A Study on Generation Z University Students’ Leisure Time Basic Psychological Needs and General Self-Efficacy

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 3, 174 - 181, 31.07.2023

Ferhat Kılıçarslan , Serkan Kurtipek , Tebessüm Ayyıldız Durhan , Nuriberk Güngör

https://doi.org/10.53434/gbesbd.1210679

Cited By: 1

Öz

This study aims to determine the effect of leisure time psychological needs of Generation Z university students on their general self-efficacy levels. The study group of the research consists of 239 participants, 173 (72.4%) female and 66 (27.6%) male, who are studying at the Faculty of Sport Sciences of a state university in Ankara. Personal information form, Leisure Time Basic Psychological Needs Scale developed by Vlachopoulos and Mchailidou (2006) and adapted into Turkish by Güneş (2019), and General Self-Efficacy Scale developed by Sherer et al. (1982) and adapted into Turkish by Yıldırım and İlhan (2010) were used as data collection tools. In the process of data analysis, firstly, it was checked whether the data set met the normal distribution parameters. For this purpose, Skewness and Kurtosis values were analyzed by looking at the significance result of Shapiro-Wilk test. After determining that the data were normally distributed, parametric tests were applied. Pearson Product Moment Correlation Coefficient (r) was used to determine the relationship between the variables used in the research. Multiple Linear Regression Analysis was used to determine the effect of participants' leisure time basic psychological needs on their general self-efficacy. In addition to these analyses, descriptive statistics and independent sample t-tests were used. In addition to Excel database, SPSS 22 package programme was used in the research. According to the results of the study, it was concluded that the mean scores of the participants obtained from the Leisure Time Basic Psychological Needs Scale and the General Self-Efficacy Scale were generally high, Leisure Time Basic Psychological Needs explained 23% of self-efficacy, and productive leisure time use significantly differentiated Leisure Time Basic Psychological Needs and General Self-Efficacy. Accordingly, the choice of productive activities in leisure time is a variable that positively affects leisure time basic psychological needs and general self-efficacy.

Anahtar Kelimeler

Generation Z, University students, Leisure, Basic psychological needs, General self-efficacy

Z Kuşağı Üniversite Öğrencilerinin Serbest Zaman Temel Psikolojik İhtiyaçları ve Genel Özyeterlikleri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu araştırma Z kuşağı üniversite öğrencilerinin serbest zaman psikolojik ihtiyaçlarının genel öz yeterlik düzeyleri üzerine etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu; Ankara ilinde bir devlet üniversitesinin Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim görmekte olan 173’ü (%72,4) kadın, 66’sı (%27,6) erkek olmak üzere 239 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Vlachopoulos ve Mchailidou (2006) tarafından geliştirilen ve Güneş (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan Serbest Zaman Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (SZTPİÖ) ve Sherer ve diğerleri (1982) tarafından geliştirilen, Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından Türkçeye uyarlanan Genel Öz Yeterlik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi sürecinde öncelikle veri setinin normal dağılım parametrelerini karşılayıp karşılamadığına bakılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Shapiro-Wilk testi anlamlılık sonucuna bakılarak Skewness ve Kurtosis değerleri incelenmiştir. Verilerin normal dağıldığının belirlenmesinden sonra parametrik testler uygulanmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenebilmesi için Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı (r) kullanılmıştır. Katılımcıların serbest zaman temel psikolojik ihtiyaçlarının genel öz yeterliklerine etkisinin belirlenebilmesi amacıyla Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Bu analizlerin yanı sıra betimsel istatistikler ve bağımsız örneklem t-testlerinden faydalanılmıştır. Araştırmada Excel veri tabanının yanı sıra SPSS 22 paket programı kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, katılımcıların SZTPİÖ ve Genel Özyeterlik Ölçeği’nden elde ettikleri puan ortalamalarının genel olarak yüksek olduğu, SZTPİÖ’nün özyeterliği %23 oranında açıkladığı ve verimli serbest zaman kullanımının SZTPİÖ ve Genel Özyeterliği anlamlı bir biçimde farklılaştırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Buna göre, serbest zamanlarda verimli etkinliklerin seçimi SZTPİÖ ve genel özyeterlikleri olumlu biçimde etkileyen bir değişkendir.

Anahtar Kelimeler

Z kuşağı, Üniversite öğrencileri, Serbest zaman, Temel psikolojik ihtiyaçlar, Genel öz yeterlilik

Kaynakça

• 1. Adie, J. W., Duda, J. L. ve Ntoumanis, N. (2008). Autonomy support, basic need satisfaction and the optimal functioning of adult male and female sport participants: A test of basic needs theory. Motivation and Emotion, 32(3), 189-199.
• 2. Ashworth, P. D. ve Saxton, J. (1990). On ‘competence’. Journal of Further and Higher Education, 14(2), 3-25.
• 3. Caba, U. ve Pekel, A. (2017). Üniversite öğrencilerin genel öz yeterlilik düzeyleri ile sporcu kimlik algısı arasındaki ilişki (Vakıf Üniversitesi Örneği). The Journal of Academic Social Science, 5(55), 475-482.
• 4. Canoğulları, Ö. ve Güçray, S. S. (2017). Examination of adolescents with different levels of internet addiction in terms of psychological needs according to gender, social anxieties and perception of parental attitudes. Cukurova Medicine Journal, 26, 42-57.
• 5. Chen, Y. C., Li, R. H. ve Chen, S. H. (2013). Relationships among adolescents’ leisure motivation, leisure involvement, and leisure satisfaction: A structural equation model. Social Indicators Research, 110(3), 1187-1199.
• 6. Coleman, D. ve Iso-Ahola, S. (1993). Leisure and health: The role of social support and self-determination. Journal of Leisure Research, 25, 111–128.
• 7. Çınar, B. ve Yenipınar, U. (2019). Turizm rehberliği bölümü öğrencilerinde genel öz yeterlilik algısı, mesleki kaygı ve mesleği yapma niyeti ilişkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(3), 153-162.
• 8. Çivitçi, A. (2012). Üniversite öğrencilerinde genel yaşam doyumu ve psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 321-336.
• 9. Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
• 10. Dereceli, Ç. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin serbest zaman temel psikolojik ihtiyaçlarının mutluluk düzeylerine etkisinin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 5(2), 82-87.
• 11. Dinçer, H. T. (2019). Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersi yatkınlık düzeyleri ile temel psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Aksaray.
• 12. Diržytė, A., Patapas, A., Aidukaitė, E., Vilčinskaitė, A. ve Skučaitė, G. (2022). Differences in the satisfaction and frustration of basic needs based on employment status. Viešoji Politika Ir Administravimas, 21(2), 151-165.
• 13. Eccles, J. S. ve Barber, B. L. (1999). Student council, volunteering, basketball, or marching band: What kind of extracurricular involvement matters?. Journal of Adolescent Research, 14(1), 10-43.
• 14. Ercoşkun, M. H. ve Nalçacı, A. (2005). Öğretimde psikolojik ihtiyaçların yeri ve önemi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 353-370.
• 15. Erdoğdu, M. ve Yüzbaş, D. (2018). Lise öğrencilerinin okula bağlılık ile genel öz-yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(32), 205-227.
• 16. Eskiler, E., Yıldız, Y. ve Ayhan, C. (2019). The effect of leisure benefits on leisure satisfaction: Extreme sports. Turkish Journal of Sport and Exercise, 21(1), 16-20.
• 17. Fullagar, S. (2008). Leisure practices as counter-depressants: Emotion-work and emotion-play within women’s recovery from depression. Leisure Sciences, 30, 35–52.
• 18. Gao, Z., Lee, A. M. ve Harrison, L. (2008). Understanding students' motivation in sport and physical education: From the expectancy-value model and self-efficacy theory perspectives. Quest, 60(2), 236-254.
• 19. Gök, F. ve Cenkseven Önder, F. (2018). Lise öğrencilerinde akran zorbalığına maruz kalma: temel psikolojik ihtiyaçlar ve anne-babaya duygusal erişilebilirlik. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 14(2), 635-625.
• 20. Gümüş, N. (2020). Z kuşağı tüketicilerin satın alma karar tarzlarının incelenmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(58), 381-396.
• 21. Güneş, G. (2019). Namık Kemal Üniversiteleri öğrencilerinde serbest zaman motivasyonunun ve temel psikolojik ihtiyaçların çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• 22. Hendy, J., Lyons, E. ve Breakwell, G. M. (2006). Genetic testing and the relationship between specific and general self‐efficacy. British Journal of Health Psychology, 11(2), 221-233.
• 23. Iwasaki, Y., Coyle, C., Shank, J., Messina, E. ve Porter, H. (2013). Leisure-generated meanings and active living for persons with mental illness. Rehabilitation Counseling Bulletin, 57(1), 46-56.
• 24. Koç, K., Turan, M. B. ve Aslan, T. A. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin iletişim becerisi düzeyleri ile genel öz yeterlilik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(26), 4421-4436.
• 25. Kowalczyk-Anioł, J. (2012). Tourism trends among generation Y in Poland. Turyzm, 22(2), 15-20.
• 26. Lapa, T. Y., Ağyar, E. ve Bahadır, Z. (2012). Yaşam tatmini, serbest zaman motivasyonu, serbest zaman katılımı: Beden eğitimi ve spor öğretmenleri üzerine bir inceleme (Kayseri ili örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 53-59.
• 27. Leversen, I., Danielsen, A. G., Birkeland, M. S. ve Samdal, O. (2012). Basic psychological need satisfaction in leisure activities and adolescents’ life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence, 41(12), 1588-1599.
• 28. Lloyd, C., King, R. ve McCarthy, M. (2007). The association between leisure motivation and recovery: A pilot study. Australian Occupational Therapy Journal, 54, 33–41.
• 29. Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396. https://doi.org/10.1037/h0054346
• 30. Merelas-Iglesias, T. ve Sánchez-Bello, A. (2019). Benefits of leisure in overcoming gender violence experiences: A case study. Leisure Studies, 38(1), 15-27.
• 31. Moen, F. ve Skaalvik, E. (2008). The triggering effect of business coaching on performance psychology. The International Journal of Coaching in Organizations, 4, 93-116.
• 32. Özaydın, N. (2011). Mesleki müzik eğitimi alan öğrencilerin psikolojik ihtiyaçlarının ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Sanat Eğitimi Dergisi, 2(1), 102-111.
• 33. Özmaden, M., Ölçücü, B., Dokuzoğlu, G., Çevik, A., Eren, Ö. M. ve Yaylı, H. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin serbest zaman temel psikolojik ihtiyaçlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Human Science, 19(2), 274-284.
• 34. Reis, H. T., Sheldon, K. M., Gable, S. L., Roscoe, J. ve Ryan, R. M. (2018). Daily well-being: The role of autonomy, competence, and relatedness. In H. Reis (Ed.), Relationships, well-being and behaviour (317-349). London: Routledge.
• 35. Ryan, R. M. ve Solky, J. A. (1996). What is supportive about social support? On the psychological needs for autonomy and relatedness. In G. R. Pierce, B. R. Sarason, & I. G. Sarason (Eds.), Handbook of social support and the family (pp. 249-267). New York: Springer Science+Business Media.
• 36. Sheldon, K. M., Ryan, R. M. ve Reis, H. T. (1996). What makes for a good day? Competence and autonomy in the day and in the person. Personality and Social Psychology Bulletin, 22, 1270-1279.
• 37. Şener, A., Terzioğlu, R. G. ve Karabulut, E. (2007). Life satisfaction and leisure activities during men's retirement: a Turkish sample. Aging and Mental Health, 11(1), 30-36.
• 38. Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics: Pearson new international edition. Chicago: Pearson Education Limited.
• 39. Taş, H. Y. ve Kaçar, S. (2019). X, Y ve Z kuşağı çalışanlarının yönetim tarzları ve bir işletme örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 643-675.
• 40. Turan, M. B., Karaoğlu, B., Kaynak, K. ve Osman, P. (2016). Özel yetenek sınavlarına giren adayların genel öz yeterlilik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 17-26.
• 41. Uysal, D. (2022). Gen-Z's consumption behaviours in post-pandemic tourism sector. Journal of Tourism Leisure and Hospitality, 4(1), 7-7.
• 42. Uysal, İ. (2013). Akademisyenlerin genel öz-yeterlik inançları: AİBÜ eğitim fakültesi örneği. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2),144-151.
• 43. Véronneau, M. H., Koestner, R. F. ve Abela, J. R. (2005). Intrinsic need satisfaction and well–being in children and adolescents: An application of the self–determination theory. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(2), 280-292.
• 44. Yıldırım, F. ve İlhan, İ. Ö. (2010). Genel özyeterlik ölçeği türkçe formunun geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi , 21(4), 301-308.
• 45. Yıldırım, S., Bozkurt, H. T., Bilgin, E., Yüksel, Y. ve Akyar, Ö. Y. (2022). Sporda psikolojik gereksinimlerin engellenmesi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(2), 78-90.