Yaşlı ve Genç Bireylerin Demans Algısı

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 142 - 155, 31.12.2023

Aslı Gözde Akış , Melis Aslan Yurdakul , Halil İmancıoğlu , Nilüfer Korkmaz Yaylagül

https://doi.org/10.47141/geriatrik.1232072

Öz

Amaç: Toplumdaki demans algısı, bireylerin insanlara yönelik davranışlarını, sosyal ve sağlık politikalarını etkileyebilir. Bu araştırmada genç ve yaşlı bireylerin demansa yönelik algılarının ortaya konması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı kesitsel araştırma modeliyle, anket formu kullanılarak Antalya merkez ilçelerinde, 20-39 (genç) ve 65+ (yaşlı) yaş grubunda toplamda 800 kişiden oluşan örneklem seçilerek 2016 yılı Temmuz-Ekim ayları arasında yüz yüze görüşme ile veriler toplanmıştır. Genç ve yaşlı grubun demansa yönelik görüşleri sosyodemografik özelliklere göre incelenmiştir. Veriler “t test”, ANOVA testi ve Tukey testi ile analiz edilmiştir.

Bulgular: Araştırmanın bulgularında, demans algısının demografik değişkenlere ve bireylerin demans deneyimine bağlı olarak değişebildiği ortaya çıkmıştır. Genç ve yaşlı gruplarda, kadınların demans algısı erkeklere göre; ailesinde demans hastalığına sahip birey olanların demans algısı olmayanlara göre; demans hastalığı olan birine bakım verenlerin bakım vermeyenlere göre daha negatiftir. Katılımcıların eğitim düzeyi arttıkça demans algısının pozitif yönde arttığı görülmüştür. Demans algısının negatif yönlü olması nedeniyle katılımcıların demans olmaktan korktukları ortaya çıkmıştır.

Sonuç: Araştırmada demografik değişkenlerin ve demans maruziyetinin demansa yönelik algıyı etkilediği ve demansa yönelik eğitim programlarında özellikle cinsiyet, yaş ve demans maruziyetine bağlı farklı eğitim programlarının uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Alzheimer Hastalığı, Yaşlı, Genç, Demans, Farkındalık

Destekleyen Kurum

Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (BAP)

Proje Numarası

SBA-2016- 1475

Dementia Perception of Old and Young Individuals

Öz

Aim: The perception of dementia in society can affect the behavior of individuals towards people and the social and health policies. It was aimed to reveal the perceptions of young and old individuals about dementia in this study.

Materials and Methods: 800 participants were interviewed using a questionnaire for between July and October 2016. The sample was 20-39 (young) and 65+ (old) age groups. The views of young and old groups on dementia were examined according to sociodemographic characteristics. The data were analyzed with the “t-test”, ANOVA and Tukey test.

Results: It was revealed that the perception of dementia can vary depending on demographic variables and the dementia exposure of individuals. In both age groups, women’s perception of dementia compared to men; perception of those who have a family member with dementia compared to those who do not have; perception of those who care for someone with dementia to those who do not are more negative. The education level of the participants increased, and the perception of dementia increased positively. The participants were afraid of having dementia due to their negative perceptions.

Conclusion: Demographic variables and dementia exposure affect the perception of dementia. Education programs for dementia awareness should be applied depending on gender, age, and dementia exposure.

Anahtar Kelimeler

Alzheimer’s Disease, Older Adults, Young, Dementia, Awareness

Proje Numarası

SBA-2016- 1475

Kaynakça

• Livingston G, Huntley J, Sommerlad A, et al. Dementia prevention, intervention, and care: 2020 report of the Lancet Commission. The Lancet, 2020; 396(10248): 3-446. doi:10.1016/s0140-6736(20)30367-6
• Lynch C. World alzheimer report 2020: attitudes to dementia, a global survey. Alzheimer’s & Dementia. 2020; 16(10). https://doi.org/10.1002/alz.038255
• Alzheimer ve diğer demans hastalıkları klinik protokolü. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/38985,alzheimerkpyayin-verspdf.pdf?0, Erişim tarihi: 01.12.2022.
• World Health Organization. Global action plan public on public health response to demantia 2017-2025. https://www.who.int/publications/i/item/global-action-plan-on-the-public-health-response-to-dementia-2017---2025, Erişim tarihi: 01.01.2022.
• Innes A. Dementia Studies: A Social Science Perspective. SAGE, 2009.
• Ardıç ÇA, Öğün YP. Alzheimer ve Alzheimer’li hastaların haberlerde temsili. Kurgu. 2017; 25(2):1-22.
• Zeilig H. Dementia as a cultural metaphor. The Gerontologist, 2013; 54(2): 258-267. https://doi.org/10.1093/geront/gns203
• Zimmermann M. Alzheimer’s disease metaphors as mirror and lens to the stigma of dementia. Literature and Medicine. 2017; 35(1): 71-97.
• Higgs P, Gilleard C. Ageing, dementia and the social mind: past, present and future perspectives. Sociology of Health & Illness. 2017; 39(2): 175-181. https://doi.org/10.1002/9781119397984.ch1
• Kitwood TM. Dementia Reconsidered: The Person Comes First. Open University Press, 1997.
• Akış AG. Yaşlı bakıcıların bakım kariyeri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2021. https://doi.org/10.46414/yasad.940631
• Herrmann LK, Welter E, Leverenz J, et al. A systematic review of dementia-related stigma research: can we move the stigma dial? The American Journal of Geriatric Psychiatry. 2018; 26(3): 316-331. https://doi.org/10.1016/j.jagp.2017.09.006
• Farina MP, Hayward MD, Kim JK, Crimmins EM. Racial and educational disparities in dementia and dementia-free life expectancy. The Journals of Gerontology: Series B. 2019; 75(7): e105-e112. https://doi.org/10.1093/geronb/gbz046
• McParland P, Devine P, Innes A, Gayle V. Dementia knowledge and attitudes of the general public in Northern Ireland: an analysis of national survey data. International Psychogeriatrics. 2012; 24(10): 1600-1613. https://doi.org/10.1017/S104160212000658
• Cahill S, Pierce M, Werner P, Darley A, Bobersky A. A systematic review of the public’s knowledge and understanding of alzheimer’s disease and dementia. Alzheimer Disease & Associated Disorders. 2015; 29(3) :255-275. https://doi.org/10.1097/WAD.0000000000000102
• Goffman E. Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. Geniş S, Ünsaldı L, Agırsanlı N, çev. Heretik Yayınları, 2014.
• Bos AE, Pryor JB, Reeder GD, Stutterheim SE. Stigma: advances in theory and research. Basic and Applied Social Psychology. 2013; 35(1): 1-9. https://doi.org/10.1080/01973533.2012.746147
• Becker HS. Hariciler (outsiders) bir sapkınlık sosyolojisi çalışması. Geniş Ş, Ünsaldı L, çev. Heretik Yayınları, 2013.
• Piver LC, Nubukpo P, Faure A, Dumoitier N, Couratier P, Clément JP. Describing perceived stigma against Alzheimer’s disease in a general population in France: the STIG-MA survey. International Journal of Geriatric Psychiatry. 2013; 28(9) :933-938. https://doi.org/10.1002/gps.3903
• Polat BS, Temel M, Kayalı N, Bilbay NT. Perceived stigma against alzheimer’s disease in the turkish population. European Journal of Geriatrics and Gerontology. 2022; 4(1), 32-37. https://doi.org/10.4274/ejgg.galenos.2021.2021-9-2
• Erim A, Yücel, H. Sağlık Bilimleri Öğrencilerinin Alzheimer Hastalığı ve Demansa Yönelik Bilgi ve Tutumları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2022; 7(3): 523-528.
• Şahin HA, Gurvit IH, Emre M, Hanagasi HA, Bilgiç B, Harmancı H. The attitude of elderly lay people towards the symptoms of demantia. International Psychogeriatrics. 2006; 18(2): 251-258. https://doi.org/10.1017/S1041610205002784.
• Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S. Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Detay Yayıncılık, 2014.
• Van Patten R, Tremont G. Public knowledge of late-life cognitive decline and dementia in an international sample. Demantia. 2018; 19(6) :1758-1776. https://doi.org/10.1177/1471301218805923
• Caamaño-Isorna F, Corral M, Montes-Martínez A, Takkouche B. Education and dementia: a meta-analytic study. Neuroepidemiology. 2006; 26(4): 226-232. https://doi.org/10.1159/000093378
• Breining A, Lavallart B, Pin S, et al. Perception of Alzheimer’s disease in the French population. The journal of nutrition, health & aging. 2014; 18(4): 393-399. https://doi.org/10.1007/s12603-014-0008-4
• Byers AL, Yaffe K. Depression and risk of developing dementia. Nature Reviews Neurology. 2011; 7(6): 323-331. https://doi.org/10.1038/nrneurol.2011.60
• Bryman A. Social Reseach Methods. Oxford University Press, 2016.
• Chang CY, Hsu HC. Relationship between knowledge and types of attitudes towards people living with dementia. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(11): 3777. https://doi.org/10.3390/ijerph17113777
• Farina N, Hughes LJ, Jones E, et al. The effect of a dementia awareness class on changing dementia attitudes in adolescents. BMC Geriatrics. 2020; 20(1). https://doi.org/10.1186/s12877-020-01589-6
• Matsumoto H, Maeda A, Igarashi A, Weller C, Yamamoto-Mitani N. Dementia education and training for the general public: a scoping review. Gerontology & Geriatrics Education. 2021:1-31. https://doi.org/10.1080/02701960.2021.1999938
• Alzheimer’s Research UK. https://demantiastatistics.org/statistic-about-demantia/publicperception/ Erişim tarihi: 11.12.2022.
• Cantegreil-Kallen I, Pin S. Fear of Alzheimer’s disease in the French population: impact of age and proximity to the disease. International Psychogeriatrics. 2011; 24(1): 108-116. https://doi.org/10.1017/S1041610211001529
• Greenberg W. Competition, Regulation, and Rationing in Health Care. Beard Books, 2002.
• Hamieh N, Sharara E, Salibi N, Mrad P, Chaaya M. Public knowledge of, perceptions about and attitudes towards dementia: a cross-sectional survey among lebanese primary health care attenders. Community Mental Health Journal. 2019; 55(8): 1362-1368. https://doi.org/10.1007/s10597-019-00436-2
• Parveen S, Farina N, Shafiq S, Hughes LJ, Griffiths AW. What do adolescents perceive to be key features of an effective dementia education and awareness initiative? Dementia. 2018; 19(6): 1844-1854. https://doi.org/10.1177/1471301218807559
• Low LF, Purwaningrum F. Negative stereotypes, fear and social distance: a systematic review of depictions of dementia in popular culture in the context of stigma. BMC Geriatrics. 2020; 20(1). https://doi.org/10.1186/s12877-020-01754-x
• Korkmaz YN, Akış GA, Barlın H. Alzheimer hastalığında informal bakım süreci ve kurumsal desteğin önemi: bakım verenlerin mavi ev deneyimi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi / İstanbul University Journal of Sociology. 2021; 41(2): 261-287. https://doi.org/10.26650/SJ.2021.41.2.0033
• Killick J. Communication and the Care of People With Dementia. Open University Press, 2001.
• Jongsma K, Schweda M. Return to childhood? against the infantilization of people with demantia. Bioethics. 2018; 28; 32(7): 414-420. https://doi.org/10.1111/bioe.12458
• Wu J, Leong SM, Che SL, Van IK, Chuang YC. Comparisons of dementia knowledge and attitudes among the youth and older adults: insights from the construal level theory perspective. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2022; 19(4): 1928. https://doi.org/10.3390/ijerph19041928