Effectiveness of education and economic performance on gender and violence against women indicators: An Assessment of EU countries and Turkey

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 87 - 107, 28.02.2024

Resul Telli

https://doi.org/10.30855/gjeb.2024.10.1.006

Öz

Despite the developments and innovations in almost all sectors, it is still seen that some problems in the 21st century, are from the past. Among these, violence against women and sexual discrimination are listed as priorities. However, the increase in the level of education and personal income also increased the sensitivity to violence against women and gender. Developing economic activities affects economic independence positively by expanding employment opportunities. The aim is to determine the relative efficiency in education and economic performance with the data on the prevalence of child marriage and lifetime violence, which are among the indicators of gender and violence against women, in 2022 in 27 EU member states and candidate countries Turkey. We used the rate of enrolment in higher education (women %) from education indicators and GDP and employment rate indicators (women %) from economic performance indicators. We used the Data Envelopment Analysis (DEA) method. It was aimed to comparatively examine the findings obtained with models. According to the results, a significant and high level of correlation was determined between both models. In both models, 50 % of the countries participating were calculated as efficient and 50 % as ineffective. In the study, the reasons for the ineffectiveness of countries were revealed, and what should be developed to be effective policy recommendations in these countries. According to the findings, it should be known that the indicators of gender and violence against women have important consequences on the effectiveness of education and economic performance.

Anahtar Kelimeler

Violence against women, employment, DEA, SBM, GDP

Toplumsal cinsiyet ve kadına şiddet göstergelerinde, eğitim ve iktisadi performans etkinliği: AB ülkeleri ve Türkiye Değerlendirmesi

Öz

21. yüzyılda hemen tüm sektörlerde yaşanan gelişme ve yeniliklere rağmen geçmişten gelen birtakım sorunların da halen devam ettiği görülmektedir. Bunlar içerisinde kadına şiddet ve cinsel ayrımcılık öncelikli olarak sıralanmaktadır. Fakat toplumda eğitim seviyesinin artmasıyla ile kişisel gelir artışı kadına şiddet ve toplumsal cinsiyete karşı duyarlılığı da artırmıştır. Bu duyarlılığın cinsiyet eşitliğini sağlamaya ve şiddet uygulamalarını önlemeye dönük yapısal dönüşümlere olan talebi artıracağı ve bu durumun eğitim yatırım harcamalarını daha da artıracağı düşünülmektedir. Gelişen ekonomik faaliyetler ise istihdam olanaklarını genişleterek ekonomik bağımsızlığı olumlu etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı AB’ye üye 27 ülke ve aday ülke Türkiye’de 2022 yılında toplumsal cinsiyet ve kadına şiddet göstergelerinden çocuk yaşta evlilik ve yaşam boyu şiddetin yaygınlığı verileri ile eğitim ve iktisadi performansta göreceli etkinliğin belirlenmesidir. Bu nedenle çalışmanın modelinde eğitim göstergelerinden yükseköğretime kayıt oranı (kadın %) ile ekonomik performans göstergelerinden GSYİH ve istihdam oranı göstergeleri (kadın %) kullanılmıştır. Çalışmada etkinlik ölçümünde sıkça tercih edilen Veri Zarflama Analizi (VZA) metodu kullanılmıştır. Analizle elde edilen bulguların (etkin birimlerin) karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre çalışma modelleri arasında anlamlı ve yüksek düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Her iki modelde de Avusturya, Polonya, Hırvatistan, İspanya, İtalya ve İrlanda etkin üretim çizgisinde üst sırada yer alırken en uzak konumda yer alan 3 ülke Romanya, Fransa ve Türkiye olarak belirlenmiştir. Çalışmada etkin olmayan ülkelerin etkinsiz olma nedenleri kıyaslamalı olarak gösterilmiş ve bu ülkeler hakkında politika önerileri geliştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre toplumsal cinsiyet ve kadına şiddet göstergelerinin eğitim ve iktisadi performans etkinliği üzerinde önemli sonuçları olduğunun bilinmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadına şiddet, istihdam, VZA, SBM, GSMH

Kaynakça

• Akkaş, İ. ve Uyanık, Z. (2016). Kadına Yönelik Şiddet. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6(1), 32-42. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/nevsosbilen/issue/19741/ 211291
• Artan, S., Hayaloğlu, P. ve Demirel, S. K. (2017). BRICS Ülkelerinde Kamu Sağlık Harcamaları Etkinliğinin Belirleyicileri. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 9- 30. Erişim Adresi: https:// dergipark.org.tr/en/pub/sgd/issue/29767/319929.
• Banker, R. D., Charnes, A. ve Cooper, W. W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9), 1078 - 1092. Doi: 10. 1287/mnsc.30.9.1078.
• Bhasina, K. ve Ay, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet:" Bize Yüklenen Roller". Kadav Yayınları.
• Bilton, T., Bonnett, K., Jones, P., Lawson, T., Skinner, D., Stanworth, M. ve Webster, A. (2009). Sosyoloji, Translate by K. İnal. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bolukçu, F. (2020). Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinin Sosyal Güvenlik Harcamalarının Teknik Etkinlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Veri Zarflama Analizi Uygulamaları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Casique Casique, L. ve Furegato, A. R. F. (2006). Violence Against Women: Theoretical Reflections. Revista Latino-Americana de Enfermagem, 14, 950-956. Doi: 10.1590/S0104-11 692006000600018.
• Charnes, A., Cooper, W., Lewin, A. Y. ve Seiford, L. M. (1997). Data Envelopment Analysis Theory, Methodology and Applications. Journal of the Operational Research Society, 48(3), 332-333. Doi: 10.1057/palgrave.jors.2600342
• Cooper, W. W., Seiford, L. M. ve Tone, K. (2007). Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software (Vol. 2, p. 489). New York: Springer.
• Coşkun, S. Y. (2013). Türkiye’de ve Dünya’da “Kadının İnsan Hakları”. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 20, 77-94. Erişim Adresi: https://www.tasav.org/media/k2/attachme nts/20.pdf.
• Dahlberg, L. L. ve Potter, L. B. (2001). Youth Violence: Developmental Pathways and Prevention Challenges. American Journal of Preventive Medicine, 20(1), 3-14. Doi: 10.1016/S0749-3797 (00)00268-3.
• Dirik, C. ve Sahin, S. (2020). Türkiye’deki Sağlık Hizmetlerinin Etkinlik ve Verimlilik Analizi: Radyal ve Radyal Olmayan VZA ve MVE Modellerinin Karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(28), 790-814. Doi: 10.21076/vizyoner.659548.
• Duruoğlu, T. (2007). Emek Piyasasında Cinsiyetçi Ücret Ayrımı: Bursa Organize Sanayi Bölgesinde Bir Araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 24(1), 61-76. Erişim Adresi: http://www. irfan erdogan.com/dergiweb2008/24/4.pdf.
• Fawole, O. I. (2008). EconomicViolence to Women and Girls: Is it Receiving the Necessary Attention?. Trauma, Violence, and Abuse, 9(3), 167-177. Erişim Adresi: https://journals. sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1524838008319255.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji, (çev. H. Özel, A. Sönmez vd.). Ankara: Kırmızı Yayınları.
• Gökkaya V. (2009). Türkiye'de Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 167-179.
• Gökkaya, V. B. (2011). Türkiye’de Kadına Yönelik Ekonomik Şiddet. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(2), 101-112. Erişim Adresi: https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarinde x-1423875057.pdf.
• MFA, (2023, 15 Nisan). Türkiye'de Kadın Hakları Alanında Kaydedilen Gelişmeler. Erişim adresi: https://www.mfa.gov.tr/turkiye_de-kadin-haklari-alaninda-kayde dilen-gelismeler.tr.mfa.
• İçli, T. G. (1994). Aile İçi Şiddet: Ankara, İstanbul ve İzmir örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11(1-2). Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/59 8032.
• Kabasakal, H. Z. ve Girli, A. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Kadına Yönelik Şiddet Hakkındaki Görüşlerinin, Deneyimlerinin Bazı Değişkenler ve Yaşam Doyumu ile ilişkisi (DEÜ Buca Eğitim Fakültesi Örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 105-123.
• Kaymaz, İ. Ş. (2010). Çağdaş Uygarlığın Mihenk Taşı: Türkiye’de Kadının Toplumsal Konumu. Atatürk Yolu Dergisi, 12(46), 333-366. Doi: 10.1501/Tite_0000000328
• Kutlar, A. ve Kartal, M. (2004). Efficiency Analysis of Cumhuriyet University: An Application with Data Envelopment Method at Faculties Level. Kocaeli University Journal of Social Sciences, (8), 49-79.
• Lindhorst, T., Oxford, M. ve Gillmore, M. R. (2007). Longitudinal Effects of Domestic Violence on Employment and Welfare Outcomes. Journal of Interpersonal Violence, 22(7), 812-828. Erişim Adresi: https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0886260507301477.
• Ergin, N., Bayram, N., Alper, Z., Selimoglu, K. ve Bilgel, N. (2006). Domestic violenceViolence: A Tragedy Behind the doorsDoors. Women & healthHealth, 42(2), 35-51. Doi: 10.1300/J013v42n02_03.
• Okursoy, A. ve Tezsürücü, D. (2014). Veri Zarflama Analizi ile Göreli Etkinliklerin Karşılaştırılması: Türkiye’deki İllerin Kültürel Göstergelerine İlişkin Bir Uygulama. Journal of Management & Economics, 21(2).
• Özgen, Ö. ve Ufuk, H. (2000). Kırsal Kesimde Kadın Eğitimi. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, 1, 1063-1078.
• Parkman, A. M. (1999). The application Application of Human Capital Theory to article Article 27. (A. B. Andrews ve N. H. Kaufman, Ed.). Implementing the U. N. Convention on the rights Rights of the child Child (ss. 149-154). Westport, Ct: Praeger Publishers.
• Seiford, L. M. (1997). A Bbibliography for Data Envelopment Analysis (1978- 1996). Annals of Operations Research, 73, 393- 438. Doi: 10.1023/A:1018949800069.
• Sherman, H. D. (1982). Data Envelopment Analysis as a New Managerial Audit Methodology - test and evaluation. Erişim Adresi: https://dspace.mit.edu/bitstream/handle/1721.1/47263/dataenve lop menta00sher.
• Şenel, Ş. (2013). Kadın ve siyasetSiyaset. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 4(20), 7-30. Erişim Adresi: https://www.tasav.org/media/k2/attachments/20.pdf.
• Talluri, S. (2000). Data envelopment Envelopment analysisAnalysis: models Models and extensionsExtensions. Decision Line, 31(3), 8-11. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/profile/Sri-Talluri/publication/253325863_Data_ Envelopment_Analysis_Models_and_Extensions.
• Thanassoulis, E., Kortelainen, M. ve Allen, R. (2012). Improving envelopment Envelopment in data Data envelopment Envelopment analysis Analysis under variable Variable returns Returns to scaleScale. European Jjournal of operational Operational researchResearch, 218(1), 175-185. Doi: 10.1016/S0377-2217(03)00175-9.
• Tone, K. (2001). A Slacks-Based Measure of Eefficiency in Data Envelopment Analysis. European journal Journal of Operational Research, 130(3), 498-509. Doi: 10.1016/S0377-2217(99)00407-5.
• Tone, K. ve Tsutsuġ, M., (2009), Network DEA: A Slacks-Based Measure Approach. European Journal of Operational Research, 197(1), 243-252.
• TÜİK. Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı, 2010-2021. Erişim linki: https://data.tuik.gov.tr/. Erişim Tarihi: 10.04.2023.
• TÜİK. (2021). Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri Gender Statistics 2021. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2022. Erişim Tarihi: 20.03.2023.
• Uluocak Ş., Gökulu G., Bilir O., Karacık N. E. ve Özbay D. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadına Yönelik Şiddet. Edirne: Paradigma Akademi.
• Xu, X., Zhu, F., O’Campo, P., Koenig, M. A., Mock, V. ve Campbell, J. (2005). Prevalence of and risk Risk factors Factors for Iintimate partner Partner violence Violence in China. American journal Journal of Public Health, 95(1), 78-85. Doi: 10.2105/AJPH.2003.023978.
• Yerkes, M. (2010). Diversity in workWork: the heterogeneity Heterogeneity of women's Women's employment Employment patternsPatterns. Gender, Work and Organization, 17(6), 696-720. Doi: 10.1111/j.1468-0432.2009.00462.x.
• Yükçü, S. ve Atağan, G. (2009). Etkinlik, Etkililik ve Verimlilik Kavramlarının Yarattığı Karışıklık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1-13. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/29717.