Global Yerpotansiyel Modellerin Gravimetrik Jeoit Belirlemeye Katkısı
Yıl 2018,
Cilt: 3 Sayı: 3, 213 - 224, 01.12.2018
Selda Demir
,
Ramazan Alpay Abbak
,
H. Tuğba ARLI İl
Öz
Gravimetrik
jeoit belirlemede global yerpotansiyel modellerinden, sayısal yükseklik
modellerinden ve yersel gravite gözlemlerinden yararlanılır. Yeryuvarının
tümüne homojen olarak yayılmış gravite gözlemlerinin değerlendirilmesiyle
global yerpotansiyel modeller üretilir. Global yerpotansiyel modellerin
doğruluğu, bu modeller kullanılarak oluşturulacak çalışmaların başarısını
doğrudan etkileyecektir. Bu uygulamada yakın tarihlerde CHAMP, GRACE ve GOCE
uydu verileri yardımıyla oluşturulan yeni nesil global yerpotansiyel
modellerinden türetilen jeoit ondülasyonları, GPS/Nivelman verilerinden elde
edilen eşlenikleri ile karşılaştırılıp seçilen güncel global yerpotansiyel
modellerinin doğrulukları bölgesel olarak değerlendirilmiştir. Ele alınan yeni
nesil global yerpotansiyel modeller kullanılarak KTH tekniği ile Konya Kapalı Havzasında 12 adet
gravimetrik jeoit modeli oluşturulmuş ve oluşturulan her bir model 7
parametreli benzerlik dönüşümü yardımıyla GPS/Nivelman verileri kullanılarak
karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak yeni nesil global yerpotansiyel modelinin
doğruluğunun hesaplanan gravimetrik jeoit modelinin doğruluğuna yaptığı katkılar
sayısal anlamda ortaya konmuştur.
Kaynakça
- Abbak, R. A. (2011). Global Yerpotansiyel Modellerinin Spektral Yöntemlerle Değerlendirilmesi ve Jeoit Belirleme İçin Yerel Olarak İyileştirilmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Abbak, R. A. (2017). Fiziksel Jeodezi: Teori ve Uygulama, Atlas Akademi, Konya.
- Abbak, R. A. ve Ustun, A. (2015). A software package forcomputing a regional gravimetric geoid model by the KTH method. Earth Science Informatics, 8(1),255–265.
- Abbak, R. A., Üstün, A. ve Ellmann, A. (2012). Ortalama Gravite Anomalilerinin Enterpolasyon Basit ve Tamamlanmış Bouger Yaklaşımının Karşılaştırılması, Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi,1(1), 45-52.
- Arlı İl, H. T. ve Abbak, R. A. (2017). Accuracy Analysis of ASTER and SRTM Digital Elevation Models: A Case Study In Turkey. 17th International Multidisciplinary Scientific Geoconference SGEM, Bulgaria.
- CHAMP. (2018). CHAllenging Minisatellite Payload http://op.gfz-potsdam.de/champ/
- Erol, B., Çelik, R. N. ve Siders, M. G. (2008). Güncel Global Potansiyel Modellerin Yersel Veriler ile Test Edilmesi. İTÜ Dergisi, 7(6), 47-58.
- GOCE. (2018). Gravity field and steady-state Ocean Circulation Explorer. http://www.esa.int/Our_Activities/Observing_the_Earth/GOCE Erişim tarihi: 05.03.2018
- GRACE. (2018). Gravity Recovery and Climate Experiment. http://www.csr.utexas.edu/graceErişim tarihi: 05.03.2018
- ICGEM. (2018). Internternational Centre for Global Earth Models (ICGEM). http://icgem.gfz-potsdam.de/ICGEM/ Erişim tarihi: 05.03.2018
- SRTM. (2018). Shuttle Radar TopographyMission. http://www2.jpl.nasa.gov/srtm Erişim tarihi: 28.02.2018.
- Üstün, A. ve Demirel, H. (2006). Long-Range Geoid testing by GPS-Leveling Data in Turkey. Journal of Surveying Engineering, 132(1), 15-23