TÜRK CEZA HUKUKU VE İSLAM CEZA HUKUKU ÇERÇEVESİNDE HIRSIZLIK SUÇUNDA HIRZ (KORUMA ALANI) KAVRAMINA KARŞILAŞTIRMALI BİR BAKIŞ

Yıl 2024, , 31 - 42, 29.06.2024

Fatih Varol

https://doi.org/10.48145/gopsbad.1440660

Öz

Hukuk sistemleri insana dair ortaya koydukları yaklaşımlarla temelde suçu engellemek, suçluyu ıslah etmek ve kamu vicdanını teskin etmek amacı ile hareket ederler. Her hukuk sistemi kendi iç dinamiğini ve kaynaklarını dikkate alarak birbirinden farklı veya benzer yaklaşımlar ortaya koymaktadırlar. Bu çerçevede Türk Ceza Hukuku ve İslam ceza hukuku açısından hırsızlık suçunun oluşumunda Hırz (Koruma alanı) kavramının karşılaştırılması önemli sonuçlar ortaya koymaktadır. Makalemizin konusu Hırz (Koruma alanı) konusunda her iki hukuk sisteminin karşılaştırılması yapılmıştır. Fiile farklı yaklaşımlar getiren iki hukuk sisteminin cezalandırma noktasında ki farklılığının İslam Ceza Hukukunda suça ilişkin cezanın geri dönülme imkânı olmayan Had cezası ile cezalandırılması ve İslam hukuk sisteminin genel yaklaşım olarak had cezalarını düşürmeye yönelik belirlenmesinden kaynaklı olduğu anlaşılmaktadır. 1400 yıldır üzerinde düşünce üretilerek gelişen İslam ceza hukuku geliştirdiği düşünce yapısı ile toplumun bu konudaki ihtiyacına cevap verebilir niteliktedir. Suçla mücadelede sosyolojik yapının önemi dikkate alındığında seküler bir hukuk yapısına sahip olsa da inançsal bağlamda İslam geleneğinin etkin olduğu coğrafyamızda suçla mücadele ederken Türk ceza hukuk yapıcılarına da önemli fikirler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hırsızlık Suçları, Türk Ceza Hukuku, Koruma Alanı, Had Cezası, İslam Ceza Hukuku

Kaynakça

• Akgündüz, A. (2011), İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı Kamu Hukuku, C.I., İstanbul: Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları. Aydın Aybay/Hüseyin Hatemi, AYBAY/HATEMI Eşya Hukuku, 4. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2014
• Bardakoğlu, A. (1998), “Hırsızlık”, İslam Ansiklopedisi, C. XVII., (1. Baskı), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Başoğlu, T. (2011). Ta ‘zîr. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 40, 198-202.
• Bilmen, Ö. N. (1968), Hukuki İslâmiyye ve Istılâhat-I Fıkhiyye Kamusu, C. III-IV, İstanbul: Bilmen Yayınevi.
• Cessâs, E. (1994). Ahkâmü’l-Kur’an,(thk. Abdü’s-Selam Muhammed Ali Şahin). Beyrut-Lübnan: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1415.
• Çelik, H. (2020), Türk Ceza Kanunu İle Mukayeseli Olarak İslam Ceza Hukukunda Hırsızlık Suçu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Dağcı, Ş. (1996), I slam Hukukunda Suçlar ve Cezalar İle I ̇ lgili Özel Hükümler, Doçentlik Çalışması, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Dirik, M. (2015). “Hırsızlık Suçunda Koruma Alanı Şartı (Hırz) Kavramı”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42: 127- 175.
• Ebu Yusuf, Yakub b. İbrahim el-Ensarî (1973), Kitâbu’l-Harac, (İkinci Baskı), (Çev. A. Özek). İstanbul: Ileri Sanat Matbaası.
• El-Buhûtî, Mansur b. Yunus b. İdris (1394), Kessâfü’l-Kınâ’ an Metni’l-Ikna, Mekke: Matbaatül’l-Hukûme.
• Erdoğan, M. (2005), Fıkıh ve Hukuk Terimleri, İstanbul: Ensar Nesriyat.
• Hatipoğlu, M. ve Parlar, A. (2007), 5237 Sayılı TCK’da Özel ve Genel Hükümler Açısından Asliye Ceza Davaları, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Hosseini, K. (2014), Uçurtma Avcısı, İstanbul: Merkez Yayıncılık.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed (1988), El-beyân ve’T-Tahsîl, Beyrut: Daru’l Garbi’l- İslamî.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed (1993), Bidâyetü’l-Müctehid, Kahire: el Mektebetü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ.
• Ibn Fâris, Ebû’l Hüseyn el- Kazvinî er-Râzî (1979), Mu’cemü Misi’l-Lüğa, Beyrut: Darü’l-Fikr.
• İbni Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed (2005), el-Muhallâ bi’l-Asâr, IXI., Kahire: Mektebetü Dâri’t-Türâs.
• İbnü’l-Hümam, Kemaleddin Muhammed b. Abdulvahid (1912), Serhu Fethi’l-Kadîr, Bulak: Matbaatü’l-Kübra’l-Emiriyye.
• Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes'ud el-Hanefî (1986), Bedaiü’s-Sanâî‘ fî Tertîbi’ş-Şerâi, I-VII., Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye.
• Koca, M. (2002), “Hırsızlığın Bir İşleniş Şekli Olarak Kapkaççılık”, AÜEHFD, VI(1-2): 167-196.
• Kökçam, E. S. (2018), Türk Ceza Hukukuyla Mukayeseli Olarak İslam Hukukunda Hırsızlık Suçu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Kurtubi, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed (1964), el-Cami' li-Ahkami'I-Kur'an, Beyrut: Darü'l-Kütübi'l İlmiyye.
• Nevevi, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref (2005), Minhacü't-Talibin, Cidde: Dâru’l-Minhac.
• Nevevi, Ebu Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref, Minhacü't-talibin, Lübnan-Beyrut, 1426/2005.
• Nomer H N/Ergüne M S, Eşya Hukuku (Zilyetlik-Tapu Sicili- Mülkiyetin Korunması Genel Hükümleri-Taşınır Mülkiyeti-Rehin HaklarıTaşınmaz İrtifakı- İntifa Hakkı), 8. Baskı, On Iki Levha Yayıncılık, 2020.
• Noyan, E. (2007), Hırsızlık Suçları, (2. Baskı), Ankara: Adalet Yayınevi.
• Reisoğlu, S. (1980). Türk Eşya Hukuku (Cilt 1 Giriş-Zilyedlik-Tapu Sicili ve Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu Tapulama Kanunu). Altıncı Bası), Ankara.
• Öztürk, M. (2021), “Buhârî’de Haksızlık Anlayışı (Kitâbu’l-Mezâlim Örneği)”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27: 181- 207.
• Serahsi, Muhammed b. Ahmed b. Ebi Sehl (1993), el-Mebsut, Beyrut: Dâru'l-Ma'rife.
• Serozan, R. (2014). Eşya Hukuku-I, Filiz Kitabevi, 3. Baskı, İstanbul.
• Şafii, Muhammed b. İdris, el-Ümm, Daru'l-ma'rife, Beyrut 1990/1410
• Şirazi, Ebu İshak İbrahim b. Ali el-Firuzabadi (1995), el-Mühezzeb fi Fikhi'1-İmam eş Şafi’i, Beyrut: Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
• T.C. Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2013/7582 E., 2014/2023 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• T.C. Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/19350 E., 2021/8681 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• T.C. Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2013/28393 E., 2015/1197 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• T.C. Yargıtay 17. Ceza Dairesi 2015/25084 E., 2017/5343 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• T.C. Yargıtay 17. Ceza Dairesi 2015/24266 E., 2017/5912 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• T.C. Yargıtay 17. Ceza Dairesi 2018/1627 E., 2019/2951 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• T.C. Yargıtay 17. Ceza Dairesi 2020/255 E., 2020/2868 K. Sayılı kararı. https://karararama.yargitay.gov.tr/ (26.12.2023).
• Türk Ceza Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/ (26.12.2023).
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr (26.12.2023).
• Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr (26.12.2023).
• Udeh, A. (2012), Mukayeseli İslâm Ceza Hukuku, I-II., (Çev. A. Şafak), İstanbul: Kayıhan Yayınları.
• Yaşar, O., Gökcan, T. H. ve Artuç, M. (2014), Yorumlu – Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Yiğit, Y. (2012), İslam Ceza Hukuku Hükümlerinin Yürürlüğü, (1. Baskı), Ankara: Sistem Ofset Yayıncılık.
• Zuhaylî, V. (2018), İslam Fıkhı Ansiklopedisi. İstanbul: Risale Yayınları.
• Zurkani, Yusuf b. Ahmed (2002), Şerhu'z-Zurkani ala Muhtasari Halil, Beyrut: Daru`l-Kütübi`l-İlmiyye.