TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ METİN KAVRAMI VE METİNLE TÜRKÇE ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 2, 267 - 281, 26.12.2018

İzzet Şeref , Zeynep Cin Şeker

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmeni adaylarının
metin kavramı ve metinle Türkçe öğretimi ile ilgili görüşlerini tespit
etmektir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim deseni
kullanılmıştır. Çalışmanın araştırma grubunu uygun örnekleme tekniğiyle seçilen
Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim
Dalında öğrenim gören 39 üçüncü sınıf ve 37 dördüncü sınıf olmak üzere toplam
76 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Atatürk
Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde okuyan
öğrencilere açık uçlu sorular sorulması yoluyla elde edilmiştir. Verilerin
analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmış olup elde edilen veriler frekans
değerleriyle tablolara aktarılmıştır. Sonuç olarak Türkçe öğretmeni adaylarının
metin kavramı ve metinle Türkçe öğretimi ile ilgili görüşlerinin sınırlı
olduğu, bu çerçevede öğretmen adaylarının yeterliklerinin tekrar sorgulanması
gerektiği anlaşılmıştır. Ayrıca metin kavramı ve metinle Türkçe öğretimi ile
ilgili üçüncü sınıf öğretmen adaylarının, dördüncü sınıf öğretmen adaylarına
göre daha doğru ve daha çeşitli görüşlere sahip oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmeni adayları, metin kavramı, metinle Türkçe öğretimi, içerik analizi

THE OPINIONS of TURKISH TEACHER CANDIDATES REGARDING to THE NOTION of TEXT andTEACHING TURKISH byTEXT

Öz

The aim of this study is to determine the opinions
of Turkish teacher candidates regarding to the notion of text and teaching
Turkish by text. In the study, the phenomenological pattern that one of the
qualitative research patterns was used. The study group of the research is a
total of 76 Turkish teacher candidates who have been studying at the Department
of Turkish Language Education in Atatürk University KâzımKarabekir Education
Faculty, were selected by appropriate sampling technique. The data of the study
were collected from the students with open-ended questions. In the analysis of
data, content analysis method was used and the obtained data were tabulated
with frequency values. As a result, it has been understood that the opinions of
Turkish teacher candidates about the text concept and the teaching of Turkish
by text are limited and the competences of the teacher candidates should be
questioned again in this frame. Furthermore, it has been seen that the third
grade teacher candidates related to the concept of text and teaching Turkish by
text have more accurate and more diverse views than the fourth grade teacher
candidates.

Anahtar Kelimeler

Turkish teacher candidates, the notion of text, teaching Turkish by text, content analysis method

Kaynakça

• Aksan, D. (1982). Dilbilim seçkisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akyol, H. (2003). Metinlerden anlam kurma. Türklük Bilgisi Araştırmalar Dergisi, 13, 49-58.
• Aydoğan, R. ve Demirtaş, V. Y. (2012). Okumaya karşı olumlu ve olumsuz tutuma sahip 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri ve yaratıcılık düzeyleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 22-42.
• Balta, E. E. ve Demirel, Ş. (2012). WaldmannModeli’nin 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. TurkishStudies, 7(3), 469-479.
• Batur, Z. ve Alevli O. (2014). Okuma becerileri dersinin PISA okuduğunu anlama yeterlilikleri açısından incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1), 22-30.
• Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 301-319.
• Belet, Ş. D. ve Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 69-86.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Dedebali, N. C. (2008). Hızlı okuma tekniğinin sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma hızlarına ve okuduğunu anlama düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Duran, E. ve Alevli, O. (2014). Ekrandan okumanın sekizinci sınıf öğrencilerinde anlamaya etkisi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1),1-11.
• Dündar, H. ve Akyol, H. (2014). Okuma ve anlama problemlerinin tespiti ve giderilmesine ilişkin örnek olay çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(171), 361-377.
• Göçer, A. (2014). “Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Türkçe Dersi Metin İşleme Süreci Üzerine Görüşlerinin İncelenmesi”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 326-336.
• Günay, D. (2007). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• İleri Aydemir, Z.; Özgür, E. ve Horzum, M. B. (2013). Ekrandan okumanın 5. sınıf öğrencilerinin bilgilendirici ve öykülendirici metin türünde okuduğunu anlama düzeylerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2263-2276.
• Kaplan, A. ve Maltepe, S. (2016). Türkçe derslerinde anlama stratejileri kullanımının öğrencilerin okuduğunu anlama düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1446-1453.
• Kuşdemir, Y. ve Güneş, F. (2014). Doğrudan Öğretim Modeli’nin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 86-113.
• Lüle Mert, E. (2014). Türkçenin eğitimi ve öğretiminde dört temel dil becerisinin geliştirilmesi sürecinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 23-48.
• Palavuzlar, T. (2009). Hikâye ve deneme türü metinlerde okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Sulak, S. E. (2014). Süreçsel modelle bilgilendirici metin öğretiminin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şenay, A. (2007). Kavram haritaları yöntemiyle metin öğretimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tok, M. ve Yılmaz, E. (2014). “Türkçe Öğretmen Adaylarının Metin Algıları”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (25), 245-263.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçede okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 131-139.