M. PORTER’IN BEŞ GÜÇ MODELİNE GÖRE TOKAT SAĞLIK HİZMETLERİ SEKTÖRÜNÜN COVİD-19 SÜRECİNDE REKABET ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 78 - 94, 29.06.2021

Altuğ Çağatay

https://doi.org/10.48145/gopsbad.875485

Öz

Sağlık hizmetleri üstün hizmet sunabilme gayesi ile birlikte gelen sıfır hata ihtiyacı ve rakiplerin etkilerine karşın varlıklarını devam ettirme güdüsü ile sektörde kıyasıya bir yarışın içerisinde yer almaktadır. Bu sebeple pazar yapısına göre konuşlanma veya geliştirmeyi planlayan hastane kurum veya kuruluşlarının çok iyi bir planlama yapmaları gerekmektedir. Bu planlamayı yaparken de yönetim süreçleri içerisinde en önemli yöntem olan stratejik yönetim ile geleceğe kalma planlarını daha sağlam temellere oturtma gayreti içerisinde olunmalıdır. Yine kuruluşların bu planlamaları rekabet analizi ile değerlendirmeleri isabetli olacaktır. Rekabet analizi olarak Porter’ın Beş Güç Modelini birçok işletme kullanmıştır. Bu çalışmada da rekabet analiz yönteminin önemli mihenk taşı olan Porter’ın Beş güç Modelinin kullanımı ile sağlık yönetiminin stratejik rekabet yönü irdelenerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada Türkiye sağlık hizmetleri çerçevesinde Covid-19 ile birlikte gelişen sağlık hassasiyetliği ile Tokat’ta içinde bulunduğu rekabet durumları, TÜİK ve Sağlık Bakanlığı verileri baz alınarak tespit edilip betimsel bir analiz yapılmıştır. Tokat’ta ki sağlık hizmetleri durumlarına ilişkin yapısal gelişmelere öneriler getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rekabet Analizi, Sağlık Sektörü, Porter Güç Modeli, Covid-19, Rekabet Stratejisi

COMPETITION STRATEGY ANALYSIS OF TOKAT HEALTHCARE SECTOR DURING THE COVID-19 PANDEMIC ACCORDING TO M.PORTER'S FIVE FORCES MODEL

Öz

Health services are in tight competition in the sector with the need for zero error arising from the aim of providing superior service and the motive to carry on despite the effects of competitors. For this reason, hospital institutions or organizations that are planning to deploy or develop according to the market structure need to make top-notch planning. While developing this plan, it is necessary to make an effort to build the plans of surviving to the future with strategic management, which is the most important method in management processes, on solid ground. It would be appropriate for organizations to evaluate these plans with the competitive strategy method. Many businesses have used Porter's Five Forces Model as a competitive analysis method. This study examines the strategic competition aspect of health management in the context of Porter's Five Forces Model, an important model of competitive analysis method. In this study, a descriptive analysis was made by determining the health sensitivity that developed with Covid-19 within the framework of Turkey's health services, and the competitive situations in Tokat, based on data from TURKSTAT and the Ministry of Health. The article ends with suggestions for structural developments regarding the health services situation in Tokat.

Anahtar Kelimeler

Competition analysis, Healthcare Sector, Porter Force Model, Covid-19, Competition Strategy

Kaynakça

• Altay A. Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Acılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, 2007;56.
• Altay A. Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, 2007;64.
• Bağcı H.,Atasever M. (2019), 2002-2019 Türkiye İlaç Sektörü Analizi ve 2023 Vizyonu, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Bağcı, H., Atasever, M. (2020). Türkiye Sağlık Sistemi, Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Bakanlığı, T. C. (2018). On Birinciİ Kalkınma Planı Sağlık Hizmet Kalitesi Ve Mali Sürdürülebilirlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: Kalkınma bakanlığı.
• Başcı, E. S. (2019). TR83 Bölgesi Karşılaştırmalı Ekonomik Gelişim Raporu, Çorum Ticaret Borsası
• Chandler , A. D. (1962). Strategy and structure: Chapters in the history of the American industrial enterprise. Cambridge: MA:MIT Press.
• Chuan-Hui Chang, Yu-Ching Chiao & Yafang Tsai. Identifying competitive strategies to improve the performance of hospitals in a competitive environment. BMC Health Services Research, 2017; 8.
• Coşkun, B. (2014). M.Porter'ın Kuvvet Modeline Göre Sağlık Hizmetleri Sektörünün Rekabet Analizi. Sağlıkta Performans Dergisi 7.1, 43-60.
• Çavmak, Ş. (2020). Değer Odaklı Sağlık Hizmetlerinin Sunumu: Türkiye Sağlık Sistemi İçin Öneriler. International Anatolia Academic Online Journal Health Sciences 6.3 , 291.
• Çıraklı Z.L. ve Sayım F. Hastanelerdeki Sağlık Hizmetlerinde Kalite Yonetim Sistemlerinde Maliyet Fayda, Maliyet Etkililik Analizi Göstergelerinin İncelenmesi, Edit: Harun KIRILMAZ, Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi, Bildiriler Kitabı, Ankara, 2009;2:349.
• Çıtıl, D. Ö. (2018). Tokat İli Sağlık Sektörü Eylem Planı (2018-2023). Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA)
• dos Santos, R. R., & Coutinho de, F. J. (2017). Model for formulating competitive strategy: the supplementary health sector case. Benchmarking: An International Journal, 213-219.
• Eren, E., & Özdemirci, A. (2018). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Gomes, C., Yasin, M., Lisboa, J., & Küçük, M. (2014). Discerning competitive strategy through an assessment of competitive methods. The Service Industries Journal, 978-998.
• Görmüş, İ. (2020). Strateji ve Piyasa Ekonomisinde Stratejinin Sağlık Kurumları için Yeri. Journal of Banking and Financial Research,Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi 7.2, 93-114.
• Grundy, T. (2006). Rethinking and reinventing Michael Porter's five forces model. Strategic Change 15.5 , 213–229.
• Güngören , M., & Orhan, F. (2001). Sağlık Hizmetleri Sektörünün Rekabetçilik Analizi 5 Güç Modeli Çerçevesinde Ankara İli’nde Bir Uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10.1, 151-182.
• Hitt, M., Ireland, R., & Hoskisson, R. (1999). Strategic Management Cases: Competitiveness and Globalization. Cincinati, Ohio: Third Edition, South-Western College Publinghing.
• Kaplan, M., Çelik, A., & Turak Kaplan, B. (2019). Beş Kuvvet Modeline Bağlı Olarak Isparta Sağlık Hizmetleri Sektörü Rekabet Analizi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 115.
• Miller, F. (1989). Cost, quality and access in health care: New roles for planning in a competitive environment. Journal of Legal Medicine 10.4 , 763-769. Mintzberg, H. A. (1998). Strategy Safari. UK: Pearson.
• Özbilen, P. (2019). A Structural Analysis of the Turkish Hospital Industry Using Porter’s Diamond Framework: A Case from an Emerging Market. Ege Akademik Bakış, 107-108.
• Porter, M. (1985). Competitive Advantage. New York: The Free Press.
• Porter, M. (2008). The five competitive forces that shape strategy. Harvard business review , 25-40.
• Porter, M. E. (1989). How competitive forces shape strategy. Readings in strategic management, 133-143.
• Porter, M. E. (1997). Competitive strategy. Measuring Business Excellence, 12-17.
• Porter, M. E. (2015). Rekabet Stratejisi Sektör ve Rakip Analizi Teknikleri. İstanbul: Aura.
• Porter, M., & Evrerett, M. (2008). On competition. Harvard Business Review, 33-66.
• Porter, M., & Heppelmann, J. (2014). How smart, connected products are transforming competition. Harvard business review, 64-88.
• Porter, M., & Lee, T. (2013). The Strategy That Will Fix Health Care. Harvard Business Review 91.10, 50-70.
• Porter, M., & Teisberg, E. O. (2006). Redefining health care: creating value-based competition on results. Boston Massachusetts: Harvard Business press.
• Rust, R., & Oliver, R. (1994). Service quality: New directions in theory and practice. London: Sage Publications.
• Sargutan, A. (2005). Sağlık sektörü ve sağlık sistemlerinin yapısı. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 8.3, 400-428.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018. Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• Tengilimoğlu, D., Işık, O., & Akbolat, M. (2009). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tropello, P. D. (2002). Magnet status as a competitive strategy of hospital organizations: marketing a culture of excellence in nursing services. Journal of hospital marketing & public relations 14.2, 53-57.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. (2003). Sağlıkta Dönüşüm Raporu. T.C Sağlık Bakanlığı.
• Whittington, R. (1993). What is Strategy and Does It Matter. London: Routledge.
• İnternet Kaynaklar https://ia.com.tr/2020-48-covid-19-turkiyede-saglik-harcamalari-ve-oecd-ile- karsilastirmasi/ (2020, 12-20)
• Karayolları Genel Müdürlüğü. (2020, 12 15). İller ve İlçeler Arası Mesafe Sorgulama: https://www.turkiye.gov.tr/karayollari-ilceler-arasi-mesafe-sorgulama T.C. Sağlık Bakanlığı Amasya İl Sağlık Müdürlüğü. (2020, 12-15). https://amasyaism.saglik.gov.tr/
• T.C. Sağlık Bakanlığı Covid-19 Bilgilendirme Sayfası. (2020, 12-15). https://covid19.saglik.gov.tr/
• T.C. Sağlık Bakanlığı Çorum İl Sağlık Müdürlüğü. (2020, 12-15). https://corumism.saglik.gov.tr/
• T.C. Sağlık Bakanlığı Samsun İl Sağlık Müdürlüğü. (2020, 12-15). https://samsunism.saglik.gov.tr/
• T.C. Sağlık Bakanlığı Tokat İl Sağlık Müdürlüğü. (2020, 12-15). https://tokatism.saglik.gov.tr/
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2018). Sağlık Personeli Sayılarının İllere Göre Dağılımı.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2019). Hastane Yatak Sayılarının İllere Göre Dağılımı.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2019). Sağlık Harcamaları İstatistikleri.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2019). Yıllara Göre İl Nüfusları.
• Yüksek Öğretim Kurumu, Tüm Üniversiteler Hakkında Genel Bilgiler, https://istatistik.yok.gov.tr/. (2020).