Türkiye’de turizm sektörünün daralmasının makroekonomik etkileri: Covid-19 pandemisi üzerine bir değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 80 - 93, 18.02.2022

İsmail Sadık Yavuz

https://doi.org/10.30855/gjeb.2022.8.1.006

Öz

Covid-19 pandemisi birçok sektörü ekonomik olarak olumsuz etkilemiştir. Pandemi dolayısıyla uygulanan kısıtlamalardan turizm sektörü gibi hizmete dayalı sektörlerin daha yüksek düzeyde etkilendiği düşünülmektedir. Bu çalışmada 2020 yılında pandemi sebebi ile turizm sektöründe yaşanan yabancı turist sayısındaki azalış sebebi ile oluşan doğrudan gelir kaybının gayri safi yurt içi hasılaya etkisi hesaplanmış ve yönelik politika önerileri sunulmuştur. Hesaplamada öncelikli olarak mikro ölçekli Antalya Havaalanı dış hat yolcu trafiği mevsimsel Box-Jenkins metodu kullanılarak 2020 yılındaki potansiyel dış hat yolcu trafiği kaybı hesaplanmıştır. Ardından dış hat yolcu trafiği ile çok yüksek düzeyde korelasyona sahip olan toplam yabancı turist sayısı doğrusal regresyon yardımı ile tahmin edilmiştir. Analizler sonucunda pandemi dolayısı ile alınan önlemler nedeniyle Türkiye’ye gelmeyen yabancı turist kaynaklı gayrisafi yurt içi hasılada ≅18 milyar Amerikan doları kayıp yaşandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Pandemisi, GSYİH, Box-Jenkins Metodu

Macroeconomic effects of the contraction of the tourism sector in Turkey: An assessment of the Covid-19 pandemic

Öz

The Covid-19 pandemic negatively affected many sectors economically. Service-based sectors such as the tourism sector are thought to be more affected by the restrictions imposed due to the pandemic. In this paper, the effect of direct loss of income on gross domestic product caused by the decrease in the number of foreign tourists due to the pandemic in 2020 was calculated and policy proposals were presented. First, the potential Antalya Airport international passenger traffic loss in 2020 was calculated by the seasonal Box-Jenkins method. Then the total number of foreign tourists, which has a very high correlation with international passenger traffic, was estimated with linear regression model. As a result of the analyzes, it was determined that there was a loss of ≅18 billion USD in gross domestic product due to foreign tourists who did not come to Turkey as a result of the measures taken after pandemic.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Pandemic, GDP, Box-Jenkins Method

Kaynakça

• Adıgüzel, M. (2020). Covid-19 pandemisinin Türkiye ekonomisine etkilerinin makroekonomik analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı), 191–221.
• Allen, P. (1979). The “Justinianic” plague. Byzantion, 49, 5–20.
• Anadolu Ajansı. (2020). Sağlık Bakanı koca Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görüldüğünü açıkladı. Erişimi 5 Şubat 2021, https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/saglik-bakani-koca-turkiyede-ilk-koronavirus-vakasinin-goruldugunu-acikladi/1761466.
• Aydın, B. ve Doğan, M. (2020). Yeni koronavirüs (COVID-19) pandemisinin turistik tüketici davranışları ve Türkiye turizmi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 6(1), 93–115.
• Bahar, O. ve Çelik İlal, N. (2020). Coronavirüsün (Covid-19) turizm sektörü üzerindeki ekonomik etkileri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1), 125–139.
• Beutels, P., Jia, N., Zhou, Q. Y., Smith, R., Cao, W. C. ve De Vlas, S. J. (2009). The economic impact of SARS in Beijing, China. Tropical Medicine and International Health, 14(SUPPL. 1), 85–91. doi:10.1111/j.1365-3156.2008.02210.x
• Çağatay, S., Taşdoğan, C., Değer, Ç., Artık, Ş. ve Dural, H. C. (2020). COVID-19 pandemisinden kaynaklanan dış ve iç ekonomik gelişmelerin Türkiye üzerindeki olumsuz etkilerinin tahmini: bu etkilerin giderilmesi için alternatif politika paketlerinin önerilmesi. Antalya.
• Çavuşgil Köse, B. (2020). Turizm ve covid-19: bir bibliyometrik analiz yaklaşım. Journal of Humanities and Tourism Research, Special Is, 99–111.
• Cinel, E. A. (2020). Covid-19’un küresel makroekonomik etkileri ve beklentiler. Politik Ekonomik Kuram, 4(1), 124–140. doi:10.30586/pek.748538
• Demir, M., Günaydın, Y. ve Şen Demir, Ş. (2020). Koronavirüs (Covid-19) salgınının Türkiye’de turizm üzerindeki öncülleri, etkileri ve sonuçlarının değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1), 80–107.
• Fernandes, N. (2020). Economic effects of coronavirus outbreak (covid-19) on the world economy ( No: WP-1240-E). IESE Business School Working Paper.
• Foo, L.-P., Chin, M.-Y., Tan, K.-L. ve Phuah, K.-T. (2020). The impact of covid-19 on tourism industry in Malaysia. Current Issues in Tourism. doi:10.1080/13683500.2020.1777951
• Fotiadis, A., Polyzos, S. ve Huan, T.-C. T. C. (2021). The good, the bad and the ugly on covid-19 tourism recovery. Annals of Tourism Research, 87.
• Fuller, W. A. (2009). Introduction to statistical time series (second edi.). New York: John Wiley & Sons.
• Ghendon, Y. (1994). Introduction to pandemic influenza through history. European Journal of Epidemiolog, 10, 451–453.
• Göze Kaya, Di̇. (2020). Koronavirüs pandemisinin küresel ekonomideki izleri: kamu finansman dengesi, ticaret hacmi, enflasyon, işsizlik ve ekonomik büyüme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 221–237.
• Işık Erol, S. (2020). Covid-19’un turizm sektöründe istihdama etkisi: İtalya, İspanya ve Türkiye örnekleri. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 8(2), 38–49.
• Kara, E. (2020). Covıd-19 pandemisi: işgücü üzerindeki etkileri ve istihdam tedbirleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 269–282.
• Kaynar, O. ve Taştan, S. (2009). Zaman Serisi analizinde MLP yapay sinir ağları ve arıma modelinin karşılaştırılması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (33), 161–172.
• König, M. ve Winkler, A. (2020). Covid-19: lockdowns, fatality rates and gdp growth. Inter Econ., 56(1), 32–39. doi:10.1007/s10272-021-0948-y
• Koyuncu, T. ve Meçik, O. (2020). Covid-19 pandemisinin Türkiye’de ekonomik büyümeye sektörel ve sektörler arası etkileri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(4), 112–131. doi:10.11611/yead.793257
• Maliszewska, M., Mattoo, A. ve Van Der Mensbrugghe, D. (2020). The potential impact of covid-19 on GDP and trade a preliminary assessment ( No: 9211). Policy Research Working Paper.
• Mariolis, T., Rodousakis, N. ve Soklis, G. (2020). The covid-19 multiplier effects of tourism on the Greek economy. Tourism Economics, (August), 1–8. doi:10.1177/1354816620946547
• Meltzer, M. I., Cox, N. J. ve Fukuda, K. (1999). The economic impact of pandemic influenza in the United States: Priorities for Intervention. Emerging Infectious Diseases, 5(5), 659–671.
• Paul, N. (2009). İşletme ve iktisat için istatistik (7. Baskı.). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335–346.
• Saraçoğlu, F. ve Özcan, B. (2021). Koronavirüsün bütçe gider ve gelirleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. Vergi Raporu, 32–45.
• Smith, R. D., Keogh-Brown, M. ve Barnett, T. (2011). Estimating the economic impact of pandemic influenza: an application of the computable general equilibrium model to the UK. Social Science & Medicine, 73, 235–244.
• Soylu, B. (2020). Türkiye ekonomisinde covid-19’un sektörel etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 169–185. World Health Organization. (2020). WHO Director-general’s opening remarks at the media briefing on covid-19. Erişim, 22 Şubat 2021, https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020.
• World Health Organization. (2021). WHO coronavirus disease (covid-19) dashboard. Erişim, 22 Ocak 2021 https://covid19.who.int. WTTC. (2021). Economic impact reports. Erişim, 12 Mart 2021, https://wttc.org/Research/Economic-Impact. Yenişehirlioğlu, E. ve Salha, H. (2020). Covid 19 Pandemisinin Türkiye iç turizmine yansımaları: değişen talep üzerine bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 355–368.