Malatya Floritlerinin NTE İçeriklerinin Regresyon Analizi ve Korelasyonu

Yıl 2022, Cilt: 55 Sayı: 1, 61 - 70, 10.06.2022

Yusuf Uras , Cihan Yalçın

Öz

Jeoistatistik çalışmaları birçok maden yatağıının köken, oluşum tipi ve karakterizasyonunu açıklamada önemli bir metod haline gelmiştir. Birçok araştırmacı istatsitiksel yaklaşım ile florit-Nadir Toprak Element (NTE) arasındaki ilişkiyi ortaya koymuştur. Doğu Toros Orojenik kuşağında yer alan Malatya’da iki farklı bölgede florit cevherleşmesi bulunmaktadır. Bu iki farklı cevherleşmenin de birbirlerine göre farklı karakter içerdikleri bilinmektedir. Bu farklılıklar oluşum tipi, mineral rengi, yan kayaç ve jeokimyasından kaynaklanır. En önemli farklılık ise içerdikleri NTE miktarlarıdır. Kuluncak floritlerinin NTE içerikleri Yeşilyurt floritlerinden daha zengindir. Bu çalışmanın amacı, Malatya yöresinde NTE içeriğine sahip florit yatakları arasındaki ilişkiyi istatistiksel olarak anlamaktır. Floritlerin jeokimyasal özellikleri karşılaştırıldığında, Kuluncak %15.03-25.42 ve Yeşilyurt bölgesi %12.2-35.8'dir. NTE değerlerinin aritmetik ortalamaları incelendiğinde Kuluncak'ta sırasıyla Ce 244.91 ile maksimum, Lu minimum 0.245, Yeşilyurt'ta Ce maksimum 6.33 ve Lu minimum 0.064 değere sahiptir. Regresyon analizi, % F değerlerinin hem Yeşilyurt hem de Kuluncak bölgelerinde NTE miktarları ile doğrudan ilişkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

NTE, korelasyon, İstatistik, Florit

Regression Analysis and Correlation of REE Contents of Malatya Fluorites

Öz

Geostatistics examinations have developed into a significant technique to point out the genesis, formation type and interpretation of many ore deposits. Many researchers have noted the relationship between the statistical approach and fluorite-Rare Earth Element (REE). Malatya, in the Eastern Taurus Orogenic belt, leads fluorite mineralization on two specific localities. It is recognized that these two extraordinary mineralizations have special characters related to each other. These changes are because of formation type, mineral color, host rock and geochemistry. The exceedingly significant difference is the amount of REE they have. REE compositions of Kuluncak fluorites are richer than Yeşilyurt fluorites. The aim of this study is to figure out the correlation between the fluorite deposits which call REE contents in Malatya region statistically. When the geochemical characteristics of the fluorites are taken into comparison, the Kuluncak has 15.03-25.42% and Yeşilyurt region includes 12.2-35.8%. When the arithmetic means of REE values are considered, Ce permits a maximum value of 244.91 and Lu has a minimal value of 0.245 in Kuluncak and Ce includes a maximum value of 6.33 and Lu has a minimal value of 0.064 in Yeşilyurt, subsequently. Regression analysis shows that the% F values are precisely linked to REE amounts in both Yesilyurt and Kuluncak regions.

Anahtar Kelimeler

REE, Correlation, Statistically, Fluorite

Kaynakça

• Altuncu, S., 2009. Türkiye Florit Yataklarının Oluşumlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul (in Turkish).
• Atakoglu, O.O., Yalcin, M.G., 2021. Geochemical characterization of the Sutlegen bauxite deposit, SW Antalya. Mining of Mineral Deposits, 15(3), 108-121. doi:10.33271/mining15.03.108.
• Bau, M., Dulski, P., 1996. Distribution of yttrium and rare-earth elements in the Penge and Kuruman iron-formations, Transvaal Supergroup, South Africa, Precambrian Research, Volume 79, Issues 1–2, 37-55, ISSN 0301-9268, https://doi.org/10.1016/0301-9268(95)00087-9.
• Grammaccioli, CM., Diella, V., Demartin, F., 1999. The role of fluoride complexes in REE geochemistry and the importance of 4f electrons: Some examples in minerals. Eur J Mineral, 11: 983–992
• Irber, W., Bau, M., Moller, P., 1996. Experimental leaching with cation exchange resin: a method to estimate element availabilites in geological samples. J. Conf. Abstr. 1, 280.
• Işık, V., 2016. Torosların Jeolojisi; Türkiye Jeolojisi Ders Notu. Ankara Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara.
• Kolonin, G.R., Shironosova, G.P., 2007. REE distribution betweenfluorite and ore-formingfluid based on results of thermodynamic modeling. Doklady Earth Sciences 414, 661–665.
• Lindagato, P., Li, Y., Yang, G., Duan, F., Wang, Z., 2018. Application of geostatistical analyst methods in discovering concealed gold and pathfinder elements as geochemical anomalies related to ore mineralization. Geologos 24, 95–109. https:// doi.org/10.2478/logos-2018-0010.
• Möller, P., Parekh, P.P. and Schneider, H.J., 1976. The Application of Tb/Ca, Tb/la Abundance Ratios to Problems of Fluorspar Genesis. Min. Deposits, (11), 111-116.
• Möller, P., Morteani, G., 1983. On the Geoehemical Fractination of Rare Earth Elements During the Formation of Ca Minerals and its Application to Problems of the Genesis of Ore Deposits in Augustiths”, In: S.S. (Ed)., The Significance of Trace Elements in Solving Petragenetic Problems and Controversies. Theophrastus Pub, p. 747- 791, Athens.
• Möller, P., Giese, U., Dulski, P., 1994. Behaviors of REE in alteration processes of granites. In: Seltmann, R., Kämpf, H., Möller, P. (Eds.), Metallogeny of Collision Orogens. Czech Geological Survey, Prague, pp. 368–375.
• Öncel, F., 2018. Kuluncak (Malatya) Floritlerinin Jeokimyasal Özellikleri, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bil. Enst. Yüksek Lisans Tezi, 47s.
• Özgenç, İ., Kibici, Y., 1994. Başören Köyü (Kuluncak-Malatya) Britolit Damarlarının Jeolojisi ve Mineralojik-Kimyasal Özellikleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt: 37, Sayı 1, S: 77, Ankara (in Turkish).
• Öztürk, H., Altuncu, S., Hanilçi, N., Kasapçı, C., Goodenough, K.M., 2019. Rare Earth Element-Bearing Fuorite Deposits of Turkey; An Overview, Ore Geology Reviews, 105, 426-444.
• Paksoy, M., 2018. Yeşilyurt (Malatya) Floritlerinin Jeokimyasal Köken İncelemesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bil. Enst. Yüksek Lisans Tezi, 56s.
• Pekov, I.V., Chukanov, N.V., Kononkova, N.N. et al. 2009. Tveitite-(Y) and REE-enriched fluorite from amazonite pegmatites of the Western Keivy, Kola Peninsula, Russia: Genetic crystal chemistry of natural Ca,REE-fluorides. Geol. Ore Deposits 51, 595–607. https://doi.org/10.1134/S107570150907008.
• Revan, M., Genç, Y., 2003. Malatya-Yeşilyurt Altınlı Florit Cevherleşmesi: Toroslarda Paleokarst Tipi Bir Yatak. MTA Gemi Müdürlüğü, Maden EtM Dairesi, 06520, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 2-7 (2), Ankara (in Turkish).
• Saein, L.D., Afzal, P., 2017. Correlation between Mo mineralization and faults using geostatistical and fractal modeling in porphyry deposits of Kerman Magmatic Belt, SE Iran. J. Geochem. Explor. 181, 333–343. https://doi.org/10.1016/j. gexplo.2017.06.014.
• Samson, I.M., Wood, S.A., Finucane, K., 2004. Fluid inclusion characteristics and genesis of the fluorite–parisite mineralization in the snowbird deposit, Montana. Economic Geology 99, 1727–1744.
• Schneider, H.J., Möller, P. and Parekh, P.P., 1975. Rare Earth Elements Distribution in Fluorites and Carbonate Sediments of the East-Alpine Mid Triassic Sequences in the Nordliche Kalkalpen. Mineralium Deposita, vol. 10pp.330-344.
• Schwinn, G., Markl, G., 2005. REE systematics in hydrothermal fluorite. Chemical Geology 216, 235–248.
• Shaltami, O.R., Fares, F.F., Errishi, H., El Oshebi, F.M., Souza, R., 2021. Geostatistics – A Review. Virtual Conference on Natural Gas. Yekaterinburg, Russia. Shaw, D.M., 1961.
• Uras, Y., 2002. Feke (Adana) ve Bayındır (Kaman) fluoritlerinin Nadir Toprak Elementlerinin Karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstütisi Doktora tezi,86s.
• Uras, Y., Çalışkan, V., 2014. Geochemical Patterns of the Buyukkizilcik (Kahramanmaras) Fluorite Deposits, Geochemistry International, 52(12), 1087-1100.
• Uras, Y., Yalçın, C., Paksoy, M., 2019. Formation And Comparison Of REE Geochemistry Of Malatya Fluorite Deposits, Kahramanmaras Sutcu Imam University Journal of Engineering Sciences, International Symposium on Advanced Engineering Technologies (ISADET) Symposium Special Issue, 22, 1-11, e-ISSN: 1309-1751.
• Yazıcı, I., Yalçın, M. G., Atakoglu, O. O., Yalçın, F., 2021. Multivariate Statistical Evaluation of Geochemical Properties of “Alanya Emperador Dark” Marbles. Gazi University Journal of Science Part A: Engineering and Innovation, 8(3), 361-372.