Spor Bilimlerinde Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Farkındalıklarının İncelenmesi: Karadeniz Bölgesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 28, 111 - 130, 31.12.2022

Oğulcan Güner , Serkan Hacıcaferoğlu

https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.1021728

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı; üniversitelerde spor bilimleri alanında lisans düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin kariyer
farkındalık düzeylerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmada genel tarama modeli
kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Karadeniz bölgesi sınırları içerisinde yer alan devlet üniversitelerinde, 2020-
2021 eğitim öğretim yılı içerisinde spor bilimleri alanında öğrenim gören 6067 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma
örneklemini ise evrenden basit tesadüfi yöntemle seçilmiş olan 1374 gönüllü öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcıların
kariyer farkındalıklarını ölçmek için Sunay ve Yaşar (2019) tarafından geliştirilen “Mesleki Kariyer Farkındalık
Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmamızda normal dağılım gösteren verilerin incelenmesinde; betimsel analizler,
bağımsız örneklem t testi (Independent sample T test) ve tek yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) kullanılmıştır.
Anlamlı farklılıkların bulunduğu ikiden fazla gruplar arasındaki karşılaştırmalarda Post-Hoc testlerinden Scheffe ve
Tamhane’s T2 kullanılmıştır. İstatistiki açıdan anlamlılık derecesi Alpha (α), yanılma düzeyi ise p<0.05 olarak kabul
edilmiştir. Araştırmada katılımcı öğrencilerin mesleki kariyer farkındalık ölçeğine vermiş oldukları cevaplardan
hareketle; ölçeğin alt boyutları olan mesleki gelişim yatkınlığı, mesleki hazır bulunma, mesleki bilinç ve mesleki
özgüven alt boyutlarında orta üstü ve yüksek düzeyde kariyer farkındalıklarının olduğu görülmüştür. Ayrıca
öğrencilerin mesleki kariyer farkındalıkları; aile aylık geliri, mezuniyet sonrası yönelmeyi düşündükleri çalışma alanı
ve spor yapma durumları değişkenlerine göre ölçeğin tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık gösterirken; cinsiyet,
yaş, okudukları bölüm ve sınıf değişkenlerine göre ölçeğin tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık göstermediği
saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, Kariyer, Farkındalık, Öğrenci.

Examining Career Awareness of University Students Studying in Sport Sciences: Case of Black Sea Region

Öz

The purpose of the current study is to examine the career awareness levels of undergraduate students in sports
sciences according to some demographic variables. The general survey model was used in the study. The population
of the research consists of 6067 students studying in the field of sports sciences in the state universities located within
the borders of the Black Sea region in the 2020-2021 academic year. The research sample consists of 1374 volunteer
students selected from the population with the simple random method. The “Vocational Career Awareness Scale”
developed by Sunay and Yaşar (2019) was used to measure the career awareness of the participants. In the examination
of the data showing normal distribution, descriptive analyses, independent sample t test and one-way analysis of
variance (One-way ANOVA) were used. In comparisons between more than two groups with significant differences,
Post-Hoc tests Scheffe and Tamhane’s T2 were used. The statistical significance level was accepted as Alpha (α),
and the error level was accepted as p<0.05. From the answers given by the participating students to the professional
career awareness scale; it was found that they had medium and high levels of career awareness in the following
sub-dimensions of the scale; professional development aptitude, professional readiness, professional consciousness
and professional self-confidence. In addition, while the students’ professional career awareness was found to vary
significantly depending on the variables of family monthly income, the field of study they intend to focus on after
graduation and their status of doing sports in all the sub-dimensions of the scale, it was found to not vary significantly
depending on the variables of gender, age, department and grade level.

Anahtar Kelimeler

Sport, Career, Awareness, Student

Kaynakça

• • Akbaş, M.G. (2019). Lise Öğrencilerinin Kariyer Kaygısı Üzerine Bir Araştırma: Antalya İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Sakarya.
• • Akkoç, F. (2012). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıkları ile kariyer inançları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 49–70.
• • Algadheeb, N.A. (2015). Professional/Career Orientation, Awareness, and Their Relationship to Locus of Control. Journal of College Teaching & Learning, 12(1), 13-38.
• • Altuntaş, S., Atlı, A. & Kış, A. (2016). Öğrencilerin mesleki olgunluk düzeylerinin cinsiyetlerine göre meta analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 88-106.
• • Arthur, M.B., & Rousseau, D.M. (1996). The boundaryless career: A new employment principle for a new organizational era. New York: Oxford University Press.
• • Ayaz, A. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Kariyer Uyumluluğunun Yordanmasında Psikolojik İhtiyaçlar Ve Azmin Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Gaziantep.
• • Balcı, A. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Sekizinci Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• • Barutçugil, İ. (2002). İş Hayatında Kadın Yönetici. Birinci baskı. İstanbul: Kariyer Yayınevi.
• • Birol, H. (2013). Pozitif Kariyer. Birinci.baskı. İstanbul: Akit Kitap.
• • Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Erkan-Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Yirmi beşinci baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• • Carson, K.D. & Bedeian A.G. (1994). Career Commitment: Construction of a Measure and Examination of Its Psychometric Properties. Journal of Vocational Behavior, 44(3), 237-262.
• • Çetin, C. & Karalar, S. (2016). X, Y ve Z Kuşağı Öğrencilerin Çok Yönlü ve Sınırsız Kariyer Algıları Üzerine Bir Araştırma. ÇOMÜ Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 173-196.
• • Eratlı Şirin, Y. & Aydın, Ö. (2020). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Kariyer Değerlerinin İncelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 317-330.
• • Eroğlu, Y.S. (2020). Career Planning Levels: A Study on Students of Physical Education and Sports School. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(11), 596-630.
• • Gottfredson, L.S. (2002). Gottfredson’s theory of circumscription, compromise, and self-creation. Brown D & Associate (Ed.), Career choice and development içinde (85-148. ss.). San Francisco: Jossey-Bass.
• • Gökçe, Z. & Traş, Z. (2017). Lise Öğrencilerinin Kariyer Karar Verme Güçlükleri ve Ego Kimlik Statülerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 58- 69.
• • Guan, P., Capezio, A., Restubo, S.L.D., Read, S., Lajom, J.A.L. & Li, M. (2016). The role of traditionality in the relationships among parental support, career decision-making self-efficacy and career adaptability. Journal of Vocational Behavior, (94), 114-123.
• • Hacıcaferoğlu, S. (2020). Farklı illerde öğrenim gören spor lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(64), 3999-4004.
• • Hall, L.M., Waddell, J., Donner, G. & Wheeler, M.M. (2004). Outcomes of A Career Planning and Development Program For Registered Nurses. Nursing Economics, 22(5), 231-238.
• • Holland, J.L. (1997). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environments. Third edition. Florida: Psychological Assessment Resources.
• • Karakaya, Y.E., Karataş, Ö., Özdenk, Ç. & Karataş, F. (2013). Üniversiteli Sporcu Öğrencilerin Kariyer Değeri Algıları. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 86-94.
• • Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 23. Baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• • Karataş, Ö., Korkmaz, M., Yücel, A.S., Hacıcaferoğlu, S. & Atalay, A. (2015). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Okuyan Bayan Öğrencilerin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi (Fırat Üniversitesi Örneği). Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 4(1), 161-181.
• • Krumboltz, J.D., Mitchell, A.M. & Jones, G.B. (1976). A Social Learning Theory of Career Selection. The Counseling Psychologist, 6(1), 71–81.
• • Leung, S.A. (2008). The Big Five Career Theories. Athanasou, J.A & Esbroeck, V.R. (Ed.), International Handbook of Career Guidance içinde (123-127. ss.). Dordrecht: Springer.
• • Nasir, R. & Lin, L.S. (2013). The Relationship Between Self-Concept And Career Awareness Among Students. Asian Social Science, 9(1), 193-197.
• • Osipow, S.H. & Fitzgerald, L.F. (1996). Theories of Career Development. Fourth edition. Needham Heights: Allyn and Bacon.
• • Parsons, F. (1909). Choosing a Voocation. First edition. Boston: Houghton Mifflin Company.
• • Schein, E.H. (1980). Organizational Psychology. Third edition. New Jersey: Prentice-Hall Inc.
• • Schein, E.H. (1990). Career Anchors (Discovering Your Real Values). X Edition. San Francisco: Jossey-Bass Pfeiffer.
• • Sharf, R.S. (2013). Applying Career Development Theory to Counseling. Sixth edition. Belmont: Cengage Learning.
• • Sunay, H. & Yaşar, O.M. (2019). Spor Bilimleri Öğrencilerine Yönelik Kariyer Farkındalığı Ölçeğinin (KFÖ) Geliştirilmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 7-22.
• • Super, E.D. (1953). A theory of vocational development. American Psychologist, 8(5), 185–190.
• • Super, E.D. (1980). A Life-Span, Life-Space Approach to Career Development. Journal of Vocational Behavior, 16, 282-298.
• • Şentürk, E.E. & Buran, K. (2015). Ön lisans öğrencilerinin kariyer değerlerini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Electronic Journal of Vocational Colleges, 14, 162-180.
• • Şentürk, M. (2019). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kariyer Uyumlarının Duygusal Zekâ, Bölüm Ve Sınıf Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• • Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics. Sixth edition. Boston: Allyn and Bacon.
• • Temel, V. & Nas, K. (2018). Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Kariyer Geleceği Algı Düzeylerinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 35-45.
• • Uğurlu, P. (2020). Devlet ve Vakıf Üniversiteleri İşletme Lisans Öğrencilerinin Kariyer Bilinci ve Kariyer Planlama Konusundaki Farkındalıkları Üzerine Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
• • Van Der Heijden, B.I., De Lange, A.H., Demerouti, E. & Van Der Heijde, C.M. (2009). Age effects on the employability–career success relationship. Journal of Vocational Behavior, 74(2), 156-164.
• • Wiroterat, W. (2013). Dynamic Audit Knowledge and Audit Success of CPAS in Thailand: An Empirical İnvestigation Of The Antecedents And Consequences. International Journal of Business Strategy, 13(3), 89-106.
• • Yanatma, R. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Tercihlerinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Muğla.
• • Yaşar, O.M. (2020). Spor Eğitimi Alan Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Farkındalıklarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• • Yıldırım, A. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-10.
• • Zamir, S. (2018). A Teaching Career: Mobility and Stagnation. Athens Journal of Education, 5(2), 145-160.