Ergen ve Gençlerde Madde Kullanımını ve Bağımlılığını Ele Alan Ulusal Lisansüstü Tezlerin İncelemesi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 16, 29 - 56, 01.01.2018

Hüseyin Nergiz

Öz

Bağımlılık kavramı hemen hemen bütün coğrafyalardaki bilim insanlarının az veya çok ilgisini çekmektedir. Bilimsel üretimin ve merakın bir basamağı olan lisansüstü tezler geleceğin bilim üreticilerinin araştırma ve geliştirmeyi deneyimleyerek öğrendiği bir aşama olarak düşünüldüğünde tezlerin içerik ve amacının gözden geçirilmesi bugüne değinki durumu belirlemek ve geleceği ilişkin çıkarımlarda bulunmak açısından yararlı olacaktır. Bu çalışma kapsamında madde sigara, alkol, uyuşturucu/uyarıcı madde kullanımı ve bağımlılığını ele alan ulusal lisansüstü tezlerin özetleri incelenmiştir. Temmuz 2018’e kadar yayınlanmış olan tezler incelendiğinde madde kullanımı ve bağımlılığını ele alan toplam 145 teze ulaşılmıştır. Tezlerin önemli çoğunluğu büyükşehirlerin merkezindeki lise ve üniversite öğrencilerinde madde kullanımı oranını veya tedavi merkezinden hizmet alan bağımlılığı olan ergenlerin psikososyal özelliklerini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırmaların en sık aktardığı bulgu ailesinde veya arkadaş çevresinde madde kullanan birey olan öğrencilerde madde kullanım oranının daha yüksek olmasıdır. Ayrıca ebeveynle ilişkilerin madde kullanımı ve bağımlılığında önemli bir etken olduğu da sıkça vurgulanan bir diğer bulgudur. Son yıllarda lisansüstü öğrencilerin bağımlılık konusuna gösterdiği ilginin artması bu alandaki bilgi birikimin artacağına ilişkin bir gösterge olarak düşünülebilir. Bu olumlu eğilimin daha yararlı ve verimli kullanılabilmesi için lisansüstü eğitim sürecinde danışmanların ve üniversitelerin yanı sıra kamu ve sivil toplum kuruluşlarının da araştırmacıları özendirici, destekleyici ve kolaylaştırıcı bir tutumda olmaları etkili olacaktır

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Ergen, Genç, Lisansüstü, Tez

Kaynakça

• • Ağar-Güven, A. (2005). Kırkıkkale ilinde adolesan sağlık durumunun ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi (Tıpta uzmanlık tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Kırkkale). https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Akbaba, Z. (2012). İstanbul’un Esenyurt ilçesindeki liselerde okuyan öğrencilerin riskli sağlık davranışları üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Akın, M. (1996). Lise öğrencilerinin uyuşturucu-uyarıcı madde kullanımının zararlarına ilişkin sağlık eğitim gereksinimleri (Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez. yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Aksoy, K. (2006). Lise öğrencilerinin bağımlılık yapan maddelere ilişkin tutumları ve bu tutumlara etki eden değişkenlerin incelenmesi (Malatya ili örneği) (Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Malatya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Aksu, A. (2002). Lise öğrencilerinde psikoaktif madde kullanımı ve şiddet davranışı (Tıpta uzmanlık tezi, Fırat Üniversitesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Elazığ). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Altınkaya, Ö. (2010). 2007-2009 yılları arasında Adana ilinde uyuşturucu madde kaynaklı suçları işleyen bireylerin sosyodemografik özelliklerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Adana). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Arslan-Şahin, G. (2011). Ankaradaki iki lisenin öğrencilerinde riskli sağlık davranışları ve bunlara akran baskısı ile diğer bazı faktörlerin etkisi (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Aydın, A. N. (2018). Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerin yürütücü işlevler, çocukluk çağı örselenmeleri ve akran zorbalığı açısından değerlendirilmesi (Tıpta uzmanlık tezi, Ege Üniversitesi, Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Aydoğdu, H. (2013). Madde kullanım bozukluğu olan ve olmayan ergenlerin bağlanma stilleri yönünden karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İzmir). https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Aygen, M. (2009 Elazığ ilinde gençlerde şiddete başvurma ya da maruz kalma sıklığı, etkileyen faktörler ve öfke ile ilişkisi (Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Elazığ). https://tez.yok.gov. tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Aygün, H. (2017). Lise öğrencilerinin sigara ve alkol kullanım yaygınlığının belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Aydın). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Balcı-Polat, G. (2013). Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerde çocukluk çağı travmalarının bağlanma ile ilişkisi (Tıpta uzmanlık tezi, İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Bilgiç, N. (2013). Lise öğrencileri üzerinde sigara konusunda yürütülecek olan akran eğitiminin sigara kullanma davranışı üzerindeki etkinliğinin değerlendirilmesi (Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Bircan, S. (2011). Madde bağımlısı olan ve olmayan ergenlerin benlik saygıları, algıladıkları ebeveyn kabul reddi ve çocuk yetiştirme stillerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Kara Harp Okulu Komutanlığı, Güvenlik Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Bozbey, S. (2015). Madde kötüye kullanımı veya madde bağımlılığı tanısı alan çocuk ve ergenlere eşlik eden psikiyatrik bozuklukların incelenmesi (Tıpta uzmanlık tezi, İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Bulut, Y. E. (2016). Tokat ilinde öğrenim görmekte olan lise öğrencilerinde duygusal ve davranışsal sorun prevalansı ve ilişkili faktörler (Tıpta uzmanlık tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Tokat). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Can, M. Ş. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde görülen “madde bağımlılığı” alışkanlığı (Sakarya ili örneği) (Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, İlköğretim Anabilim Dalı, Sakarya). https://tez.yok.gov. tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Can, V. (2017). Sosyal fobi ve akran baskısının ergenlerde madde kullanımına etkisi (Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Erzurum). https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Coşkun, S. (2006). Uçucu madde kullanan ergenlerde bilinçlendirme eğitiminin etkinliği (Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Çakır, D. (2011). Edirne’deki liselerde ve Trakya üniversitesi öğrencilerinde alkol ve psikoaktif madde kullanımının yaygınlığı (Tıpta uzmanlık tezi, Trakya Üniversitesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Edirne). https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Çataloğlu, B. (2011). Madde kullanan ve kullanmayan ergenlerin psikolojik sağlamlık ve aile işlevleri açısından karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Aile Eğitimi ve Danışmanlığı Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Çavuşoğlu, F. (2009). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin madde kullanımına etki eden etmenler ve aileden aldıkları sosyal desteğin etkisi (Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Samsun). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Çetin, Ö. I.. (2016). Genç erişkin erkeklerde şiddet eğilimi ve psikolojik durum ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Dayi, A. (2013). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı (Tıpta uzmanlık tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Eskişehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Demirhan, H. (1999). Denizli ili Tavas ilçe merkezinde yer alan ortaöğrenim öğrencilerinde sigara, alkol ve uçucu madde kullanımı (Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Denizli). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Eneç-Can, F. (2007). Edirne şehir merkezindeki lise öğrencilerinde riskli sağlık davranışlarının değerlendirilmesi (Tıpta uzmanlık tezi, Trakya Üniversitesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne). https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Görgün, S. (2009). K.T.Ü. öğrencilerinde madde kullanımı ve anne babaya bağlanma biçimleri ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Psikolojisi Anabilim Dalı, Trabzon). https://tez. yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Gülmez, G. (2003). Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • İbiş, E. (2015). Lisansüstü eğitimin sorunları. Yükseköğretim Dergisi, 4(3), 117-123.
• • Kaptanoğlu, S. (2004). Gençlikte riskli davranışlar araştırma formunun, uyarlama çalışması (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Karakaş, Ö. (2006). Ergenlerde tütün, alkol ve madde kullanımı ile ilişkili psikolojik faktörler. (Yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Kasap, H. (2015). 15-17 yaş grubu ergenlerde sosyal destek, okul başarısı ve aile yapısının madde bağımlılığına karşı koruyucu etkisi (Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Kaya, Z. (2011). Madde kullanan ve kullanmayan ergenlerin kişilik özellikleri ve benlik saygısı açısından karşılaştırılması (Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Kıran-Esen, B. (2003). Ergenlerin akran baskısı düzeyleri ve cinsiyetlerine göre sigara içme davranışlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 167-188.
• • Kırcan, S. (2006). Ergenlerde akran baskısı iç veya dış kontrol odağının madde kullanımı ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Koca, B. (2011). İnönü Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sigara, alkol, madde kullanımı, madde kullanımına etki eden etmenler ve aileden aldıkları sosyal desteğin etkisi (Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Elazığ). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Köksal, E. N. (2016). Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanım sıklığının ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Tıpta uzmanlık tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Kundakçı, U. A. (2006). Gaziantep Üniversitesi’ndeki bazı bölümlerde 1. ve 4. sınıflarda okumakta olan öğrencilerin sigara bağımlılığı konusundaki bilgi, tutum ve davranışları (Yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Hemşirelik Anabilim Dalı, Gaziantep). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Kurupınar, A. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde görülen madde bağımlılığı alışkanlığı ve yaygınlığı: Bartın ili örneği (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara). https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Müderrisoğlu, S. (2008). Madde kullanımını önleme stratejileri ve üniversite öğrencilerine yönelik önleme programı (Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov. tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Ölçüm, İ. (2014). Madde kullanımı olan ve olmayan ergenlerin benlik saygısı, çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade biçimleri yönünden karşılaştırılması (Tıpta uzmanlık tezi, Ege Üniversitesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Önder, A. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi bazı fakültelerinde okuyan 1. sınıf öğrencilerinin riskli sağlık davranışlarının saptanması (Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Isparta). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Özakar, S. (2013). Adölesanların risk alma davranışları ve risk alan adölesanlarda değişim modeline göre hemşirelik uygulamasının madde kullanımına etkisi (Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Çocuk Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Pala, S. (2007). Madde bağımlısı olan ergenlerin kimlik statülerinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Palanci, Y. (2004). Diyarbakır il merkezindeki ilköğretim 6., 7., 8. sınıfları ile lise öğrencilerinde sigara-alkol- uyuşturucu kullanımı ve etkileyen faktörler (Tıpta uzmanlık tezi, Dicle Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Diyarbakır). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Sarı, C. (2006). Lise öğrencilerinde riskli sağlık davranışları (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul).
• • Sarp-Toprağın, S. (2011). Özkıyım riski nedeniyle yatan hükümlü ve tutuklu erkek hastaların sosyodemografik, suç ve psikiyatrik tanı özellikleri açısından incelenmesi (Tıpta uzmanlık tezi, İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir
• • Semerci, M. (2016). Lise son sınıf öğrencilerinde riskli sağlık davranışları ve algılanan sosyal destek ilişkisi (Yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi, Hemşirelik Anabilim Dalı, Erzincan). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Sökmen, A. (2017). Madde bağımlısı olan ve olmayan 14 – 17 yaş aralığındaki ergenlerin empati eğilimi ve saldırganlık tutumu açısından karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, Gaziantep). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Söylemez, F. (2012). Bitlis Eren Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin sigara kullanma durumlarının bağımlı kişilik ölçeğiyle ilişkisi (Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Malatya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Taner, S. (2005). Boğaziçi Üniversitesi lisans öğrencilerinin sigara, alkol ve madde kullanım yaygınlığı ve belirtilen risk faktörlerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Telliel-Güler, A. (2008). Ege üniversitesi hazırlık sınıfı öğrencilerinde tütün, alkol, madde kullanımı ve sosyo- ekonomik düzey etkisi (Doktora tezi, Ege Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir). https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Top, K. (2010). Suça itilen çocuklarda akıl ve ruh sağlığı problemlerinin yaygınlığı ve çeşitliliği (Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Tuz, C. (2015). Bir üniversitedeki kız öğrencilerin cinsel şiddet öyküsü ve şimdiki depresyonla ilişkisi (Tıpta uzmanlık tezi, Ankara Üniversitesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı. (2018). 2018 Yılı Temmuz Ayı İstatistikleri. http://www.cte-ds.adalet.gov.tr/istatistik/2018/ temmuz_2018.pdf
• • Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. (2017). 2017 Türkiye Uyuşturucu Raporu (2016 yılı verileri). Ankara. http://www.narkotik.pol. tr/TUBIM/Documents/TURKIYE%20UYUSTURUCU%20RAPORU%202017.pdf
• • Türkiye Yeşilay Cemiyeti, https://www.yesilay.org.tr/tr/haberler/detay/yesilaydan-doktora-ve-yuksek- lisans-ogrencilerine-burs-firsati-2018, erişim tarihi 13 Eylül 2018.
• • Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi Ve Kontrolü Hakkında Kanun (26 Aralık 1996). Resmi Gazete 22829.
• • Ulusal Tez Merkezi İstatistikleri, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/IstatistikiBilgiler?islem=4, erişim tarihi 13 Eylül 2018.
• • Usanmaz, S. (1993). Ankara şehir merkezindeki lise öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının araştırılması (Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Uysal, R. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı bir müdahale programının ergenlerde risk alma davranışına etkisi (Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Sakarya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Ünal, E. (2011). Uçucu madde kullanım bozukluğu olan ergenlerde dikkat, bellek, yürütücü işlevler ve vizyospasyal fonksiyonların değerlendirilmesi (Tıpta uzmanlık tezi, İstanbul Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Warren, C. W., Jones, N. R., Eriksen, M. P. ve Asma, S. (2006). Patterns of global tobacco use in young people and implications for future chronic disease burden in adults. Lancet, 367, 749-753. doi: 10.1016/ S0140-6736(06)68192-0
• • Yavuz, A. E. (2003). Tutuklu yada hükümlü erkek ergenlerde kriminolojik öykü ile madde kullanımı ve aile yapısı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Yazıcı, Y. (2017). Bir üniversitede sağlık alanında eğitim gören birinci sınıf öğrencilerinde riskli sağlık davranışları, etkileyen faktörler ve algılanan sosyal destek ilişkisi (Tıpta uzmanlık tezi, İstanbul Üniversitesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Yıldırım, B. (2016). Üniversite öğrencilerinde riskli sağlık davranışlarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.
• • Yıldız, D. (2018). Madde kullanım bozukluğu olan yatarak tedavi gören erkek ve kadın ergenlerde sosyodemografik, klinik özelliklerin, travmatik yaşantı öyküsü ve travma ile ilişkili psikopatolojilerin tedaviyi tamamlama üzerine olan etkileri (Tıpta uzmanlık tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden edinilmiştir.