. (2019). GLOBAL STUDY ON HOMICIDE Homicide: trends, patterns and criminal justice response. UNODC. Vienna.
• United Nations Office on Drugs and Crime. (2019). GLOBAL STUDY ON HOMICIDE Executive Summary. UNODC. Vienna.
• World Health Organization. (2018). World Health Statistics 2018. WHO. Luxembourg. https://www.who.int/gho/publications/world_health_ statistics/ 2018/en/
• Zhang, J. (2019). The strain theory of suicide. Journal of Pacific Rim Psychology, 13, Article e27.
• なぜ日本人は「切腹」で責任を取るのか 14 Aralık 2019, https://gendai.ismedia.jp/ articles/-/50429? page=2
• 切腹. 14 Aralık 2019, https://kotobank.jp/word/%E5%88%87%E8%85%B9-87415