Öğretmenlerin Okulda Kalma Tutumları ile Örgütsel Bağlılık Algı Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 36 - 54, 30.06.2024

Ahmet Kaya , Mehmet Kaya , Hüseyin Gezen

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin okulda kalma tutumları ile örgütsel güven algı düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaktır. Araştırma betimsel ilişkisel tarama modeliyle desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemi belirlenirken basit seçkisiz örnekleme yöntemi tercih edilmiş; toplamda 410 öğretmenin katılımı ile veri toplanılmıştır. Araştırma verilerinin toplanması amacıyla “Öğretmenlerin Okulda Kalma Tutumu Ölçeği” ve “Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek adına Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı yordama için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin okulda kalma tutumları ve örgütsel bağlılık algıları yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin okulda kalma tutumları ile örgütsel bağlılık arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık algıları okulda kalma tutumlarının pozitif yordayıcısı ve öğretmenlerin okulda kalma tutumlarına ait varyansların %53’ünün örgütsel bağlılık ile açıklandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okulda kalma tutumu, Öğretmen, Örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Akan, D. ve Yalçın, S. (2015). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama 6(1), 123-150.
• Akbay, L. (2019). İlişkisel araştırmalar. S. Şen (Ed.), ve İ. Yıldırım (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (117-136). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akhan Çağırtekin, G. (2022). Öğretmenlerin örgütsel değer algıları ile örgütsel bağlılık ve okul iklimi arasındaki ilişki. (Tez No. 766290) [Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi-Diyarbakır]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Alexander, J. M. B. (2010). An examination of teachers' perceptions regarding constructivist leadership and teacher retention. Unpublished Doctoral Dissertation, Walden University, U.S.A.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya Yayıncılık, 226, 103-118.
• Bakan, İ. (2018). Örgütsel bağlılık (2. Baskı). Gazi Kitabevi.
• Bayata, G. (2017). Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin demokratik tutumları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 451205)
• Buchanan, B. (1974). Building organizational commitment: The socialization of managers in work organizations. Administrative Science Quarterly, 19 (4), 533- 546. http://dx.doi.org/10.2307/2391809.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F.. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cengiz, A.A. (2001). Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkileri ve Eskişehir’de sağlık personeli üzerinde bir uygulama (Yayın No. 101558) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Chapa, S. (2012). What school leaders need to know about teacher retention. Doctoral Dissertation, University of Houston, U.S.A.
• Creswell, J. W. (2020). Arastirma deseni, nitel, nicel ve karma yontem yaklasimlari “(SB Demir Trans.).[Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches.]. Ankara: Egiten Kitap. Eurasian Journal of Educational Research, 85, 185-204.
• Çakır, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ve okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 211334).
• Çekin, İ. (2022). Kamu Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Sürekli Kaygıları ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. (Tez No. 770350) [Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ Ulusal Tez Merkezi/.
• Çeliker, S. (2021). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık algıları ile etkili okul arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 680808) [Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Çimen, M. (2022). Lise Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. (Tez No. 737285) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi-İzmir]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ Ulusal Tez Merkezi/.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş., (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Atıf İndeksi, 001-414.
• Çömrü, K. (2022). Öğretmenlerin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Duyguları Yönetme Yeterlilikleri İle Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. (Yayın No. 747868) [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi-İzmir]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ Ulusal Tez Merkezi/.
• Dağlı, A., ve Gençdal, G. (2018). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 164-175. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ejedus/issue/40720/471079.
• Demir, K. (2016). Relations between teachers organizational justice perceptions and organizational commitment and job satisfaction in the school: A metaanalysis. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1408-1417. Retrieved from https://www.jhumansciences.com/ojs/index.php/IJHS/ article/view/3396
• Demir, R. (2022). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayın No. 740805) [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi-Denizli]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ Ulusal Tez Merkezi/.
• Demir, S. (2023). öğretmen özerkliğinin okulda kalma tutumu üzerindeki rolü:İlkokul öğretmenleri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(87), 806-818.
• Demirel, E. T. ve Çakınberk, A. (2010). Örgütsel bağlılığın belirleyicisi olarak liderlik: sağlık çalışanları örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 103-119.
• Derin, F. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumu ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 586946) [Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Eisenberg, E.M., Monge, P.R., & Miller, K.I. (1983). Involvement in communication networks as a predictor of organizational commitment. Human Communication Research, 10 (2), 179-201. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1468-2958. 1983.tb00010.x.
• Firestone, W.A. & Pennell, J.R. (1993). Teacher commitment, working conditions, and differential ıncentive policies. Rewiew of Educational Research, 63 (4), 489-525.
• George, D., ve Mallery, P., (2003). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 11.0 Update (4th Ed.), Allyn and Bacon, Boston.
• Gezen, H. (2021, June). Ortaokul Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Kaygı Düzeylerinin Belirlenmesi ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. In Biruni University 1st International Congress on Teaching and Teacher Education Full-Text Proceedings Book Icotte2021 11-12 June 2021 (p. 60).
• Gezen, H., ve Kaya A., (2023). Öğretmenlerin anlamlı iş algı düzeylerinin örgütsel dedikodu ve örgütsel ikiyüzlülük algı düzeylerine etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(37), 55-79.
• Guarino, C., Santibanez, L. & Daley, G. (2006). Teacher recruitment and retention: A review of the recent empirical literature. Review of Educational Research, 76(2), 173-208.
• Günce, S. (2013). İlköğretim Okullarında Örgütsel Adalet ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi. (Yayın No. 326077) [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Güngör, S.K., & İlişen, E. (2018). Öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 962-977. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/ 59094/850547.
• Gürkan, G. Ç. (2006). Örgütsel bağlılık: Örgütsel iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi ve Trakya Üniversitesi’nde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması. (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 206826).
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2013). Multivariate data analysis. Always Learning. Han, B. (2019). İnformal iletişim biçimi olarak okullarda söylenti ve dedikodunun öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. (Tez No.582702) [Doktora tezi, Dicle Üniversitesi -Diyarbakır]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ingersoll, R. M. (2007). Short on power long on responsibility. Educational Leadership, 65(1), 20-25. İlişen, E. (2017). Öğretmenlerin Örgütsel Destek Algıları İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki. (Yayın No. 469669) [Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• İlter, P. (2019). Resmi Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Rehber Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayın No. 569422) [Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Kaplan, V. (2020). Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Yayın No. 638162) [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Kaya, A. (2019). Öğrenme çevikliği, öğretmen kalitesi ve öğretmenin okulda kalma tutumuna ilişkin öğretmen görüşleri (Tez No.552332) [Doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi -Bolu]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kaya, A. ve Argon, T. (2019). Öğretmenin okulda kalma tutumu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 16(4), 1180-1196.
• Kılınçarslan, S. (2013). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İzmir İli Karabağlar İlçesi Örneği) (Yayın No. 347982) [Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Kırıştı, B. (2017). Öğretmenlerin Kolektif Yeterlilik Algıları ile Örgütsel Bağlılık Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.
• Lambert, L., Walker, D., Zimmerman, D. P., Cooper, L. E., Lambert, M. D. Gardner, M. E. and Szabo, M. (2002). The constructivist leader (2nd ed). New York: Teacher College Press.
• Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D., (2008). Seven strong claims about successful school leadership, School Leadership and Management, 28(1), 27- 42, https://doi.org/10.1080/13632430701800060 (17.06.2020).
• Sonnentag, S. & Frese, M. (Ed.), (2002). Performance concepts and performance theory. Psychological management of individual performance (ss. 3-25) içinde, John Wiley & Sons.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S., (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). Pearson Education Limited. Tan, S. (2017). Öğretmen Algılarına Göre Örgütsel Sağlık ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi'nden edinilmiştir. (Tez No. 462081).
• Taş, A. (2017). İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık. Özdemir, S. ve Cemaloğlu, N. (Ed.), Örgütsel Davranış ve Yönetimi (2. Baskı, s.1-31) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• TDK (2024). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü. http://www.tdk.gov.tr.
• Tekinarslan, R. (2019). Ortaöğretimde Görev Yapan Öğretmenlerin İş Yaşamı Kalitesi Algıları ile Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yayın No. 569426) [Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için örgütsel bağlılık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-17.
• Yalçın, S. (2014). Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayın No. 381628) [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S., (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Detay Yayıncılık, 448s. Yeşil, Ö. (2022). Örgütsel sinerjinin öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisi. (Tez No.732443) [Yüksek Lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi -İstanbul Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yorulmaz, A., & Çelik, S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1),161-193. http://dx.doi.org/10.23863/kalem.2017.60.
• Zenit, G. (2022). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları ile Eğitime İnanma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Tez No.759739) [Yüksek Lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi -Kahramanmaraş. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.