The Elucidation Of The Odes With The Repeated Sounds “Senün” in NecâtiBey

Yıl 2015, , 131 - 143, 01.06.2015

Tuncay Türkben

https://doi.org/10.19129/sbad.33

Öz

Necâti Bey is one of the poets who had important contributions in the development of XV. Century Ottoman Poetry. He influenced the Ottoman Poetry even after his lifetime with enthusiastic and affectionate odes, and parallel poems were written for his poems. He had important contributions in the formation of the Classical Ottoman Poetry. The language he used and the poetic themes he made use of come to the front line with the depictions he made.In this study, one of the odes in the NecâtiBey Anthology (Rhyme- Repeated sounds: …ânun, senün (i.e. his/her, your)) is elucidated. The meaning of elucidation in the dictionary is “opening, explaining, clarifying, expanding, separating, splitting”. The purpose of the elucidation of the text is to make the difficult-to-understand texts understandable for the reader. The Ottoman Poetry has a specific artistic viewpoint and has some mutual structures. These structures are never abandoned. One of the most important of these structures is the triangle of “the lover, the beloved, and the love”. Sometimes the “rival” is also added to these elements. The poet of the Ottoman Poetry is always in love. The beloved is always disloyal and long-suffering. The main theme of the odes is love. In the odes of Necâti, the lover, who is as beautiful as an elf, fascinates the poet with her walking and all her beauty elements. At the end of the ode, the poet complains about not meeting his beloved one. He mentions the disloyalty of the beloved one.

Anahtar Kelimeler

NecâtiBey, ode, explanation

NECÂTİ BEY’İN “SENÜN” REDİFLİ GAZELİNİN ŞERHİ

Öz

Necâti Bey, XV. yüzyıl divân şiirinin gelişmesine önemli katkıları olmuş bir şairdir. Coşkulu ve âşıkane gazelleriyle kendisinden sonra yaşamış olan divân şairini etkilemiş, şiirlerine nazireler yazılmıştır. Klâsik divân şiirinin oluşumunda önemli katkıları olmuştur. Kullandığı dil, yararlandığı mazmunlar, tasvirler yönüyle öne çıkar.Bu çalışmada Necâti Bey Divânı’nda yer alan gazellerden biri (Kafiye- redif: …ânunsenün) şerh edilmeye çalışılmıştır. Şerh kelimesinin lügâtmânâsı “açma, açıklama, izah etme, genişletme, ayırma, yarma”dır. Metin şerhinin amacı okuyucunun anlamakta zorlandığı veya zorlanacağı metni anlaşılır kılmaktır. Kendine özgü bir sanat anlayışı olan divan edebiyatının bazı ortak kalıpları vardır. Bu kalıpların dışına çıkılmaz. Bunların başında âşık- maşuk- aşk üçgeni gelir. Bunlara bazen rakip de eklenebilir. Divan şairi daima âşıktır. Sevilen ise her zaman vefasız ve cefakârdır. Gazellerin ana konusu aşktır. Necâti’nin gazelinde de peri gibi güzel olan sevgili, yürüyüşüyle ve bütün güzellik unsurlarıyla şairi büyülemektedir. Gazelin sonunda şair sevgiliye kavuşamamaktan dert yanmaktadır. Sevgilinin vefasızlığını dile getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Necâti Bey, gazel, şerh

Kaynakça

• Büyük Türk Klasikleri (1989). C. 2. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Çetişli, İ. (2010). Metin Tahlillerine Giriş / 1 Şiir. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Devellioğlu, F. (2002). Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Kabaklı, A. (2002). Türk Edebiyatı, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kurnaz, C. (1987). Hayâlî Bey Dîvânı (tahlili), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Mengi, M. (2000). “Metin Şerhi, Tahlîli ve Tenkîdi Üzerine”, Dîvân Şiiri Yazıları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mengi, M. (2004). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Okatan, H. İ. (2013). “Sûdî’nin Bostan Şerhinde Uygulanan Şerh Yöntemi ve Eleştiri” TurkishStudies International PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic Volume 8/9 Summer, 1933-1968.
• Onay, A.T. (2013). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü(Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı)(Hazırlayan: Cemal KURNAZ). Ankara: Berikan Yayıncılık.
• Pala, İ. (2014). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Sefercioğlu, N. (2001). Nev’i Divanı’nın Tahlîli. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tarlan, A.N.(2004). Şeyhi Divanı’nı Tetkik, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tarlan, A.N.(1981). Edebiyat Meseleleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tarlan, A. N.(1992). NecatîBeg Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Timurtaş, F. (2012). Tarih İçinde Türk Edebiyatı, İstanbul: Kapı Yayınları.