Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran erişkin hastaların kardiyovasküler risklere öneri, eğitim/danışmanlık alma durumları ve önerilere uyumlarının değerlendirilmesi: Çok merkezli kesitsel bir çalışma"

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 4, 304 - 312, 31.12.2018

Arzu Ayraler , Hülya Akan , Osman Hayran

https://doi.org/10.16899/gopctd.468791

Öz

Amaç
: Kardiyovasküler sistem hastalıkları, (CVD),
özellikle koroner kalp hastalığı tüm dünyada başta gelen ölüm nedenleri
arasında yer almaktadır.⁽¹⁾ Koroner kalp hastalığının ve diğer
kardiyovasküler hastalıkların gerek sıklığında gerekse ölüm oranlarında azalma
sağlanabilmesi için öncelikle kardiyovasküler risk faktörlerinin kontrol altına
alınması gerekmektedir. Bu çalışmada, hastaların yaşam tarzları ile ilgili
durumları hakkında öneri ve ek olarak eğitim/danışmanlık alıp almadıklarını ve
aldıkları önerilere uyup uymadıklarını, değerlendirmeyi amaçladık.

Yöntem:
Bu kesitsel çalışma, 01 Nisan 2013 ile 15 Mayıs 2013 tarihleri ​​arasında
İstanbul'da rastgele seçilmiş ve çalışmaya katılmayı onaylamış beş farklı aile
sağlığı merkezine başvuran 18 yaşından büyük yetişkin hastalar arasında
gerçekleştirilmiştir. Anket daha önce araştırmacılar tarafından yürütülmüş ve
yayınlanmış olan bir çalışmada kullanılan anketin birinci basamak sağlık
hizmetlerine göre modifiye edilmesi ile oluşturulmuştur . Çalışmaya dahil
edilen tüm hastalar, sosyo-demografik değişkenler, önceki eğitim veya öğütme,
sigarayı bırakma, sağlıklı beslenme, hipertansif, diyabetik veya kolesterol
düşürücü diyetle ilgili danışmanlık ve bu tavsiyelere uyumdan oluşan yüz yüze
anket uygulamışlardır. Hasta muayenesi sırasında kilo ve boy aile hekimleri
tarafından ölçülmüştür.

Bulgular:
Toplam 948 hasta, 672 kadın (% 70.9) ve 276 erkek (% 29.1) çalışmaya alındı.
Ortalama yaş 42.64 ± 14.35 idi. Tüm katılımcılar arasında herhangi bir öneri
alanlar 644 kişi (%67.9), Herhangi bir danışmanlık/eğitim alanlar 367 kişi
(%38.7) idi. Çalışmaya katılanların KVS risk faktörlerine karşı öneri,
eğitim/danışmanlık alma durumları ve bu öneriler uyup uymadıkları hakkında açık
uçlu sorular sorulmuştur.

Sonuç
: Aile Sağlığı Merkezine başvuran kişiler kardiyovasküler risk faktörlerine
karşı yetersiz olmakla birlikte belli bir oranda öneri almaktadır ama bu
önerilere uyum oranları oldukça düşüktür. Öneri ile beraber eğitim/danışmanlık
alanların oranları daha düşük olmakla beraber sadece öneri alanlara göre uyum
oranları anlamlı derecede yüksektir. Hasta uyumunun neden düşük olduğuna ve
uyum oranlarını artırmaya yönelik daha ileri analitik ve niteliksel çalışmalar
çoklu karmaşık süreçlerin yönetiminde günümüzün başat paradigmalarından biri
olan hastanın hedeflerinin merkeze konmasına yönelik önemli veriler
sağlayacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Kardiyovasküler hastalıklar, kardiyovasküler risk faktörleri, yaşam stili değişiklikleri

Evaluation of adherence to cardiovascular risks, admission to education / counseling and adherence to the recommendations of adult patients who apply to Family Health Centers: A multi-center cross-sectional study

Öz

Aim: Cardiovascular system diseases (CVD), especially coronary heart disease, are among the leading causes of death all over the world. . In this study, we aimed to evaluate the patients' lifestyle status and to find out whether they have received training / counseling in addition to the recommendations they have received.

Methods: This cross-sectional study was performed between April 1, 2013 and May 15, 2013 in Istanbul. The study consisted of adult patients older than 18 years of age who were admitted to five different family health centers. The questionnaire was created by modifying the questionnaire used in a previous study conducted by the researchers according to primary health care services. All patients included in the study applied a face-to-face questionnaire consisting of socio-demographic variables, previous training or counseling, smoking cessation, healthy eating, hypertensive, diabetic or cholesterol-lowering diet counseling and compliance with these recommendations. Weight and height were measured by family physicians during the examination of the patient.

 Results: A total of 948 patients, 672 women (70.9%) and 276 men (29.1%) were included in the study. The mean age was 42.64 ± 14.35. Of the participants, 644 people (67.9%) received any advice, and 367 (38.7%) were any counseling / training fields. The participants were asked about open-ended questions about their recommendations, training / counseling, and whether they met these recommendations. 
Conclusıon: Although people who are admitted to the Family Health Center are insufficient against cardiovascular risk factors, they receive some suggestions, but their compliance rates are quite low. Although the rates of education / counseling areas are lower with the recommendation, the compliance rates are significantly higher than the ones taking the lead. Further analytical and qualitative studies aimed at increasing patient compliance and increasing compliance rates will provide important data for centralizing the goals of the patient, one of the major paradigms in the management of multiple complex processes.

Anahtar Kelimeler

Cardiovascular diseases, cardiovascular risk factors, life style changes

Kaynakça

• 1. WHO 2011 ölüm istatistiği(http://www.who.int/research/en/ sitesinden 22.10.2011 tarihinde erişilmiştir.
• 2. Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2011;39 Suppl 4:1-5 doi: 10.5543/tkda.2011.abaci p1-4
• 3. Graham I, Atar D, Borch-Johnsen K, Boysen G, Burell G, Cifkova R, et al. European guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: executive summary. Fourth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (Constituted by representatives of nine societies and by invited experts). Eur Heart J 2007; 28: 2375-414
• 4. Ural Dilek. Kardiyovasküler risk belirlenmesi ve tabakalandırılmasının kılavuzluğuyla yapılan tedavi yaklaşımı: Öngör, önle ve bireyselleştir.Anadolu Kardiyol Derg 2011; 11: 551-6
• 5. Hennekens C H, Increasing burden of cardiovascular disease. Current knowledge and future firections for research on risc factors. Circulation 1998; 97:1095-102
• 6. Nissinen A, Berrios X, Puska P. Community-based noncommunicable disease interventions: lessons from developed countries for developing ones. Bull World Health Organ 2001;79:963-70
• 7. Parker DR, Assaf AR. Community interventions for cardiovascular disease. Prim Care 2005;32:865-81.
• 8. Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı. TC Sağlık Bakanlığı http://www.balikesir.saglik.gov.tr/eski/sm10_birim_khbod/dokuman/kalp-ve-damar-hastaliklarini-onleme-ve-kontrol-programi.pdfbbb
• 9. Arzu Ayraler, Hülya Akan, E.Çiğdem Kaspar, Selda Handan Karahan Saper, İlker Murat Çağlar, Hande Oktay Türeli, Osman Karakaya.Kardiyoloji Polikliniğine Başvuran Hastaların Kardiyak Risk Faktörleri ile İlişkili Yaşam Değişikliği Önerilerine Uyumları. Jarem 2012; 2: 36-40 DOI: 10.5152/jarem.2012.15
• 10. Köse MR, Başara BB, Güler C, Çağlar İS, Özdemir TA, Aygün A, ve ark.T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016. Eds Başara BB, Güler C, Çağlar İS, Özdemir TA. 2017. Sağlık Bakanlığı Yayın no: 1083/ Sağlık Araştırmaları genel Müdürlüğü Yayın no: SB-SAGEM-2017/4, ISBN: 978-975-590-661-4 https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/13183,sy2016turkcepdf.pdf
• 11. Ünal B, Ergör G, Horasan GD, Kalaça S, Sözmen K. Türkiye kronik hastalıklar ve risk faktörleri sıklığı çalışması. Editörler Ünal B, Ergör G. Sağlık Bakanlığı yayın no:909, ISBN: 978-975-590-461-0, Ankara, 2013. https://sbu.saglik.gov.tr/ekutuphane/kitaplar/khrfat.pdf
• 12. Satman I, Tutuncu Y, Gedik S. et al. 2011. Diabetes epidemic in Turkey: Results of the second populationbased survey of diabetes and risk characteristics in Turkey (TURDEP-II). Diabetologia 2011;54 (Suppl.1): P2498.
• 13. Satman I ve ark. Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması-II (TURDEP-II) Sonuçları. http://www.turkendokrin.org/files/file/TURDEP_II_2011.pdf
• 14. Altun B ve ark. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT 1 Study).Turkish Society of Hypertension and Renal Diseases. Journal of Hypertension 23(10):1817-1823, 2005.
• 15. TEKHARF Çalışması, 2009. http://tekharf.org
• 16. Arena R, Guazzi M, Lianov L, et al. Healthy lifestyle interventions to combat noncommunicable disease—a novel nonhierarchical connectivity model for key stakeholders: a policy statement from the American Heart Association, European Society of Cardiology, European Association for Cardiovascular Prevention and Rehabilitation, and American College of Preventive Medicine. Mayo Clin Proc. 2015; 90:1082-1103.
• 17. Arena R, Lavie CJ, Guazzi M. Prescribing a Healthy Lifestyle Polypill With High Therapeutic Efficacy in Many Shapes and Sizes. Am J Lifestyle Med. 2015 Nov 30;11(6):476-478. doi: 10.1177/1559827615619341.
• 18. Clark AM, Hartling L, Vandermeer B, McAlister FA. Metaanalysis: secondary prevention programs for patients with coronary artery disease. Ann Intern Med 2005;143:659–72.
• 19. McAlister FA, Lawson FM, Teo KK, Armstrong PW. Randomised trials of secondary prevention programmes in coronary heart disease: systematic review. BMJ 2001;323:957–62
• 20. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. 2014. http://kronikhastaliklar. thsk.saglik.gov.tr/haberler/ [Erişim Tarihi: 20 Kasım 2015].)
• 21. Aile Hekimliği Uygulamalarında Önerilen Periyodik Muayene ve Tarama Testleri. T.C Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, yayın no:991, 2015
• .22. US Preventive Task Force . Final Recommendation Statement :Healthful Diet and Physical Activity for Cardiovascular Disease Prevention in Adults With CardiovascularRisk Factors:Behavioral Counselinghttps://www.uspreventiveservicestaskforce.org/Page/Document/RecommendationStatementFinal/healthy-diet-and-physical-activity-counseling-adults-with-high-risk-of-cvd
• 23.US Preventive Task Force. Draft recommendation statement: healthful-diet-and- physical-activity-for-cardiovascular-disease-prevention-in-adults-without-known-risk-factors-behavioral-counseling https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/Page/Document/draft-recommendation-statement/healthful-diet-and-physical-activity-for-cardiovascular-disease-prevention-in-adults-without-known-risk-factors-behavioral-counseling
• 24. Larzelere MM, Williams DE. Promoting smoking cessation. Am Fam Physician. 2012 Mar 15;85(6):591-8.
• 25. Bull F, Goenka S, Lambert V, et al. Physical Activity for the Prevention of Cardiometabolic Disease. In: Prabhakaran D, Anand S, Gaziano TA, et al., editors. Cardiovascular, Respiratory, and Related Disorders. 3rd edition. Washington (DC): The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank; 2017 Nov 17. Chapter 5. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525161/ doi: 10.1596/978-1-4648-0518-9/ch5
• 26. Lale Tokgözoğlu,Ergün Barış Kaya,Çetin Erol,Oktay Ergene; EUROASPIRE III Türkiye Çalışma Grubu. EUROASPIRE III: Türkiye ile Avrupa’nın karşılaştırılması. Arch Turk Soc Cardiol 2010;38(3):164-172
• 27. Lale Tokgözoğlu, Aytekin Oğuz, Mustafa Kemal Balcı, Ahmet Temizhan, Esma Güldal Altunoğlu, Osman Bektaş, Güler Aslan, Özgün Iyigün, Ahmet Kara, Handan Tanrıverdi Pınar, Saffet Yavuz, Murat Tekin, Saffet Ercan, Selda Çelik, Özlem Sezgin Meriçliler, İrem Bozkurt Çakır. Survey of Risk Factor Management (SURF) data of Turkey: Cardiovascular risk factor control ratios in 15 different types of healthcare centers. Turk Kardiyol Dern Ars. 2017; 45(5): 398-407
• 28. Kotseva, K, Wood, D, De Bacquer, D, De Backer, G, Ryden, L, Jennings, C et al. EUROASPIRE IV: A European Society of Cardiology survey on the lifestyle, risk factor and therapeutic management of coronary patients from 24 European countries. Eur J Prev Cardiol. 2016 Apr;23(6):636-48. doi: 10.1177/2047487315569401.
• 29. The Look AHEAD Research Group. Long Term Effects of a Lifestyle Intervention on Weight and Cardiovascular Risk Factors in Individuals with Type 2 Diabetes:Four Year Results of the Look AHEAD Trial. Arch Intern Med. 2010 September 27; 170(17): 1566–1575. doi:10.1001/archinternmed.2010.334
• 30. Ludt S, Petek D, Laux G, van Lieshout J, Campbell SM, Künzi B, Glehr M, Wensing M. Recording of risk-factors and lifestyle counselling in patients at high risk for cardiovasculardiseases in European primary care.Eur J Prev Cardiol. 2012 Apr;19(2):258-66. doi: 10.1177/1741826711400510.
• 31. Murray J, Honey S, Hill K, Craigs C, House A. Individual influences on lifestyle change to reduce vascular risk: a qualitative literature review. Br J Gen Pract. 2012 Jun;62(599):403-10.
• 32. Hansen D, Dendale P, Coninx K, Vanhees L, Piepoli MF, Niebauer J, et al. The European Association of Preventive Cardiology Exercise Prescription in Everyday Practice and Rehabilitative Training (EXPERT) tool: A digital training and decision support system for optimized exercise prescription in cardiovascular disease. Concept, definitions and construction methodology.Eur J Prev Cardiol. 2017 Jul;24(10):1017-1031. doi: 10.1177/2047487317702042. Epub 2017 Apr 18.