İlkokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Destek Algısı

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 361 - 379, 30.11.2020

Sibel Doğan

Öz

Bu araştırmanın amacı, Ankara İli Polatlı İlçe merkezindeki ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algısını belirlemektir. Betimsel tarama modelinde gerçekleştirilen bu araştırmanın evrenini, 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılında, Ankara İli Polatlı İlçe Merkezi‟nde devlet ve özel ilkokullarında görev yapan 295 öğretmen oluşturmaktadır. Bu kapsamda evren nispeten küçük olduğu için evrenin tümüne ulaşılmaya çalışılmıştır. Veri toplama sürecinde 270 ölçek elde edilmiştir. Araştırmanın sonucunda Polatlı’daki ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin, örgütsel destek algılarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenlerin örgütsel desteğin alt-boyutlarından; “örgütsel adalet” boyutunda orta, “yönetim desteği” boyutunda yüksek ve “örgütsel ödüller ve iş koşulları” boyutunda orta düzeyde örgütsel destek algısına sahip oldukları da belirlenmiştir. Özel okullarda görev yapan öğretmenlerin devlet okullarında görev yapan öğretmenlere göre, AÖDÖ‟nün her üç alt-boyutunda da daha yüksek bir destek algısına sahip oldukları saptanmıştır. Bununla birlikte örgütsel destek algısının cinsiyet değişkenine göre fark göstermediği belirlenmiştir. Ancak öğretmenlerin örgütsel destek algılarının kıdem, branş, eğitim durumu, medeni durum ve okul büyüklüğü değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaştığı görülmüştür. Buna göre 5 yıl ve daha az süredir görev yapan öğretmenlerin, branş öğretmenlerinin, lisans mezunu öğretmenlerin ve bekar öğretmenlerin örgütsel destek algılarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte öğrenci sayısının 1000 ve daha altı olan okullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algılarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Algılanan örgütlsel destek, Devlet İlkokulu, Özel İlkokul

Perception of Primary School Teachers on Organizational Support

Öz

The general purpose of the present study is to determine the organizational support perception of teachers working at primary schools in Ankara province Polatlı district. The population of the study, which was conducted by using of descriptive survey model, was composed of 295 teachers working at public and private primary schools in Ankara province, Polatlı district in the academic year of 2013-2014. It was tried to reach each member of the population, since it is relatively small. During the data collection process totally 270 scales were returned. At the end of the study, the organizational support perception of teachers working at the primary schools in Polatlı was concluded to be at moderate level. Regarding the sub-dimensions of the organizational support it was determined that they perceive organizational support at moderate level for the “organizational equity” dimension, high level for “management support” dimension, and mid level for “organizational reward and working conditions” dimension. All three sub-dimension of the POSS were found to be higher in teachers working at private schools in comparison with those working at public schools. However, it was concluded that the organizational support perception did not differ according to the gender. On the other hand, significant difference was observed according to professional seniority, branch, educational background, marital status of teachers and the size of school. Accordingly, it was determined that organizational support perception of branch teachers, those with a bachelor‟s degree, single teachers and those with five years or less professional background was higher. Besides, it was found that organizational support perception of teachers working at schools with 1000 or less students was higher.

Anahtar Kelimeler

Perceived organizational support, Public primary school, Private primary school

Kaynakça

• Akalın, Ç. (2006). Duygusal örgütsel bağlılık gelişiminde çalışanların algıladığı örgütsel destek ve bir ara değişken olarak örgütsel temelli öz-saygı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesİ, Ankara.
• Armeli, S. Eisenberger, P.F., & Lynech, P. (1998). Perceived organizational support of police performance: The moderating influence of sociemotional needs. Journal of Applied Psychology, 2(83), 288-297.
• Barutçugil Ğ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2010). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi.
• Bozkurt, F. (2007). Denizcilik sektöründe çalışan gemi adamlarının demografik özellikleri ile örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı ve algılanan örgütsel destek düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Celep, C. (2000). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çokluk Ö. (2003). Örgütlerde tükenmişlik, yönetimde çağdaş yaklaşımlar, uygulamalar ve sorunlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Demir, M. (2012). Örgütsel destek, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(1), 47-64.
• Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel güven, örgütsel destek ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Eisenberger, R. Huntington, R. Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71(3), 500-507.
• Eisenberger R., Aselage J. (2003). Perceived organizational support and psychological contracts: A theorical integration. Journal of Organizational Behavior, 24, 491- 509.
• Eisenberger Robert, Aselage, Jones, Sucharski, Ivan L., & Jones, Jason R. (2004). Perceived organizational support, the employment relationship: examining psychological and contextual perspectives. England: Oxford University Press.
• Erdaş, K. D. (2010). Lider üye mübadelesi algılanan örgütsel destek ve özdenetim kişilik özelliğinin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Eren, A., & Argon, T. (2004). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Güney, S. (2000). Davranış bilimleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• İşçi, E. (2010). Psikolojik sözleşme ihlalinin örgütsel vatandaşlık davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde güvenin rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Koçel, T. (2010). İşletme yöneticiliği. Ankara: Beta Yayıncılık.
• Kurt, M. F. (2020). Öğretmenlerin örgütsel destek algısı ve örgütsel sessizliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Lunenburg, F., & Ornstein, A.C. (2013). Eğitim yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Nartgün, Ş., & Kalay, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel destek örgütselmözdeşleşme ve örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. The Journal of International Periodical fort he Languages, 9(2), 1361-1376.
• Nayır, F. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlere sağlanan örgütsel desteğe ilişkin görüşleri, öğretmenlerin örgütsel destek algısı ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Özcaner, B. (2003). Başarının sırrı insana değer vermekte. İnsan Kaynakları Yönetimi Dergisi, 3, 48-49.
• Özdemir, A. (2010). İlköğretim okullarında algılanan örgütsel desteğin öğretmenlerin kişiler arası öz yeterlik inançları ile ilişkisinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 127-146.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 113- 130.
• Özdevecioğlu, M. (2004). Algılanan örgütsel desteğin işten ayrılma niyeti üzerine etkileri. Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 97-115.
• Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği. (2012). 5580 Sayılı Resmi Gazete, 20.03.2012, Sayı: 28239.
• Polat, S., & Aktop, E. (2010). Öğretmenlerin duygusal zekâ ve örgütsel destek algılarının girişimcilik davranışlarına etkisi. Akademik Bakış Dergisi, 22, 1-20.
• Rhoades L., & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: A review of the literatüre. Journal of Applied Psychology, (87)4, 698-714.
• Selçuk, G. (2003). Örgütsel desteğin çalışanların iş ile ilgili tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Shore, L. M., & Shore, T.H. (1995). Perceived organizational support and organizational support, organizational politics justice and support (Ed. Cropanzano, R.S. ve Kacmar, K.M), London: Quorum Books.
• Turunç, Ö., &Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17(2), 184-206.