BibTex RIS Kaynak Göster

Velilerin Bilgisayar Oyunu Bağımlılığına İlişkin Algılarını Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 19, 5 - 26, 01.01.2019

Sabri Çelik Berru Ulusoy

Öz

Bu çalışma ile veli algılarına göre ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeyini ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ankara’nın Yenimahalle ilçesindeki 35 kamu ortaokulundaki 27.712 öğrenci velisi oluşturmaktadır. Çalışma grubu ise sosyo-ekonomik düzey SED ’lerine göre altorta-üst SED seçkili örnekleme yönteminden uygun örnekleme yöntemiyle seçilen 9 ortaokuldaki 290 öğrenci velisidir. Ölçek; Horzum, Ayas ve Çakır Balta’nın 2008 21 maddeden ve 4 boyuttan oluşan Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0,85 olarak hesaplanan ‘Çocuklarda Bilgisayar Oyun Bağımlılığı’ ölçeğinden yola çıkılarak ve gerekli izinler alınarak geliştirilmiştir. Geçerlik ve güvenirlik analizleri sonucunda velilere uygulanan ölçek, 17 maddeli ve tek boyuttur. Ölçekteki maddelerden biri madde 6 olumsuz yargı içerdiğinden, ters puanlanmış madde 17 ve ölçek toplamda 18 maddeden oluşmuştur. Ölçeğin Cronbach’s Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmış ve 0,92 olarak bulunmuştur. Ölçeğe Kolmogorov Smirnov normallik testi, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulanmıştır. KMO değeri 0,941 olarak bulunmuş, χ2/sd, SRMR, CFI, NFI, NNFI ve RMSEA değerleri açısından modelin veriye iyi uyum gösterdiği görülmüştür. Yapılan analizler sonucunda geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu kanaatine varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Oyun Ergen Bilgisayar Oyunu Bağımlılığı Geçerlik Güvenirlik

Kaynakça

  • • Aksoy, V. (2015). İnternet bağımlılığı ve sosyal ağ kullanım düzeylerinin fen lisesi öğrencilerinin demografik özelliklerine göre değişimi ve akademik başarılarına etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,3(19), 365-383.
  • • Akın, A., Usta, F., Başa E. ve Özçelik, B. (2016). Oyun bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 223-232.
  • • Açıl, M. &Purtaş, A. (2008). Ergenlik psikolojisi (anne-baba ve eğitimcilere). İstanbul: Hepsi Çocuk.
  • • Ayas, T. (2012). Lise öğrencilerinin internet ve bilgisayar oyun bağımlılık düzeylerinin utangaçlıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 632-535.
  • • Bentler, P. M. &Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588–606.
  • • Bozkurt, A. (2014). Homo ludens. Dijital oyunlar ve eğitim. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi.5(1), 1-21.
  • • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı - İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
  • • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • • Calado, F., Alexandre, J., & Griffiths, M. D. (2014). Mom, dad it’s only a game Perceived gambling and gaming behaviors among adolescents and young adults: An exploratory study. International Journal of Mental Health and Addiction, 12(6), 772–794.
  • • Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  • • Cao, F.,& Su, L. (2006). Internet addiction among Chinese adolescents: prevalence and psychological features. Child: Care, Health and Development, 33(3), 275–281.
  • • Chiu, S.; Lee, J.Z. & Huang, D.H. (2004). Video game addiction in children and teenagers in Taiwan. Cyberpsychology ve Behavior, 7(5), 571–581.
  • • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010, 2012, 2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: PegemA Akademi.
  • • Dilbaz, N. (2013). Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile Eğitim Programı, Ankara.
  • • Erboy, E. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılığına etki eden faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Fan, X., Thompson, B., & Wang, L. (1999). Effects of sample size, estimation methods and model specification on structural Equation Modeling Fit Indexes,Structural Equation Modeling, 6(1), 56-83.
  • • Gaetan, S., Bonnet, A., Brejard, V. ve Cury, F. (2014). French validation of the 7-item game addiction scale for adolescents. European Review of Applied Psychology, 64, (4), 161-168
  • • Güllü M, Arslan &C, Dündar A, Murathan F. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılıklarının incelenmesi. ADYU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi;9, 89-100.
  • • Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • • Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
  • • Horzum, M.B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
  • • Horzum, M., Ayas, T. & Çakır-Balta, Ö. (2008). Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 3, 30, 79-83.
  • • Hu, L.T. & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
  • • Ilgaz, H. (2015). Ergenler için oyun bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışması. İlköğretim Online Dergisi, 14 (3), 874-884.
  • • Irwansyah. I. (2005). Internet uses, gratifications, addiction, and loneliness among international students. University of Hawaii, Department of Communication, Unpublished master’s thesis.
  • • İstanbul, MEM (2007). Ergenç, G.& Yıldırım, E. (2007). Madde kullanımı önleme klavuzu. http://tekir- dag. meb.gov.tr/arge/upload/files/MaddeKullanimiOnlemeKilavuzu.pdf adresinden erişilmiştir.
  • • İşçibaşı, Y. (2011). Bilgisayar, internet ve video oyunları arasında çocuklar. Selçuk İletişim Dergisi, 7(1).
  • • Jöreskog, K. G., Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equations modeling with the SIMPLIS command language. Chicago: Scientific Software International.
  • • Kaya, A. (2013).Çevrimiçi oyun bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, GOP Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
  • • Keser, H., & Esgi, N. (2012). An analysis of self-perceptions of elementary school students in terms of computer game addiction. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 247–251.
  • • Kline, R. B. (2005). Principle and practice of structural equation modelling. (Second Edition). New York: The Guilford Press.
  • • Kırık,A.M. (2014). Aile ve çocuk ilişkisinde internetin yeri: nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 3(1) Makale No: 32 ISSN: 2146-9199.
  • • Ko, C.H., Yen, J.Y., Chen, C.C., Chen, S.H., & Yen, C.F. (2005). Gender differences and related factors affecting online gaming addiction among Taiwanese adolescents. The Journal of Nervous and Mental Disease, 193(4), 273-277.
  • • Lemmens, J.S., Valkenburg, P.M., & Peter, J. (2009). Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychology, 12(1), 77–95.
  • • Odabaşıoğlu, G., Öztürk, Ö., Eraslan, D., Genç, Y. & Kalyoncu, Ö.A., (2007). İnternet bağımlılığı:kliniği ve tedavisi. Journal of Dependence, 8(1), 36-41.
  • • Önk, M. (2015). İlköğretim kurumu yöneticilerin liderlik tarzları ile çatışmayı yönetme stratejileri arasındaki ilişki (Ankara ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • • Steiger, J.H. (1990), Structural model evaluation and modification. Multivariate Behavioral Research, 25, 214-12.
  • • Şahin, C., & Tuğrul, V. M. (2012).İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Journal of World of Turks, 4(3), 115-130.
  • • Şehribanoğlu, S. (2005). Yapısal eşitlik modelleri ve bir uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
  • • Yalçın Irmak, A. & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128-37.
  • • Yeşilyaprak, B. (2013). 21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel.
  • • Young, K. S. (1996). İnternet addiction the emergence of a New Clinical Disorder. CyberPsychology & Behavior, 1, 237-244.

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 19, 5 - 26, 01.01.2019

Sabri Çelik Berru Ulusoy

Öz

In this study, it is aimed to develop a valid and reliable measurement tool that can measure the computer game addiction level of secondary school students according to parent’s perceptions. The population of the study consists of 27.712 parents of 35 public secondary schools in Yenimahalle district of Ankara in 2017-2018 academic year. The study group consisted of 290 parents in 9 secondary schools selected from the selected sampling method according to their socio-economic level SEL lower-middle-upper SEL . Scale; Horzum, Ayas and Çakır Balta 2008 was developed based on the bach ‘Computer Game Addiction in Children Scale’ which was calculated as 0,85 internal consistency coefficient of Cronbach’s Alpha consisting of 21 items and 4 dimensions and obtaining the necessary permissions. As a result of the validity and reliability analyzes, the scale applied to the parents was 17 item and one dimensional. As one of the items in the scale item 6 contained negative judgment, it was scored reverse item 17 and the scale consisted of 18 items in total. Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient of the scale was calculated and found to be 0,92. Kolmogorov Smirnovnormality test, exploratory and confirmatory factor analyzes were applied to the scale. KMO value was found to be 0,941 and the model was found to fit well in terms of χ2 / sd, SRMR, CFI, NFI, NNFI and RMSEA values. As a result of the analyzes, the scale developed was found to be valid and reliable

Anahtar Kelimeler

Game Adolescent Computer Game Addiction Validity Reliability

Kaynakça

  • • Aksoy, V. (2015). İnternet bağımlılığı ve sosyal ağ kullanım düzeylerinin fen lisesi öğrencilerinin demografik özelliklerine göre değişimi ve akademik başarılarına etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,3(19), 365-383.
  • • Akın, A., Usta, F., Başa E. ve Özçelik, B. (2016). Oyun bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 223-232.
  • • Açıl, M. &Purtaş, A. (2008). Ergenlik psikolojisi (anne-baba ve eğitimcilere). İstanbul: Hepsi Çocuk.
  • • Ayas, T. (2012). Lise öğrencilerinin internet ve bilgisayar oyun bağımlılık düzeylerinin utangaçlıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 632-535.
  • • Bentler, P. M. &Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588–606.
  • • Bozkurt, A. (2014). Homo ludens. Dijital oyunlar ve eğitim. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi.5(1), 1-21.
  • • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı - İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
  • • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • • Calado, F., Alexandre, J., & Griffiths, M. D. (2014). Mom, dad it’s only a game Perceived gambling and gaming behaviors among adolescents and young adults: An exploratory study. International Journal of Mental Health and Addiction, 12(6), 772–794.
  • • Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  • • Cao, F.,& Su, L. (2006). Internet addiction among Chinese adolescents: prevalence and psychological features. Child: Care, Health and Development, 33(3), 275–281.
  • • Chiu, S.; Lee, J.Z. & Huang, D.H. (2004). Video game addiction in children and teenagers in Taiwan. Cyberpsychology ve Behavior, 7(5), 571–581.
  • • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010, 2012, 2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: PegemA Akademi.
  • • Dilbaz, N. (2013). Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile Eğitim Programı, Ankara.
  • • Erboy, E. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılığına etki eden faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Fan, X., Thompson, B., & Wang, L. (1999). Effects of sample size, estimation methods and model specification on structural Equation Modeling Fit Indexes,Structural Equation Modeling, 6(1), 56-83.
  • • Gaetan, S., Bonnet, A., Brejard, V. ve Cury, F. (2014). French validation of the 7-item game addiction scale for adolescents. European Review of Applied Psychology, 64, (4), 161-168
  • • Güllü M, Arslan &C, Dündar A, Murathan F. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılıklarının incelenmesi. ADYU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi;9, 89-100.
  • • Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • • Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
  • • Horzum, M.B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
  • • Horzum, M., Ayas, T. & Çakır-Balta, Ö. (2008). Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 3, 30, 79-83.
  • • Hu, L.T. & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
  • • Ilgaz, H. (2015). Ergenler için oyun bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışması. İlköğretim Online Dergisi, 14 (3), 874-884.
  • • Irwansyah. I. (2005). Internet uses, gratifications, addiction, and loneliness among international students. University of Hawaii, Department of Communication, Unpublished master’s thesis.
  • • İstanbul, MEM (2007). Ergenç, G.& Yıldırım, E. (2007). Madde kullanımı önleme klavuzu. http://tekir- dag. meb.gov.tr/arge/upload/files/MaddeKullanimiOnlemeKilavuzu.pdf adresinden erişilmiştir.
  • • İşçibaşı, Y. (2011). Bilgisayar, internet ve video oyunları arasında çocuklar. Selçuk İletişim Dergisi, 7(1).
  • • Jöreskog, K. G., Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equations modeling with the SIMPLIS command language. Chicago: Scientific Software International.
  • • Kaya, A. (2013).Çevrimiçi oyun bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, GOP Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
  • • Keser, H., & Esgi, N. (2012). An analysis of self-perceptions of elementary school students in terms of computer game addiction. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 247–251.
  • • Kline, R. B. (2005). Principle and practice of structural equation modelling. (Second Edition). New York: The Guilford Press.
  • • Kırık,A.M. (2014). Aile ve çocuk ilişkisinde internetin yeri: nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 3(1) Makale No: 32 ISSN: 2146-9199.
  • • Ko, C.H., Yen, J.Y., Chen, C.C., Chen, S.H., & Yen, C.F. (2005). Gender differences and related factors affecting online gaming addiction among Taiwanese adolescents. The Journal of Nervous and Mental Disease, 193(4), 273-277.
  • • Lemmens, J.S., Valkenburg, P.M., & Peter, J. (2009). Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychology, 12(1), 77–95.
  • • Odabaşıoğlu, G., Öztürk, Ö., Eraslan, D., Genç, Y. & Kalyoncu, Ö.A., (2007). İnternet bağımlılığı:kliniği ve tedavisi. Journal of Dependence, 8(1), 36-41.
  • • Önk, M. (2015). İlköğretim kurumu yöneticilerin liderlik tarzları ile çatışmayı yönetme stratejileri arasındaki ilişki (Ankara ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • • Steiger, J.H. (1990), Structural model evaluation and modification. Multivariate Behavioral Research, 25, 214-12.
  • • Şahin, C., & Tuğrul, V. M. (2012).İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Journal of World of Turks, 4(3), 115-130.
  • • Şehribanoğlu, S. (2005). Yapısal eşitlik modelleri ve bir uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
  • • Yalçın Irmak, A. & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128-37.
  • • Yeşilyaprak, B. (2013). 21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel.
  • • Young, K. S. (1996). İnternet addiction the emergence of a New Clinical Disorder. CyberPsychology & Behavior, 1, 237-244.
Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Sabri Çelik Bu kişi benim

Berru Ulusoy

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 7 Sayı: 19

Kaynak Göster

APA Çelik, S., & Ulusoy, B. (2019). Velilerin Bilgisayar Oyunu Bağımlılığına İlişkin Algılarını Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirme Çalışması. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(19), 5-26.
 Kapak Resmi İndir

ÖNEMLİ NOT: DERGİMİZ ÖZEL SAYILAR HARİCİNDE HER YILIN NİSAN, AĞUSTOS VE ARALIK AYLARINDA OLMAK ÜZERE YILDA ÜÇ DEFA YAYIMLANMAKTADIR. ADAY ÇALIŞMALAR SAYIYA ÖZEL GÖNDERİLMEMEKTEDİR. DERGİMİZE GÖNDERİLEN MAKALELER DEĞERLENDİRME SÜRECİNİN TAMAMLANMASINI TAKİBEN UYGUN OLAN İLK SAYIDA YAYIMLANMAKTADIR.