The Metaphors Related to Non-Appointed Teacher Concept

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 473 - 490, 31.12.2019

Behice Varışoğlu , Goncagül Kaşaveklioğlu

Öz

The aim of this study is to examine the
metaphors produced for the concept of non-appointed teachers. Metaphor is a
linguistic tool and associates two concepts. Metaphor can be expressed as
symbolic and suggestive expression and is used to make any concept more
understandable. Taking advantage of metaphors is important in terms of
examining and trying to make sense of hidden meanings in daily life. In this
study, it was aimed to determine and examine the perceptions of individuals
from different sections of society towards non-appointed teachers. For this
purpose, one of the qualitative research methods, phenomenology design was
used. The research group consists of individuals residing in Tokat. This group
of participants was determined by convenience sampling technique. The research
group consisted of 100 people (56 female and 44 male) in the 20-55 age range.
The data of the study were collected by an interview form which included
questions “What would you liken if you were to liken non-appointed teachers to
something?” and “Why?”. The obtained data were analyzed with descriptive
analysis technique. The following conclusions were reached in the study:
Metaphors that concretize the social perception of the concept of non-appointed
teachers are numerous in terms of diversity. Male and female participants tried
to clarify this issue within the framework of similar themes. While the
perspectives of women to the non-appointed teacher are around the context of “idle”,
the point of view of men is united around the context of “not to be
appreciated”. As well as the metaphors themselves, the context with their
causes is as important for understanding the issue. These metaphors are
produced from negative emotions and thoughts. It was found that the
participants in the research were in despair and pessimism against the
expectations of teachers who could not be appointed.

Anahtar Kelimeler

non-appointed teacher

Atanamayan Öğretmen Kavramına Yönelik Metaforlar

Öz

Bu araştırmanın amacı, atanamayan öğretmen
kavramına yönelik üretilen metaforları incelemektir. Dilsel bir araç olarak iki
kavramı ilişkilendiren metafor, sembolik ve imalı anlatım, herhangi bir kavramı
daha anlaşılır hâle getirmek için kullanılan mecaz olarak tarif edilebilir.
Metaforlardan faydalanmak, günlük yaşamda gizli kalmış anlamları incelemek ve
anlamlandırmaya çalışmak bakımından önemlidir. Bu çalışmada toplumun farklı
kesimlerindeki bireylerin atanamayan öğretmenlere yönelik algılarını belirlemek
ve incelemek için nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni
kullanılmıştır. Araştırma grubunu Tokat’ta ikamet eden bireyler
oluşturmaktadır. Bu katılımcı grup, kolay ulaşılabilir örnekleme tekniği ile
belirlenmiştir. 100 kişiden oluşan araştırma grubundaki bireyler 20-55 yaş
aralığında olup 56’sı kadın, 44’ü erkektir. Araştırmanın verileri “Atanamayan
öğretmenleri bir şeye benzetecek olsanız neye benzetirdiniz?” ve “Neden?”
sorularını içeren görüşme formuyla toplanmış, bunlar betimsel analiz tekniğiyle
incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, atanamayan öğretmen kavramına yönelik
toplumsal algıyı somutlaştıran metaforların çeşitlilik bakımından sayıca fazla
olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan, kadın ve erkek katılımcıların konuya
benzer temalar etrafında açıklık getirmeye çalıştığı, kadın katılımcıların
atanamayan öğretmene bakış açılarının işe yaramamak bağlamı etrafında şekillendiği,
erkek katılımcıların ise kıymeti bilinmemek bağlamı etrafında birleştiği
sonucuna ulaşılmıştır. Söz konusu metaforların olumsuz duygu ve düşüncelerden
hareketle üretildiği, bu metaforların kendisi kadar nedenleri ile arasındaki
bağlamın konunun anlaşılmasında önem taşıdığı, araştırmaya katılanların
atanamayan öğretmenlerin atama beklentilerine karşı umutsuzluk ve karamsarlık
içerisinde oldukları tespit edilen diğer sonuçlardır

Anahtar Kelimeler

atanamayan öğretmen, metafor, algı

Kaynakça

• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100–108.
• Ateş, Ö. T. (2016). Öğrencilerin öğretmen ve okul metaforları. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 78-93.
• Aydın, E. & Sulak, S. E. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının “değer” kavramına yönelik metafor algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2), 482-500.
• Aydın, İ. S., & Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
• Bektaş, M., Okur, A., & Karadağ, B. (2014). İlkokul ve ortaokul son sınıf öğrencilerinde metaforik algı olarak kitap. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 154-168.
• Bilgegil, K. (1989). Edebiyat bilgi ve teorileri. İstanbul: Enderun Kitabevi
• Bloor, M., & Wood, F. (2006).Keywords in qualitative methods: A vocabulary of research concepts. London: Sage Publications Inc.
• Bozpolat, E. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies, 10(11), 313-340.
• Ceran, D. ( 2015). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 121-140.
• Cerit, Y. (2006). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin okul kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 669–699.
• Ceyhan, A.A. (2005). Öğretmen adaylarının umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 30(137), 63-73.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
• Derrida, J. (1974). White mythology: Metaphor in the text of philosophy. (On Metaphor), New Literary History, 6 (1), 5-74.
• Durmaz, Ş. (2016). İşgücü piyasasında kadınlar ve karşılaştıkları engeller. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 37-60.
• Goodman, N. (2003). Ay aydınlığı olarak eğretileme. (Çev. Doğan, M. H.), Kitap-lık, 65, 71- 74.
• Göçer, A. (2011). Öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarının Türkçe öğretmenlerince değerlendirilmesi üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 71-97.
• Göçer, A., & Tabak, G. (2013). Öğretmen adaylarının görsel okuryazarlık ile ilgili algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 517-541.
• Gömleksiz, M. N. (2013). Öğretmen adaylarının yabancı dil kavramına ilişkin metaforik algıları, Turkish Studies, 8(8), 649-664.
• Güvercin, G. (2012). Bir belirsizlik hali öğretmenler ve öğretmenlik mesleği. Eleştirel Pedagoji, 4 (22). 12-16.
• Hasırcı, S. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10(51), 717-728.
• Hiçdurmaz, D. & Öz, F. (2011). Benliğin bilişsel yaklaşımla güçlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, (2011), 68-78.
• Kırımoğlu, H. (2010). Türkiye'deki beden eğitimi ve spor yüksek okulu son sınıf öğrencilerinin istihdam sorunu açısından umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi,18(1), 37-46.
• Lüle Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 357-372.
• Mete, F. & Bağcı Ayrancı, B. (2016). Dil ve edebiyata ilişkin algıların metaforlar yoluyla incelenmesi. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 5(11), 53-64.
• Örücü, D. (2012). Primary school teachers’ metaphorical perspectives towards classroom and classroom management: a comparative case study. Elementary Education Online, 11(2), 342-352.
• Pilav, S. & Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları, Turkish Studies, 8(4), 1207-1220.
• Saban, A, Koç-Beker, B. N., & Saban A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), 461-522.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Saban, Ahmet (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Sarı, S.(2007). Sürekli kaygının yordayıcıları olarak belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili inançlar ve kontrol odağının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sevim, O. & Varışoğlu, B. (2012). Duygusal semantik farklılığa göre Atatürk Üniversitesindeki Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yükledikleri değerler. Teke Dergisi, 1(2), 27-37.
• Sevim, O., Veyis, F. & Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 38-47.
• Solak, L. (2012). İşsizlik sorunu, Türkiye’de işsizlikle asgari ücret, sanayi istihdam oranı ve yolsuzluk arasındaki ilişkinin analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Şar, A. H., Işıklar, A. & Aydoğan, İ. (2012). Atama bekleyen öğretmen adaylarının yaşam doyumunu yordayıcı değişkenlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 257 – 271.
• Şeyihoğlu, A. & Gençer, G. (2011). Hayat bilgisi öğretiminde “metafor” tekniğinin kullanımı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8 (3), 83-100.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Toker-Gökçe, A., & Bülbül, T. (2014). Okul bir insan bedenidir: meslek lisesi öğrencilerinin okul algılarına yönelik bir metafor çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 63-88.
• Töremen, F. & Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 9 (4),1973-2012.
• Varışoğlu, B. (2017). Dil kullanımının bir yansıması olan duyguları dile getirme becerisiyle duygusal zekâ arasındaki ilişki: Türkçe öğretmeni adayları örneklemi. Turkish Studies, 12(14), 513-528.
• Varışoğlu, B. & Koç Ardıç, İ. (2019). Türkçe öğretmenliğine ilişkin algıları belirlemeye yönelik metaforik bir çalışma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(1), 299-314.
• Varışoğlu, B. & Sevim, O. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’ ne yönelik algılarının olgusal ve metaforik bağlamda incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(1), 47-59.
• Yaşar, Ş., & Girmen, P. (2012). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersi konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 13-23.
• Yüksel, İ. (2005). İşsizlik olgusunun psikolojik boyutu: görgül bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(3), 255-274.
• Yürür, S. & Ünlü, O. (2011). Duygusal emek, duygusal tükenme ve işten ayrılma niyeti ilişkisi. “İşGüç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13 (2), 81-104.