Kuruluşundan Bugüne Lübnan Hizbullah’ı: Lübnan’a Verdikleri ve Lübnan’dan Aldıkları

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 1, 66 - 88, 23.06.2023

Özlem Acar

https://doi.org/10.54627/gcd.1086456

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Hizbullah’ın, Lübnan’da 1982’de kuruluşundan itibaren, ülkenin iç ve dış politika sahnelerinde oynadığı rol, aldığı kararlar, bu kararların Lübnan’a etkileri ve tüm bu bileşenlerin Lübnan’ın günümüzdeki pozisyonunun oluşmasına katkıları incelenmektedir. Lübnan iktidarda etkin pozisyonda olan siyasi elitlerin tercihleri doğrultusunda; mezhepsel ayrımların dengeli bir şekilde sürdürülmesi esasında kadrolaşma gerçekleştirilerek yönetilmeye, buna karşılık Lübnanlı üst kimliği korunurken zayıf merkezi devlet yapısı göz ardı edilerek varlığı sürdürülmeye çalışılan bir ülkedir. Ancak Lübnan gibi çok sayıda farklı mezhebin bulunduğu bir ülkede sistemsel olarak taban düzeyinde var olan zararsız ayrılıklar, bazı mezhepleri temsil eden oluşumların güç kazanmasıyla siyasi sorunlar haline getirilerek belirginleştirilmekte ve sistemin tümünü tehdit eder hale gelmektedir. Bu koşullara bağlı olarak; denetim mekanizmalarında bütünlük sağlanamaması, üst kimliğin tam anlamıyla yerleşememesi ve birbirini izleyen krizlerin yaşanması sebepleriyle Hizbullah gibi devlet altı bir aktörün, sahip olduğu gücün ve ülkedeki otorite boşluğunun etkisiyle çoğu zaman devlet üstü bir role soyunduğu izlenmektedir. Bu çalışmada araştırma ve görüşme bulguları sonucunda kuruluşundan günümüze Lübnan’da yaşanan en önemli olaylarda kilit pozisyonda bulunan Hizbullah’ın manevralarının, Lübnan siyasal, sosyal ve ekonomik yapısına etkileri ele alınırken, silahlı, sosyal, ekonomik ve siyasi gücüyle iç politikada belirleyici, dış politikada ise karar alıcı pozisyona gelme süreci de incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hizbullah, Lübnan, 8 Mart Hareketi, 14 Mart Hareketi, Gelecek Hareketi

Kaynakça

• Ayhan, V. ve Tür, Ö. (2009). Lübnan Savaş Barış Direniş ve Türkiye İle İlişkiler. Bursa: Dora Yayınları.
• Borzou, D. ve Raed, R. (2008,12 Mayıs). Private Force No Match For Hezbollah, Los Angeles Times, https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2008-may-12-fg-security12-story.html adresinden erişildi.
• Cammett, M. (2014). Compassionate Communalism: Welfare and Sectarianism In Lebanon, Londra: Cornell University Press.
• Dagher, J. (2021, 15 Ekim) Liban: A Qui Profite Cette Crise Sans Précédent?, https://information.tv5monde.com/info/liban-qui-profite-cette-crise-sans-precedent-428659 adresinden erişildi.
• Geukjian, O. 2017, Lebanon After The Syrian Withrawal:External Intervention, Power Sharing and Political Instability, NY: Routledge.
• González-Úbeda Alférez, M. (2019, 21 Kasım) Hezbollah faces a new challenge: Popular protests in Lebanon. Opinion Paper. IEEE 106/2019. https://www.ieee.es/Galerias/fichero/docs_opinion/2019/DIEEEO106_2019MARGON_Libano_ENG.pdf
• Hamdan, H. (2021 18 Eylül), Will Iranian fuel solve fuel crisis in Lebanon?, https://www.al-monitor.com/originals/2021/09/will-iranian-fuel-solve-fuel-crisis-lebanon adresinden erişildi.
• Hovsepian N., (2008), The War On Lebanon A Reader, USA: Olive Branch Press.
• Khatip, L. (2015, 5 Haziran), Hezbollah Ascent and Descent, Turkish Policiy Quarterly, http://turkishpolicy.com/article/744/hezbollahs-ascent-and-descent-spring-2015 adresinden erişildi.
• Khatip, L. (2021, 30 Haziran), How Hezbollah Holds Sway Over The Lebanese State, Chatham House, https://www.chathamhouse.org/2021/06/how-hezbollah-holds-sway-over-lebanese-state, adresinden erişildi.
• Merjeh K. (2021, 29 Haziran). Breaking the curse of corruption in Lebanon, Chatham House, https://www.chathamhouse.org/2021/06/breaking-curse-corruption-lebanon adresinden erişildi.
• Meier, D. (2018) Hizbullah’s Shaping Lebanon Statehood, Small Wars & Insurgencies, 29:3, 515-536, DOI: 10.1080/09592318.2018.1455321
• Messara, A.N., (2012) Theorie Juridique des Regimes Parlamentaires Mixtes Constitution Libanais et Pacte National en Perspective Comparee, Beyrut: Librairie Orientale.
• Nakhoul, S. (2015 07 Eylül) Lebanon's rubbish crisis exposes political rot, https://www.reuters.com/article/us-lebanon-protests-crisis-insight-idUSKCN0R70GO20150907 adresinden erişildi.
• Nye J.S. (1967) Corruption and political Development: A Cost Benefit Analysis, American Political Science Reiew, Vol. LXI:2, https://doi.org/10.2307/1953254
• Qassam, N. (2017), Hizbullah Bir Hareketin Anlatılmamış Öyküsü, İstanbul:Karma Kitaplar.
• Reuters. (2021 15 Nisan). Lebanon Energy Minister Blames Fuel Shortage On Syria Smuggling, https://www.reuters.com/world/middle-east/lebanon-energy-minister-blames-fuel-shortage-syria-smuggling-2021-04-15/ adresinden erişildi.
• Salibi, K. (1993), From A House of Many Mansions - The History of Lebanon Reconsidered, https://lib-webarchive.aub.edu.lb/BorreLudvigsen/http://almashriq.hiof.no/lebanon/900/902/Kamal-Salibi/ adresinden erişildi.
• Sullivan, M. (2014). Hezbollah In Syria, Institute for the Study of War, http://www.jstor.org/stable/resrep07896 adresinden erişildi.
• Tınas, M. Ve Tür, Ö. Sectarian Actors in Foreign Policiy Making: 2006 Lebanese War Revisited, Uluslararası İlişkiler Dergisi, Cilt 15 Sayı 59, https://dx.doi.org/10.33458/uidergisi.525073
• AFP, (2021, 20 Eylül), Sourcing fuel, Hezbollah Cements Role As Lebanon's Real Ruler, https://www.france24.com/en/live-news/20210920-sourcing-fuel-hezbollah-cements-role-as-lebanon-s-real-ruler adresinden erişildi.