Öğrenci Bakış Açısıyla Sosyal Bilgilerde Okul Dışı Öğrenme Ortamları Bağlamında “Müzeler”

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 128 - 146, 31.03.2020

Ayça Kartal , Ayşegül Şeyhoğlu

Öz

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin gözünden okul dışı öğrenme ortamlarından olan müzelere yönelik algıların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen tercih edilmiştir. Araştırma 2018 Mart-Nisan aylarında Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı bir okulda öğrenim görmekte olan 56 kişilik sekizinci sınıf öğrencileriyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Müze Bilgi Edinme Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tümevarımsal içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrenciler müze kavramını tarih ve tarihi eserlerle ilişkilendirerek ifade etmekte; öğrencilerin tarihsel nitelikli, dini nitelikli ve futbol kulübüne ait olmak üzere kendi şehrinde bulunan müzelerden haberdar oldukları ancak yaşadıkları yerden uzakta (örneğin Trabzon’un Maçka ilçesi) ya da farklı şehirde bulunan müzelere ilişkin sınırlı bilgi sahibi oldukları ya da bu müzeleri ziyarete gitmedikleri tespit edilmiştir. Öte yandan müzelerin Sosyal Bilgiler dersi ile bağlantısının olmadığını savunan öğrenciler tespit edilmiştir. Müzelerin yapısı itibariyle büyülü ve tarihi bir havaya sahip olmasının, öğrencilerin müze gezileri sırasında heyecanlanmalarına, kendilerini mutlu hissetmelerine, tarihi bir yolculuk yaptıklarını hissetmelerine sebep olduğu söylenebilir. Ayrıca ortaokul öğrencilerinin açmak istedikleri müzeler ve bu müzelerin diğer müzelerden farkına ilişkin sonuçlarda öğrencilerin çok çeşitli ve yaratıcı fikirlere sahip oldukları söylenebilir. Araştırma sonuçları doğrultusunda Sosyal Bilgiler dersinde yapılacak müze eğitimi çalışmalarının farklı disiplinleri birleştirerek yürütülmesi ve bu derste sanal müze çalışmalarının yapılması önerilebilir. Müze eğitimi çalışmaları sonunda, sınıf ortamında öğrencilere kendi yaratıcı müzelerini kurmaya imkân tanıyacak proje çalışmaları gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Müze, Okul Dışı Öğrenme, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Aktaş, V. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sanal müze kullanımına yönelik tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.: 469632)
• Alexander, E. P., Alexander, M., & Decker, J. (2017). Museums in motions an introduction to the history and functions of museums. United Kingdom: Altamira Press.
• Bozdoğan, K., & Sünbül, A. M. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin ‘müze’ kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 107-127.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayınları.
• Canlı, K. (2016). İlkokul 4. sınıf görsel sanatlar dersinde sanal müze uygulamasına ilişkin öğretmen, öğrenci ve veli görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No: 430678).
• Creswell, J. W. (2014). Nitel, nicel ve karma yöntem araştırmaları: Araştırma deseni. (Çev. Ed.: S. Beşirdemir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Dinç, O. (2017). 7. sınıf öğrencilerine göre müze gezilerinde yaşanan sorunlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No: 485902).
• Gadsby, J. (2011). The effect of encouraging emotional value in museum experiences. Museological Review, 15, 1-13.
• Giorgi, A. (2006). Concerning variations in the application of the phenomenological method. The Humanistic Psychologist, 34(4), 305-319.
• Gürbüz, E. (2017). Sınıf öğretmenlerinin müze eğitimine ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No: 471823).
• Hamurculu, Ü. H. (2016). Ankara’daki müzelerde yaratıcı drama etkinlikleri ve Ankara resim ve heykel müzesinde yaratıcı drama önerisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No.: 430439).
• Hassan, S. (2017). Müzelerde çocuklara yönelik sanat etkinlikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No.: 475344).
• Hein, G. E. (2004). John Dewey and museum education. Curator the Museum Journal, 47(4), 413-427.
• Hooper-Greenhil, E. (1999). Müze ve galeri eğitimi (Çev.: M. Ö. Evren ve E. G. Kapçı). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Icom (2010). Key concepts of museology. (Ed: A. Desvallées and F. Mairesse) Published By Armand Colin. http://www.icom-italia.org/wp-content/uploads/2018/02/ICOMItalia.KeyconceptsofMuseology.Pubblicazioni.2010.pdf (Erişim Tarihi: 23.03.2020)
• Karakaya, İ. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde müze alışkanlıkları (Giresun ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No.: 407616).
• MEB. (2008). İlköğretim 1-8. sınıflar türkçe, matematik, sosyal bilgiler, hayat bilgisi ile fen ve teknoloji dersi öğretim programlarında müze ile eğitim. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mentiş-Taş, A., & Yıldız, N. (2015). Metaphors about the concept of 'museum' of 4th graders in one elementary school in Turkey. International Journal of Education, 7(4), 19-30.
• Meydan, A., & Akkuş, A. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 402-422.
• Minghetti, V., Moretti, A., & Micelli, S. (2002). Reengineering the museum’s role in the tourism value chain: Towards an it business model. Information Technology & Tourism, 4, 131–143.
• Şişman, Z. B. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde kültürel varlıklara ilişkin öğrencilerde farkındalık bilinci oluşturmada müze eğitiminin etkisi (malatya ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No.: 541046).
• Taş, A. M. (2012). Primary-grade teacher candidates’ views on museum education. Us-China Education Review A, 6, 606-612.
• Yeter, F., & Kurtdede-Fidan, N. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin müze metaforları. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 173-194.
• Yıldız, N. (2015). İlkokul sosyal bilgiler öğretiminde başarılı zeka kuramına dayalı etkinliklerin düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir (Tez No.: 407527).
• Yılmaz, K., & Şeker, M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin müze gezilerine ve müzelerin sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(3), 21-39.
• Yılmaz, K., Filiz, N., & Yılmaz, A. (2013). Learning social studies via objects in museums: Investigation into turkish elementary school students’ lived experiences. British Educational Research Journal, 39(6), 979–1001.