Lise Öğrencilerinin Kariyer Kaygısına Yönelik Alan Araştırması: Antalya İli Örneği

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 20, 158 - 187, 23.06.2020

Malike Göncü Akbaş , Elvan Okutan

Öz

Bu çalışmanın amacı, 11. ve 12. sınıf öğrencilerinin meslek seçimine ve aile etkisine yönelik kariyer
kaygılarının sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesidir. Veri toplama aracı olarak kariyer
kaygısı ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Antalya ilinde bulunan
Anadolu liselerinden, meslek liselerinden ve özel liselerden seçilen 990 öğrenci oluşturmaktadır. Lise
öğrencilerinin meslek seçimine ve aile etkisine yönelik kariyer kaygılarının demografik değişkenlere
göre farklılaşıp farklılaşmadığının analizi yapılmıştır ve meslek seçimi kaygısı ile aile etkisi kaygısı
arasındaki ilişki incelenmiştir. Bulguların analizinde betimsel istatistiksel metotlar, t testi, Anova ve
korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin meslek seçimine yönelik
kariyer kaygılarının okul türüne, cinsiyete, anne-babanın çocuğa karşı olan tutumuna göre anlamlı
farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Öğrencilerin aile etkisine yönelik kariyer kaygılarının ise anne eğitim
durumuna, ailenin aylık gelir düzeyine ve anne-babanın çocuğa karşı olan tutumuna göre anlamlı
farklılık gösterdiği görülmüştür. Meslek seçimine yönelik kariyer kaygısı ile aile etkisine yönelik kariyer
kaygısı arasında pozitif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır. Elde edilen bulgulara göre 11. ve 12. sınıf lise
öğrencilerinin genel kariyer kaygıları ve aile etkisine yönelik kariyer kaygıları düşük, meslek seçimine
yönelik kariyer kaygıları ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer, Kariyer Kaygısı, Lise Öğrencileri

Kaynakça

• Akkoç, F.F. (2009). Lise Öğrencilerinin Kariyer Düşüncelerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi EBE.
• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş İ. (2000). Çocuklarda Kaygı ve Bunu Etkileyen Etmenler. Milli Eğitim Dergisi. 145, 15-19.
• Aygün, M. (2014). Öğrencilerin Yaşam Amaçlarıyla Gelecek Kaygısı Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi SBE.
• Ayyıldız, Y. (2015). Meslek Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinin Sosyo-Demografik Özelliklerine Göre İşsizlik Kaygılarının İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3.20, 175-187.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. 1. Basım. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Beck, A. T. (1991). Cognitive Therapy: A 30 Year Retrospective. American Psychologist. 46. 4, 368-375.Bingöl, D. (2006). İnsan Kaynakları Yönetimi. 6. Basım, İstanbul: Arıkan Basım
• Bozak, M. M. (1982). Anksiyete ve Okul Başarısı Arasındaki İlişkiye Ait Bir Araştırma. Psikoloji Dergisi. 4. 16, 24-30.
• Campagna, C.G., & Curtis, G.J. (2007). So worried I don’t know what to be: Anxiety is associated with increased career indecision and reduced career certainty. Australian Journal of Guidance and Counseling, 17, 91-96.
• Çetin Gündüz, H. ve Nalbantoğlu Yılmaz, F. (2016). Lise öğrencilerinin kariyer kaygılarını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12. 3, 1008-1022.
• Dağ, İ. (1999). Psikolojinin Işığında Kaygı. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 2.6, 179-187.
• Daniels, L.M., Stewart, T. L., Stupnisky, R.H., Perry, R.P., & LoVerso, T. (2011). Relieving career anxiety and indecision: The role of undergraduate students’ perceived control and faculty affiliations. Soc Psychol Educ., 14, 409–426.
• Demiriz, S. ve Ulutaş İ.(2003). 9-12 Yaş Çocuklarının Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi. 3.1, 1-9.
• Enç, M. (1980). Ruhbilim Terimleri Sözlüğü. 2. Basım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları:391.
• Gençtan, E. (1997). Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar. 13. Basım. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Gökçe, Z. ve Traş, Z. (2017). Lise Öğrencilerinin Kariyer Karar Verme Güçlükleri ve Ego Kimlik Statülerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 15. 1, 58-69.
• Gürsoy, F. (2006). Farklı Sosyo Ekonomik Düzeydeki Ergenlerin Benlik Tasarım Düzeyleri İle Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15. 2, 183- 190.
• Huberty, T. J. (2009). Test and Performance Anxiety. Principle Leadership. 1.10, 15-19.
• Karakaş, A. C. (2013). Paylaşma Tutumlarının Sınav Kaygısı-Gelecek Kaygısı İle İlişkisi (Sakarya İli Örneği). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2. 1, 135-157.
• Kaya, M. ve Varol, K. (2004). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Durumluk Sürekli Kaygı Düzeyleri Ve Kaygı Nedenleri (Samsun Örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17. 17, 31-63.
• Köknel, Ö. (1998). Korkular Takıntılar Saplantılar. 4. Basım. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Manav, F. (2011). Kaygı Kavramı. Toplum Bilimleri Dergisi. 5 (9), 201-211.
• Nalbantoğlu Yılmaz, F. ve Çetin Gündüz, H. (2018). Lise Öğrencilerinin Kariyer Kaygılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3), 1585-1602.
• Nalbantoğlu Yılmaz, F. ve Çetin Gündüz, H. (2018a). Career Indecision and Career Anxiety in High School Studens: An Envestigation through Structural Equation Modelling. Eurasian Journal of Educational Research, 78, 23-42.
• Peng, H. (2005). Reduction in state anxiety scores of freshmen through a course in career decision. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 5: 293–302.
• Pisarik, C.T., Rowell, P.C. & Thompson, L.K. (2017). A Phenomenological Study of Career Anxiety Among College Students. National Career Development Association. 65, 339-362.
• Sabuncuoğlu, Z. (2011). İnsan Kaynakları Yönetimi. 5. Basım, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Sekmenli, T. (2000). Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Mesleki Olgunluk Düzeyleri İle Sürekli Kaygı Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi SBE.
• Şanlı Kula, K. ve Saraç, T. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Gelecek Kaygısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13. 33, 227-242.
• Tüfekçiyaşar, T. (2014). Lise 10. ve 11. Sınıf Öğrencilerinde Kaygı, Umutsuzluk ve Benlik İmgesi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi SBE.
• Vignoli, E. (2015). Career indecision and career exploration among older French dolescents: the specific role of general trait anxiety and future school and career anxiety. Journal of Vocational Behavior, doi: 10.1016/j.jvb.2015.06.005, 182-191.
• Yarnall, J. (2008). Strategıc Career Management. First Edition, Hungary: Elsevier Ltd.
• Yılmaz, İ. A. , Dursun, S. , Güngör Güzeler, E. ve Pektaş, K. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Belirlenmesi: Bir Örnek Çalışma. Electronic Journal of VocationalColleges. 4.4, 16-26.