KIRIMLI SELİM BABA VE BAZI KUR’ÂN ÂYETLERİNE YÖNELİK TASAVVUFÎ YORUMLARI

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 10, 86 - 106, 15.01.2016

Rafeq Hamood Najı Qasem Birol Yıldırım

Öz

XVIII. asırda yaşamış Kırım’lı bir Türk mutasavvıfı olan Kırımlı Selim Baba’nın doğum yeri ve tarihi ile ilgili kaynaklarda her hangi bir bilgi bulunmamaktadır. Kendisiyle ilgili tek bildiğimiz Kırımlı olmasıdır. Ailesi, şeceresi, evliliği ve çocuklarıyla ilgili de bir bilgimiz yoktur. Tahsil hayatını İstanbul’da tamamlayan müellifimiz kadılık mesleğini icra etmiştir. Bosna kadı vekilliğinde iken mesleğini terk edip, önce Şeyh Muhammed Efendi isminde bir zata intisab etti. Mürşidinin vefatından sonra Kesriyye’de Kâdirî şeyhlerinden Hüseyin Efendi’den tarîkat eğitimini tamamlayıp, hilâfet makamına getirildi. Şeyhinin emriyle önce Üsküp’te daha sonra Selanik vilâyet sancağının merkez kazalarından olan Köprülü’de irşâd görevine başladı ve ömrünün sonuna kadar burada yaşadı.

Selim Baba yukarıda zikrettiğimiz iki eserinde Kur’ân-ı Kerîm’in bir kısım âyetlerini mutasavvıfların işârî tefsirde dikkat ettikleri esaslar çerçevesinde tefsir etmiştir. Kendisi ehl-i sünnet ve’-l cemaat itikadına bağlı, vahdet-i vücûd anlayışına sahip meşhur bir âlimdir.

Anahtar Kelimeler

Kırımlı Selim Baba, Burhanü’l-Ârifîn, Miftâhu’l- Müşkilâti’s-Sâdıkîn

Kaynakça

• Ateş, Süleyman, İşârî Tefsir Okulu, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1974. _____, Ateş, Süleyman, Sülemî ve Tasavvufî Tefsiri, Sönmez Neşriyet, İstanbul 1969. Bilmen, Ömer Nasûhi, Hukûk-i İslâmiyye ve İstılâhât-ı Fıkhiyye Kâmusu, Bilmen Yay., İst., 1976. Bursalı Mehmed Tahir Bey, İdare-i Osmaniyye Zamanında Yetişen Kırım Müellifleri, Matbaa-i Orhaniyye, İst., 1335. _____, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Amire, İst., 1333. _____, Osmanlı Müellifleri, haz. A. Fikri Yavuz-İsmail Özen, Meral Yayınları, İst., ts. _____, Osmanlılar Zamanında Yetişen Kırım Müellifleri, haz. Mehmet Sarı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1990. Çelik, İsa, Vuslata Davet, İnsan Yayınları, İst., 2004. Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail el-Buhârî, Sahîh-i Buhârî, Dâru İbni Kesir, 5. bs., Dımeşk, 1414. Evliyâlar Ansiklopedisi, İhlas Gazetecilik, İst., 1992. Güllüce, Hüseyin, Kur’ân Tefsiri Açısından Mesnevî, Ötüken Neşriyat, İst., 1999. İmam Nevevî, Şerhu Müslim, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1411. Dr. Rafeq Hamood Najı Qasem- Dr. Birol Yıldırım Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2016/5, c. 5, sayı: 10 106 İsmail b. Muhammed Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ, Müessesetü’r-Risâle, 4. bs., Beyrut, 1405. İsmail Paşa, Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü’l-Müellifîn ve Âsâru’l- Musannifîn, Milli Eğitim Basımevi, İst., 1951. _____, İzâhu’l-Meknûn fi’z-Zeyli alâ Keşfi’z-Zunûn, Milli Eğitim Basımevi, İst., 1972. Kırca, Celal, Kur’ân’a Yönelişler: İlimler ve Yorumlar Açısından, İst., 1993. Kırımlı Selim Dîvâne, Burhânu’l-Ârifîn, Süleymâniye Kütüphanesi; Hacı Mahmûd Efendi, No: 2679. _____, Miftâhu Müşkilâti’l-Ârifîn ve Âdâbu Târiki’l-Vâsılîn: Tasavvufi Sorulara Cevaplar, haz. Mustafa Tatçı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara, 1996. Muhammeb Hüseyn Zehebî, et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, I-II, Dâru’l-Kalem, ts, Beyrut. Nureddin Ali b. Muhammed b. Ali el-Kârî, el-Esrâru’l-Merfûa fi’l-Ahbâril Mevzûa, tah. Muhammed es-Sebbâğ, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1391. Pierre Lory, Kaşânî’ye Göre Kur’ân’nın Tasavvufî Tefsiri, çev., Sadık Kılıç, İnsan Yay., İst., 2001. Şeyh-i Köstendilli Süleyman Efendi, Bahru’l-Velâye, Süleymâniye Kütüphanesi; H.Hüsnü Paşa 579/1, ts. Yıldırım, Birol, Köstendilli Süleyman Şeyhi Efendi Hayatı Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı Tasavvuf Bilim Dalı, Erzurum 2016.