Post-Sovyet Dönemde Güney Kafkasya’da Güvenlik: Başlıca Gelişmeler ve Çatışma Ortamının Dönüşümü

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 201 - 225, 28.12.2020

Muhammet Faruk Çakır , Oğuzhan Ataman

Öz

Güney Kafkasya, post-Sovyet dönemde çözümsüz kalmış çatışmaları ile anılan bir bölge haline gelmiştir. 2008 yılında yaşanan Rus-Gürcü savaşından sonra Rusya, bölgede üstünlüğünü kurmuştur. Bu gelişme ile birlikte, bölgede çatışmasızlık ortamından uzlaşma ortamına geçiş, diğer bir deyişle Rusya liderliğinde bir düzen kurulması ihtimali belirmiştir. Fakat bu çalışmada gösterildiği gibi, Rusya bölgesel çatışmaların çözümünü de içerecek bir düzen kurmayı tercih etmemiştir veya ettiyse bile başaramamıştır. Bölgede Rus üstünlüğünün devam ettiği 2013 yılında Çin, Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ni (KYİ) önermiştir. Bu projenin Orta Asya-Batı Asya Ekonomik Koridoru adı verilen kolunun Güney Kafkasya’dan geçmesi planlanmıştır. Projeye hükümetlerin ilgisinin devamı ve Avrasya’da Çin-Rus ortaklığının devamı hallerinde KYİ’nin başarılı olması beklenebilir. KYİ, başarılı olması durumunda, bu makalede belirtilen nedenlerle Güney Kafkasya’daki çatışmaların uzlaşmaya dayalı çözümüne ciddi düzeyde katkıda bulunabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Güney Kafkasya, Donmuş Çatışmalar, Bölgesel Güvenlik, Rusya, Çin

Kaynakça

• Asker, Ali, (2010), “Kafkasya’daki Silahlanma Rusya-Türkiye İlişkilerinin Neresinde?”, 21. Yüzyıl Dergisi, S. 22, s.21-28. Bishku, Michael B., (2010), “The South Caucasus Republics and the Muslim Middle East: Political and Economic Imperatives”, Mediterranean Quarterly, C. 21, S. 3, s. 26-46, DOI 10.1215/10474552-2010-014. Bishku, Michael B., (2011), “The South Caucasus Republics and Russia's Growing Influence: Balancing on a Tightrop”, Journal Middle East Review of International Affairs C. 15, S. 1, s.1-11, http://www.gloria-center.org/2011/08/the-south-caucasus-republics-and-russia%e2%80%99s-growing-influence-balancing-on-a-tightrope/ (E.T. 15 Mart 2020). Blank, Stephen, (2013), “Russian Defence Policy in The Caucasus”, Caucasus Survey, C. 1, S.1, s. 75-89, DOI: 10.1080/23761199.2013.11417284. Cabbarlı, Hatem, (2017), “Güney Kafkasya’nın Jeopolitiği Ve Güvenlik Sorunları: Dağlık Karabağ Örneğinde”, Karadeniz Araştırmaları, S. 53, s. 51-69. Chan, Man Hung Thomas, (2018), “The Belt and Road Initiative – the New Silk Road: a Research Agenda”, Journal of Contemporary East Asia Studies, C. 7, S. 2, s. 104-123. DOI:10.1080/24761028.2019.1580407. Chitadze, Nika, (2014), “European Integration as One of the Main Foreign Policy and National Security Priorities of Georgia”, Journal of Social Sciences, C. 3, S. 2, s. 29-37. Ekici, Yunus, (2017), “Azerbaycan ve Ermenistan Arasında Bitmeyen Dağlık Karabağ Sorunu”, Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 1, s. 62-77. Ergun, Ayça, (2012), “Azerbaycan’da Sovyet Sonrası Dönemde Değişim ve Dönüşüm”, Mustafa Aydın (ed.), Kafkasya’da Değişim Dönüşüm (Avrasya Üçlemesi; III), Ankara: Nobel Yayın, s. 7-42. Gambino, Evelina, (2019), “The South Caucasus and the BRI: A Situated View”, Caucasus Analytical Digest, S. 111, s. 10-13, DOI: 10.3929/ethz-b-000368298. Gvelesiani, Lile ve Mölder, Holger, (2018), “Maintaining the Security Dilemma in the South Caucasus: Russia’s Geostrategic Interests in Georgia”, Estonian Journal of Military Studies, C. 7, s. 137–157. Hasanoğlu, Mürteza ve Cemilli Elnur, (2006), Güney Kafkasya’da ABD Politikası, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. Hasanov, Ali M., (2016), Güney Kafkasya, Hazar-Karadeniz Havzaları Ve Azerbaycan’ın Jeopolitiği 1. Cilt, (Çev, Azad Ağaoğlu ve Fuad Şammedov), İstanbul: Ötüken Neşriyat. Iskandaryan, Alexander, (2019), “Armenia–Russia Relations: the Revolution and the Map”, Caucasus Analytical Digest, S. 109, s. 2-4, DOI: 10.3929/ethz-b-000334381. Ismayilov, Murad, (2019), “Azerbaijan and Russia: Towards a Renewed Alliance, for a New Era”, Caucasus Analytical Digest, S. 109, s.5-10, DOI: 10.3929/ethz-b-000334381. Jafarova, Esmira, (2016), Conflict Resolution in South Caucasus: Challenges to International Efforts, Lanham: Lexington Books. Kavadze, Amiran ve Kavadze, Tina, (2010), “NATO Expansion to the East: Georgia’s Way to NATO Membership, Perspectives and Challenges” Journal of Social Sciences; ISSN: 2233-3878; C. 3, S. 2, 2014, s. 21-27. Kelkitli, Fatma A., (2008), “Russian Foreign Policy In South Caucasus Under Putin”, Perceptions Winter, S. 13, s. 73-91. Khelashvili, George ve Macfarlane, S. Neil, (2010), “The Evolution of US Policy Towards the Southern Caucasus”, Uluslararası İlişkiler, C. 7, S. 26, s. 105-124. Krickovic, Andrej ve Bratersky, Maxim, (2016), “Benevolent Hegemon, Neighborhood Bully, or Regional Security Provider? Russia’s Efforts to Promote Regional Integration after the 2013–2014 Ukraine Crisis”, Eurasian Geography and Economics, C. 57, S. 2, s. 180-202. Markedonov, Sergey, (2017), “Russia's Evolving South Caucasus Policy: Security Concerns Amid Ethno-Political Conflicts”, DGAP Analyse, S. 1, s. 3-12. Poghosyan, Benyamin, (2018), "China's OBOR Initiative - Opportunities for the South Caucasus", IndraStra Global, C. 4, S. 7, s. 1-5. Rolland, Nadège, (2018), “China’s Ambitions in Eastern Europe and the South Caucasus”, Russie.Nei. Visions, S.112, s. 1-23. Rolland, Nadège, (2019), “A China–Russia Condominium Over Eurasia”, Survival, C. 61, S. 1, s. 7-22. Sajjanhar, Ashok, (2018), “Opinion: North-South Corridor and BRI are not incompatible”, 11 Kasım 2018, https://news.cgtn.com/news/3d3d514e3459444f30457a6333566d54/share_p.html (E.T. 10 Nisan 2020). Shahhuseynli, Rahman, (2012), “Russia's Strategy Toward the South Caucasus : A Mid-Term Assessment of the Post-2008 Russia-Georgia War”, Geography, s. 103-136. Shlykov, Pavel, (2018), “Russian-Turkish Relations in the Wider Black Sea Region: Cooperation and Competition”, Perceptions, C. 23, S. 2, s. 93-116. Starr, S. Frederick, (2019), “US Perspectives on China’s Belt and Road Initiative in Central Asia and the South Caucasus”, International Studies, https://silkroadstudies.org/resources/Starr-BRI.pdf (E.T. 20 Mart 2020). Suny, Ronald G., (2019), “The Pawn Of Great Powers: The East–West Competition For Caucasia”, Journal of Eurasian Studies, S. 1, s. 10–25. Şıhaliyev, Emin ve Mustafayev, Beşir, (2016), “Armenia-Azerbaijan, Nagorno-Karabakh Conflict: Obstacles to Resolution and Analysis of Force Usage”, International Journal Of History, C. 8, S. 3, s. 135-150. Tavares, Rodrigo, (2008), “Understanding Regional Peace and Security: A Framework for Analysis”, Contemporary Politics, C. 14, S. 2, s. 107-127. Valiyev, Anar, (2018), “U.S. Disengagement from the South Caucasus: The Throne is Never Vacant”, PONARS Eurasia Policy Memo No. 545. Valiyev, Anar, (2019), “Azerbaijan Through the Prism of BRI: China’s Mounting Interests and Influence in the Region”, PONARS Eurasia Policy Memo No. 621. Zabakhidze, Mariam; Gabriadze, Irakli; Beradze, Rezo ve Khishtovani, Giorgi, (2019), “Connectivity, Trade and Financial Integration of the South Caucasus Via the Belt and Road Initiative (BRI)”, Caucasus Analytical Digest, S. 111, s. 3-9, DOI: 10.3929/ethz-b-000368298.