Eleştirel İkiz: İç Mimarlık Eğitimi Ürün Tasarımı Stüdyosunda Tafuriyen Stratejiyle Türetilen Sandalye Çeşitlemeleri

Yıl 2024, , 740 - 767, 30.10.2024

Gülru Mutlu Tunca

https://doi.org/10.37246/grid.1488484

Öz

1970’lerin öncü mimarlık tarihçisi ve kuramcısı Manfredo Tafuri, sanatsal üretimin arka planında üretim nesnesini yıkan/dağıtan/ parçalayan bir analiz sürecinin yattığını; eleştirel türetimin ise analiz altındaki üretim nesnesinin “ikiye katlanması” ile eşzamanlı başladığını ifade etmektedir. Bu çalışma, “eleştirel ikiz” olarak adlandırılan Tafuriyen yaklaşımın, iç mimarlık eğitiminde verilen ve farklı ölçek adaptasyonu gerektiren “Ürün Tasarımı” stüdyosunda bir eğitim metodolojisi olarak uyarlanışını incelemekte ve yöntemin dersin heterojen kurgusu ve yoğunlaştırılmış programından kaynaklı öğrencilerin apriori anlama ve kavrama problemlerini çözmedeki etkilerini araştırmaktadır. Yöntem, “Ürün Tasarımı” stüdyosunun ders programında bulunan araştırma, kavramsal gelişim ve detaylandırma evrelerini, birbirlerine bağıl ve eleştirel analizin, kavramsallaştırmanın ve somutlaştırmanın etkileşim içinde yoğrulduğu heterojen tasarım evrelerine dönüştürmeyi amaçlamaktadır. “Eleştirel analiz” evresinde, öğrenciler üç sandalye örneğini “patlatarak,” ürüne karakter veren cazibe unsurlarının diyalektik kurgusunu çekim içindeki “sinematografik çatışmalar” üzerinden çözümlemektedir. “Yeniden yapılandırma” evresinde ise, deşifre ettikleri çatışmalar kapsamında sübjektif idealarını tasarım araçlarıyla tekrar türeterek özgün tasarım önerilerine dönüştürmektedir. Bu çalışma, Tafuri’nin kuramlarından esinlenilerek geliştirilen eleştirel ikiz yönteminin, öğrencilere ne ölçüde rehber olduğunu Türk Serbest Mimarlar Derneği’nde yapılan “Tafuriyen Sandalye Çeşitlemeleri” sergisi kataloğunda yayınlanan öğrenci projeleri ve yorumları üzerinden tartışmakta ve projelerle analiz altındaki ürünlerin girift ilişkilerini eleştirel bir yaklaşımla yorumlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ürün tasarımı stüdyosu, eleştirel ikiz, eleştirel analiz, diyalektik kurgu, çatışma

Etik Beyan

Araştırma etik standartlara uygun olarak yapılmıştır. Çankaya Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafından 20/07/2023 tarih 10 sayılı Proje Onay Formu değerlendirilmiş ve 30/08/2023 tarih ve E-31115241-050.99-134993 sayılı yazı ile uygun görülmüştür.

Destekleyen Kurum

Bu araştırmanın yürütülmesi ve/veya makalenin hazırlanması için herhangi bir mali destek alınmamıştır.

Teşekkür

“INAR 331 Ürün Tasarımı” dersinin müfredat formülasyonu yazara aittir. Stüdyo deneyimi ise öngörülen kapsamda Güniz Sağocak, Serkan Mertyürek, Zeyca Örer Söğüt ve Güler Ufuk Demirbaş başta olmak üzere, Mustafa Demir, Beyza Erçakmak Osma, Asya Coutinho Kitapçı ve Burcu Eryılmaz Ceylan'ın da aralarında bulunduğu bir ekip ile yürütülmüştür. Kendilerine değerli katkıları ve destekleri için teşekkür ederim.

Doubling: Chair Variations by Tafurian Strategy in the Product Design Studio of Interior Architecture Education

Öz

Manfredo Tafuri, the groundbreaking architectural historian and theoretician of the 1970s stated that “at the origin of a critical act, there lies a process of destroying, of dissolving, of disintegrating a given structure” and criticism begins simultaneously with the “doubling” of the object under analysis. The Tafurian "doubling" theory is adapted as an educational methodology in the "Product Design" studio of interior architecture education, requiring different scale adaptations. The method transforms the analysis, conceptual development, and elaboration phases into relative, interactive design phases; in the “critical analysis” phase, three chair designs are “exploded” to resolve the dialectical montage of the attraction elements characterizing the design through decoding “cinematographic conflicts” within the shot. In the “recomposition” phase, the decoded conflicts are regenerated with design tools and transformed into original design proposals sculpted with the subjective mind. This study explores the effects of the critical education methodology, inspired by Tafuri's theories, in solving students' apriori understanding and comprehension problems due to the course's heterogeneous structure and concentrated program. This paper critically interpreted the intricate relationships between student projects and the products under analysis by evaluating the student projects and project definitions from the catalog of the "Doubling Chairs" exhibition held at the Turkish Freelance Architects Association.

Anahtar Kelimeler

Product design studio, doubling, critical analysis, dialectical montage, conflict

Kaynakça

• Agrest, D. (1976). Design versus Non-Design. Oppositions (6).
• Arsenjuk, L. (2018). Movement, Action, Image, Montage: Sergei Eisenstein and the Cinema in Crisis. Minnesota: The University of Minnesota Press.
• Aumont, J., Hildreth, L. (Spring 1983). Montage Eisenstein I: Eisensteinian Concepts. Discourse (5) 41-99.
• Bulgakowa, O. (2021). Sergei Eisenstein's System Thinking: Influences and Inspirations. Cultural Science Journal 13(1) 85-100.
• Çankaya Üniversitesi, Catalog Fall, 2013.
• Demirbaş, G. U., & Demirbaş, Ö. O. (2023). Rhetorical analysis of IFI Interiors Declaration. GRID- Mimarlık Planlama ve Tasarım Dergisi, 6, 88-111. https://doi.org/10.37246/grid.1215968
• Demirbaş, Ö. O. (2001). The relation of learning styles and performance scores of the students in interior architecture education. Unpublished Ph.D. Dissertation. Ankara: Bilkent University.
• Demirbaş, Ö. O., & Demirkan, H. (2000). Privacy dimensions: a case study in the interior architecture design studio. Journal of Environmental Psychology, 20, 53-63.
• Demirbaş, Ö. O., & Demirkan, H. (2003). Focus on architectural design process through learning styles. Design Studies, 24, 437-456. http://dx.doi.org/10.1016/S0142-694X(03)00013-9
• Demirbaş, Ö. O., & Demirkan, H. (2007). Learning styles of design students and the relationship of academic performance and gender in design education. Learning and Instruction, 17(3), 345–359. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2007.02.007
• Derrida, J. (1993). Aporias. California: Stanford University Press.
• Derrida, J. (1998). Of Grammatology. (ed. G. C. Spivak). Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press.
• Eisenstein, S. (1957). The Film Sense. (ed. J. Leyda). Meridian Books, New York.
• Eisenstein, S. (1977). Film Form: Essays in Film Theory. (ed. J. Leyda). San Diego, California: A Harvest/HBJ Book.
• Eisenstein, S. (1987). Nonindifferent nature. New York, Cambridge: Cambridge University Press.
• Eisenstein, S. (1988). The Psychology of Composition. (ed. A. Upchurch). London: Methuen.
• Eisenstein, S. (1998). The Eisenstein Reader. (ed. R. Taylor). London: British Film Institute.
• Eisenstein, S. (2010). Towards a Theory of Montage: Sergei Eisenstein Selected Works, Volume 2, (eds. R. Taylor, M. Glenny). London: Bloomsbury Academic.
• Eisenstein, S. M. (1985). Film Biçimi. (çev. N. Özön). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Eisenstein, S. M., Bois, Y.A., Glenny, M. (1989). Montage and Architecture. Assemblage (10) 110-31.
• Kurak Acıcı, F. (2023). Interpretation of Prior Design in Furniture Design. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 8(1), 259- 272. https://doi.org/10.30785/mbud.1286724
• Kurt Çavuş, Ö. & Kaptan, B. (2022). Tasarım Düşüncesi Bileşenleri ve İç Mimarlık Eğitimi Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Sanat & Tasarım Dergisi, 12(1), 99- 116. https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1133803
• Kvan, T., & Yunyan, J. (2005). Students’ learning styles and their correlation with performance in architectural design studio. Design Studies, 26, 19-34. https://doi.org/10.1016/j.destud.2004.06.004
• León, A. M. (Winter 2008). The Boudoir in the Expanded Field. Log No. 11(Winter 2008) 63-82.
• Moussinac, L. (1970). Sergei Eisenstein. (çev. S. Petrey). New York: Crown Publishers.
• Mutlu Tunca, G. (2013). A "Historical Project": Doubling INDL Exhibition Catalogue. METU JFA 30(2) 195-214. https://doi.org/10.4305/METU.JFA.2013.2.11
• Onur, D.& Zorlu, T. (2017). Tasarım Stüdyolarında Uygulanan Eğitim Metotları ve Yaratıcılık İlişkisi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 7(4), 542 - 555.
• O'Mahony, M. (2008). Sergei Eisenstein. London: Reaktion Books.
• Özön, N. (1987). Sergey M. Eisenstein'ın Kitabı "Film Duyumu" Önsözü, Sinematek, [http://www.sinematek.org/kurgu/80-sergey-m-eisensteinn-kitab-qfilm-duyumuq-oensoezue-nijat-oezoen.html] Erişim Tarihi (16.12.2022)
• Öztürk, Ö.B. (2019). Eğitimin Tasarımı ve Tasarim Eğitimi İlişkisine Teorik bir Bakış. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 9(1), 22 - 27. 10.7456/10901100/004
• Pérez-Gómez, A., & Pelletier, L. (1992). Architectural Presentation Beyond Perspectivism. Perspecta (27) 20-39.
• Tafuri, M. (1977). The Dialectics of Avant-Garde: Piranesi and Eisenstein. Oppositions (11).
• Tafuri, M. (1979). The 'Historical' Project. Oppositions (17).
• Tafuri, M. (1987). The Sphere and the Labyrinth: Avant-gardes and Architecture from Piranesi to the 1970s. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Tafuri, M. (1998). L'Architecture dans le Boudoir: The Language of Criticism and the Criticism of Language. Architectural Theory since 1968. (ed. M. Hays). Cambridge, Massachusetts: The MIT Press; 146-74.
• Tafuri, M. (1998). Toward a Critique of Architecture Ideology. Architecture Theory Since 1968. (ed. M. Hays). Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Tschumi, B. (1983). Spaces and Events. Questions of Space. London: Architectural Association; 87-95.
• Tschumi, B. (1994). Event-Cities: Praxis. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Tschumi, B. (2001). Event-Cities 2. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Tschumi, B. (2005). Event-Cities 3: Concept vs. Context vs. Content. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Uluoğlu, B. (2000). Design knowledge communicated in studio critiques. Design Studies, 21, 35-58. http://dx.doi.org/10.1016/S0142-694X(99)00002-2
• Vidler, A. (August 1993). The Explosion of Space: Architecture and the Filmic Imaginary. Assemblage (21) 44-59.