Stadiasmus Patarensis için Parerga (9): Kaunos-Likya Sorunu

Yıl 2013, Cilt: 10, 32 - 37, 15.05.2013

Sencer Şahin

Öz

Claudius devri Likya Eyaleti genel olarak geleneksel Likya'nın fiziki
coğrafyasını oluşturan bugünkü Teke Yarımadası'nda İ. s. 43 yılında tek eyalet
olarak kurulmuştur. Yol sistemi de sadece bu sınırlar içinde kalan güzergahları
kapsamakla birlikte, batıda Asia Eyaletine dahil Karya kenti Kaunos'a, doğuda
henüz Galatya Eyaletine bağlı Pamfilya kenti Attaleia'ya, kuzeyde ise yine Asia
Eyaletinin sınır kenti Kibyra'ya kadar yollar ve ölçümleri yapılmış, böylece
yeni eyalet bölgeler arası yol şebekelerine bağlanmıştır. Kaunos'ta ele geçen
bir gümrük yazıtı ve Likya arkhiereus'ları onuruna kaleme alınmış bazı yazıtlar
bu kenti Had­rianus – Antoninler yönetiminde Likya Eyaletinde
göstermektedir. Via Sebaste güzergahında, Pamfilya/Pisidya
sınırında Döşeme Boğazı'nda bulunan yeni bir yol yapım yazıtı, Vespasianus'un
iktidarının henüz başlangıcında da (İ. s. 70 civarı) Kaunos'un keza Likya
sınırları içinde bulunması gerektiğine işaret etmektedir. Kaunos'un İ. s. 1.–2.
yüzyıllardaki administratif durumu hakkında bildiğimiz tek kesin bilgiler
bunlardır. Marek (dn. 1) ve onu takiben Adak – Wilson (dn. 4), her biri kendi
belgesinden hareketle, bu kentin Claudius tarafından 43 yılında Asia
Eyaletinden alınarak Likya Eyaletine dahil edildiğini tahmin etmekte, buna da
en önemli delil olarak, Stadiasmos'ta Attaleia'nın ek bir yazılı ifadeyle
Pamfilya'da gösterilmiş olmasına karşılık Kaunos'ta benzeri bir ifadenin
bulunmadığını ileri sürmektedirler. Marek ise buna ilaveten Stadiasmos
yazıtında Kibyra'nın administratif durumuyla doğrudan ilişkili olan 24.
Güzergahı atlayarak, bu kentin coğrafi konumuyla doğrudan ilişkili olmayan bir
yan cümleyi de kendi tezine delil olarak göstermektedir. Marek ayrıca Andriake
gümrük yazıtının 22. satırında Kaunos ile bazı Likya sınır kentleri arasındaki
özel gümrük düzenlemesini de savunduğu fikri destekleyen bir veri olarak kabul
etmektedir. Şahin yukarıdaki Makalesinde Marek'in kendi görüşünü savunmak için
kullandığı bütün delillerin aslında Marek'in tezini tamamen çürütür nitelikte
deliller olduğunu gerekçelendirerek izah etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Stadiasmus Patarensis, Kaunos, Kibyra, Lycia, Pamphylia, Andriake, Gümrük Yazıtı, Vespasian

Parerga zum Stadiasmus Patarensis (9): Kaunisch-lykische Frage

Öz

Parerga to the Stadiasmus Patarensis (9): the Question of Kaunos and Lycia

Öz

An erroneous interpretation of route 12, 24 and 46 of SP, which
indicate as terminal points of the Lycian road system the nearest, most
important boundary cities (Kaunos, Kibyra and Attaleia) on interregional
crossroads in the neighbouring provinces of Asia and Galatia, has led recent
scholarship to draw wrong conclusions. It is argued that the Carian city of
Kaunos, which formerly belonged to the province of Asia, had already been
integrated into the newly founded single province of Lycia as early as in 43
CE. However, the material adduced to support this assumption is more apt to
rule it out, and this article presents further reasons why this is so. It will
be shown that Kaunos as well as Attaleia and Kibyra are to be understood as
having been outside Lycia when it was set up as a single province. Only when
the double province Lycia et Pamphylia was created by Vespasian in about 70 CE
were this city, certainly with its territory, and Pamphylia as well as parts of
Pisidia added to the new province.

Anahtar Kelimeler

Stadiasmus Patarensis, Kaunos, Kibyra, Lycia, Pamphylia, Andriake, custom's inscription, Vespasian.

Kaynakça

• M. Adak – M. Wilson, Das Vespasiansmonument von Döşeme und die Gründung der Doppelprovinz Lycia et Pamphylia, Gephyra 9, 2012, 1–42.
• A. Balland, Inscriptions d'époque impériale du Létôon, Paris 1981 (Fouilles de Xanthos 7).
• H. Brand, Die Zollinschriften von Myra und Kaunos und ein neues Zeugnis aus Xanthos, Epigr. Anat. 10, 1987, 91–95.
• Th. Corsten, Kibyra und Lykien, in: Chr. Schuler (Hg.), Griechische Epigraphik in Lykien. Eine Zwi¬schen¬blanz (Akten des int. Kolloquiums, München, 24–26. Februar 2005), Wien 2007, 175–181.
• W. Eck, Latein als Sprache politischer Kommunikation in den Städten der östlichen Provinzen, Chiron 30, 2000, 641–660.
• Chr. Marek, Die Inschriften von Kaunos, München 2006.
• S. Şahin, Die Inschriften von Perge II, Bonn 2004 (IK 61).
• Chr. Marek, Kaunos und Lykien, Adalya 14, 2011, 57–62.
• S. Mitchell, The Treaty between Rome and Lycia of 46 BC, in: R. Pintaudi (Hg.), Papyri Graecae Schøyen (PSchøyen I), Florenz 2005, 163–258 (Papyrologica Florentina 35).
• S. Şahin – M. Adak, Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae, İstanbul 2007 (deutsche Version).
• S. Şahin, Stadiasmus Patarensis. Likya Eyaleti Roma Yolları, İstanbul 2014.
• S. Şahin, Parerga zum Stadiasmus Patarensis (1). Überlegungen zur Strecke 3 von Sidyma nach Kalabatia, Gephyra 6, 2009 [2010], 101–112.
• B. Takmer, Lex Portorii Provinciae Lyciae. Ein Vorbericht über die Zollinschrift aus Andriake aus neronischer Zeit, Gephyra 4, 2007 [2008], 165–188.
• B. Takmer, Lykia Eyaleti Gümrük Yasası: Nero Dönemi'ne ait Andriake Gümrük Yazıtı Hakkında Ön Rapor, AKRON 3, hg. v. N. E. Akyürek Şahin, B. Takmer und F. Onur, İstanbul 2012, 201–240.