Meliku’ş-Şu‘Arâ Bahâr’ın Milli Şair Firdevsî’ye Methiyesi

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 669 - 678, 31.12.2019

Pelin Seval Çağlayan Esen

Öz

İran’ın ulusal şairi Ebû’l-Kasım-i Firdevsî, Samanîler
döneminde yetişmiş, Moğol dönemine kadar yaşamış, İran’ın en büyük, en
yetenekli şairi olarak kabul edilmektedir. Başyapıtı, İran’ın millî
destanı Şahnâme adlı eseriyle dünyaca üne kavuşmuş, kahramanlık
şiir tarzını zirveye çıkarmıştır. Firdevsî’nin İran’ın Arap egemenliği altına
girdiği döneme kadarki İran tarihini, kahramanlıklarını ve mitolojisini sade ve
akıcı bir dille kaleme aldığı eseri Şahnâme’yle, Samaniler döneminde
gerilemekte olan Farsçayı canlandırmış, milliyetçi ruhu diriltmiştir.  Firdevsî’nin sahip olduğu üstün yetenekleri,
İran kültür ve değerlerine bağlılığı, vatanseverliği, özgünlüğü, bilgeliği ve
Fars dilinin sözcük hazinesi kabul edilen yegâne eseri Şahnâme’si Senâî-yi
Gaznevî, Hâkânî-yi Şirvânî, Enverî-yi Ebiverdî, Nizâmî-yi Gencevî gibi İranlı
büyük şairler tarafından övülmüştür. Çağdaş Fars edebiyatının en büyük özgürlük
şairleri arasında yer alan şair, yazar, gazeteci, tarihçi, araştırmacı,
çevirmen ve aynı zamanda bir siyaset adamı olan Meliku’ş-şu‘arâ Bahâr da
şiirlerinde Firdevsî ve eseri Şahnâme’yi övmüş, Firdevsî’ye olan derin
sevgisini ve bağlılığını dile getiren “Firdevsî, Âferîn-i Firdevsî,
Kullu’s-seydi fî cavfi’l-ferâ” başlıklı üç kaside “Nakş-i Firdevsî” başlıklı
bir mesnevi kaleme almıştır. Çalışmada Firdevsî ve Meliku’ş-şu‘arâ Bahâr’ın
hayatları hakkında kısaca bilgi verildikten sonra Bahâr’ın Firdevsî’yi methettiği
“Firdevsî” başlıklı otuz sekiz beyitlik Farsça kasidesi Türkçeye çevrilmiş ve
şerh edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Meliku’ş-Şu‘arâ Bahâr, Firdevsî, Şahnâme

Malekoshoaara Bahar’s Praise to The National Poet Ferdowsi

Öz

Iran's national poet Abu'l-Qasim-e
Ferdowsi, grown during the Samanid period, lived until the Mongol period is
considered the greatest, most talented poet of Iran. He has gained world fame
with his masterpiece, the national epic of Iran Shahnama. Ferdowsi wrote
Iranian history, heroism and mythology in a simple and fluent language until
the period when Iran came under Arab rule in Shahname with this book revived
the Persian regression during the Samanid period and revived the nationalist
spirit. Ferdowsi outstanding
talents, adherence to Iranian culture and values, patriotism, originality,
wisdom and the only vocabulary of Persian language accepted Shahname was
praised by great Iranian poets such as Sanai-ye Ghaznawi, Hakani-ye Shirvani,
Anveri-ye Abeverdi, Nezami-ye Ganjavi. Malekoshoaara
Bahar a poet, writer, journalist, historian, researcher, translator and
politician, is one of the greatest celebrities of contemporary Persian
literature praised Ferdowsi and Shahname in his poems with three ode and a
mathnawi which expresses his deep love and devotion to Ferdowsi by name of
Ferdowsi, Aferin-e Ferdowsi, Kullu’s-seydi fi cavfi’l-fera and Naksh-e
Ferdowsi. In the study after brief information about the lives
of Ferdowsi and Malekoshoaara Bahar thirty-eight couplets of Persian ode titled
Ferdowsi which Bahar praised Ferdowsi was translated into Turkish and
annotated.

Kaynakça

• Âryenpûr,Y. (1372 hş.), Ez Sabâ Tâ Nîmâ II, Tahran: İntişârât-i Zevvâr.
• Bahâr, M. T. (1387 hş.), Dîvân-i Eşʻâr-i Meliku’ş-Şʻuarâ-yi Bahâr, Tahran: Mu’essese-yi İntişârât-i Nigâh.
• Değirmençay, V. (2012), Farsça Arûz ve Kafiye, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Ofset Tesisleri.
• Firdevsî, E. (2016), Şahnâme II, (Çev. Nimet Yıldırım), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• İşimtekin, S. (2012), Muhammed Takî Bahâr’ın (Meliku’ş-Şu‘Arâ) Divanının İçerik Açısından İncelenmesi, (Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İşimtekin, S. (2014), Muhammed Takî Bahâr’ın Puşkin’e Övgüsü, International Journal of Language Academy, 2: 323-332.
• Kanar M. (2010), “Şâhnâme” TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXVIII: 289-290.
• Kanar, M. (1996), “Firdevsî” TDV İslâm Ansiklopedisi, XIII: 125-127.
• Safâ, Z. (1363 hş.), Târîh-i Edebiyyât Der İrân I, Tahran: İntişârât-i Firdevsî.
• Semerkandî, D. (1382 hş.), Tezkiretü’ş-şuarâ, (tsh. Edward Granville Brown) Tahran: İntişârât-i Dîbâ.
• Yıldırım, N. “Özgürlük Şairi Melikuşşuara Bahâr (1265-1330 hş. /1887-1951)”, Doğu Araştırmaları 8: 93-106.