Prenatal Dönemde Haptonomi: Duygularla Bebeğe Dokunmak

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 14 - 21

Tuğba Karabiber , Melek Balçık Çolak

Öz

Gebelik döneminde yaşanan stres, kaygı, depresyon, doğum korkusu gibi durumlar, doğum öncesi anne-fetüs bağlanmasını ve doğum sonrası dönemde anne-bebek bağlanma sürecini olumsuz etkilemektedir. Bu süreci kolaylaştırmak, annenin psikolojisini güçlendirmek, doğum stresini ve kaygısını azaltmak, gebe-fetüs ve eş arasındaki bağlanmayı arttırmak amacıyla nonfarmakolojik yöntemlerden biri olan haptonomiye başvurulmaktadır. Bu derleme ile gebelik döneminde haptonomi uygulamasının anne, fetüs ve baba arasındaki etkisinin önemini vurgulamak amaçlanmıştır. Kelime anlamı “hapto” iyileştirici dokunuş teriminden gelmektedir. Ayrıca psikoloji ve dokunma bilimi olarak tanımlanmaktadır. Temel prensibi, embriyonun uterusa yerleştiği andan itibaren gebenin karnı üzerinden uterustaki fetüse, hafif dokunuşlarla varlığının onaylanmasıdır. Gelişen dokunsal hassasiyeti sayesinde anne karnına dokunulduğunda, ebeveynlere verdiği titreşimler sayesinde anne ve babanın doğum öncesi süreçte fetüs ile duygusal bağ kurmalarını sağlar. Böylece ebeveynler birbirleriyle ve fetüsle olan ilişkilerinde gerçek bir etkileşimle beraber aynı fikirde olmayı öğrenir. Bu nedenle, haptonomi basit bir hazırlık olmayıp, ebeveynliğe giden gerçek bir yoldur. Gebeliğin başlangıcından itibaren bir serüvenin devamıdır. Sonuç olarak haptonomi uygulaması, fetüsün uterusta keşfedilmesini ve anne-fetüs-baba üçlüsünün duygusal bağlarının artmasını sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ebelik, Gebelik, Haptonomi, Bağlanma, Duygusal bağ

Haptonomy in the Prenatal Period: Touching the Baby with Emotions

Öz

Situations such as stress, anxiety, depression, and fear of childbirth experienced during pregnancy negatively affect the mother-fetus bonding before birth and the mother-baby bonding process in the postnatal period. Haptonomy, one of the non-pharmacological methods, is used to facilitate this process, strengthen the mother's psychology, reduce birth stress and anxiety, and increase the bond between the pregnant woman, fetus and partner. This review aims to emphasize the importance of the effect of haptonomy application on the mother, fetus and father during pregnancy. The word “hapto” comes from the term healing touch. It is also defined as the science of psychology and touch. Its basic principle is that from the moment the embryo settles in the uterus, its existence is confirmed by light touches on the fetus in the uterus through the pregnant woman's abdomen. Thanks to its developing tactile sensitivity, when the mother's womb is touched, it enables the mother and father to establish an emotional bond with the fetus during the prenatal period, thanks to the vibrations it gives to the parents. In this way, parents learn to be on the same page through real interaction in their relationships with each other and the fetus. Therefore, haptonomy is not a simple preparation, but a real path to parenthood. It is the continuation of an adventure from the beginning of pregnancy. As a result, haptonomy application enables the discovery of the fetus in the uterus and increases the emotional bonds of the mother-fetus-father trio.

Anahtar Kelimeler

Midwifery, Pregnancy, Haptonomy, Attachment, Emotional bond

Kaynakça

• Bagherzadeh R, Gharibi T, Safavi B, Mohammadi SZ, Karami F, Keshavarz S. Pregnancy; an opportunity to return to a healthy lifestyle: A qualitative study. BMC Pregnancy Childbirth. 2021;21(1):1–11. doi: 10.1186/s12884-021-04213-6
• Hermon N, Wainstock T, Sheiner E, Golan A, Walfisch A. Impact of maternal depression on perinatal outcomes in hospitalized women-a prospective study. Arch Womens Ment Health. 2019;22(1):85-91. doi: 10.1007/s00737-018-0883-5
• Dencker A, Nilsson C, Begley C, et al. Causes and outcomes in studies of fear of childbirth: A systematic review. Women Birth. 2019;32(2):99-111. doi: 10.1016/j.wombi.2018.07.004
• Thorstensson S, Ekström-Bergström A, Bäckström C. Effects of the "ispirational lecture" in combination with "ordinary antenatal parental classes" as professional support for expectant parents: A pilot study as a randomized controlled trial. Front Public Health. 2020;8:285. doi:10.3389/fpubh.2020.00285
• Arslan A, Temiz D. Ebelik öğrencilerinin doğum ağrısının yönetiminde kullanılan nonfarmakolojik yöntemlere ilişkin bilgi, tutum ve davranışları. Perinatoloji Dergisi. 2019;27(2):77-88. doi: 10.2399/prn.19.0272006
• Tison RB. L’accompagnement haptonomique prénatal: Attentes et vécu des couples. Universite De Clermont – Auvergne. 2019;3-72.https://dumas.ccsd.cnrs.fr/dumas-02505621v1/document. Erişim Tarihi 12, 2024.
• Kaya Bayıroğlu E, Baş Durdu C, Balçık Çolak M. Ebelikte geleneksel ve tamamlayıcı uygulamalara bakış. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi. 2023;4(3):23-39. doi:10.53445/batd.1256165
• Tournaire M, Theau-Yonneau A. Complementary and alternative approaches to pain relief during labor. Evid Based Complement Alternat Med. 2007;4(4):409-417. doi:10.1093/ecam/nem012
• Verhoeven D. In touch a history of the haptotherapy profession in the netherlands. Hilversum: Sjef Nix Design. 2016;7-102. https://ijhh.org/wp-content/uploads/2019/12/2016-12-14-Dolly-Verhoeven-In-Touch-a-history-of-the-haptotherapy-profession-in-the-Netherlands.pdf.
• Arabin B, Metz GAS. "Environmental enrichment" und Schwanger-schaft Paradigmen (epi)genetischer Folgen sozialer oder sensueller Stimulation (Environmental enrichment and pregnancy: Paradigms of (epi)genetic effects of social or sensory stimulation). Der Gynäkologe. 2020;53(7):433-443. doi: 10.1007/s00129-020-04622-2
• Klabbers GA, Paarlberg KM, Vingerhoets AJJM. Does haptotherapy benefit mother-child bonding in women with high fear of childbirth? International Journal of Haptonomy & Haptotherapy. 2018;3(1):1-7. doi:10.61370/stiw1397
• Pollmann MTF, Hoffenaar PJ. Haptonomische zwangerschapsbegeleiding en de prenatale gehechtheid van ouders aan hun kind. Kind Adolesc. 2017;38:108–119. doi:10.1007/s12453-017-0139-6
• Paica C.I. Prenatal and Postnatal psychological counselling the conscious assumption of the maternal role. J Exper Psychother. 2017;20(2):24-31.
• Mahmoudi P, Elyasi F, Nadi A, Shirvani MA. The impact of maternal-fetal/neonatal attachment interventions on perinatal anxiety and depression: A narrative review. J Nurs Midwifery Sci. 2020;7(2):126. doi: 10.4103/JNMS.JNMS_28_19
• Koç Özkan T, Küçükkelepçe SD, Aydın Özkan S. Gebelikte prenatal bağlanma ile beden algısı arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;7(1):49–54. doi:10.34087/cbusbed.587467
• Özyazıcı K, Boğa E, Alagöz, N, et al. Duyuların gelişimi ve duyu bütünleme. Gelişim ve Psikoloji Dergisi. 2021;2(4):209-226. doi:10.51503/gpd.879070
• Klabbers GA, Wijma K, Paarlberg KM, Emons WHM, Vingerhoets AJJM. Haptotherapy as a new intervention for treating fear of childbirth: A randomized controlled trial. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2019;40(1):38-47. doi:10.1080/0167482X.2017.1398230
• Ozbek H, Ertekin Pinar S. The effect of haptonomy applied to pregnant women on perceived stress, fear of childbirth, and prenatal attachment: Randomized controlled experimental study. Curr Psychol. 2023;42:23313–23322. doi:10.1007/s12144-022-03388-1
• Dolto C. L’accompagnement pré- et postnatal par l’haptonomie (Pre- and postnatal support through haptonomy). Soins Pediatr Pueric. 2018;39(300):24-26. doi:10.1016/j.spp.2017.11.005
• Dorosti, E, Nourizadeh, R, Mehrabi E, Herizchi S. The effect of haptonomy ıntervention on fear of childbirth and maternal-fetal attachment among primigravid women. Current Women's Health Reviews. 2023;19(4):39-47. doi:10.2174/1573404819666221031154700
• Alivand Z, Nourizadeh R, Hakimi S, Esmaeilpour K, Mehrabi E. The effect of cognitive-behavioral therapy and haptonomy on fear of childbirth in primigravida women: A randomized clinical trial. BMC Psychiatry. 2023;23(1):929. doi:10.1186/s12888-023-05414-3
• Cheney K, Sim, KA, D'souza, M, Pelosi M, Black KI. Unintended pregnancy amongst an early pregnancy clinic cohort: Identifying opportunities for preventative health interventions. Aust N Z J Obstet Gynaecol. 2016;56(4):426-431. doi:10.1111/ajo.12466
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2018.http://www.sck.gov.tr/wp-content/uploads/2020/08/TNSA2018_ana_Rapor.pdf. Erişim tarihi 12,2024.
• Dağlar G, Nur N, Bilgiç D, Kadıoğlu M. Gebelikte duygulanım bozukluğu. Kashed. 2016;2(1):27-40.
• Yılmaz AN. Haptonomi ve sanal gerçeklik uygulamasının plansız gebeliklerde anksiyete, bağlanma ve gebeliğin kabulüne etkisi: Bebeği hayal edebilmek. (Doktora tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2021. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=v7BkNnnepTnbhn8rNR77LdhLdZGA2tDGSaYy0N1zUAb5VbvQAoQ8yhRIz_ws_2V3. Erişim tarihi 18, 2024.
• Süslüoğlu B. İlk kez gebelik yaşayan gebelerde gebelik deneyiminin annelik rolü ve gebeliğin kabulüne etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=CWpcDx3cMv1UkwkRahD7g&no=RgXp0isLbdTU6DCkjK9W9w. Erişim tarihi 12, 2024.
• Dolto C, Tolitch C. Pre- and postnatal haptonomic communication, affective security and development. Int J Prenatal and Perinatal Psychology and Medicine. 1997;9(2);165-180.
• Akar N. Haptonomi uygulamasının gebelik uyumuna ve babaların prenatal bağlanmasına etkisi. (Doktora tezi) Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2023. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=j_Fjwp4JS4mk97Puqti8rg5RcbhA2hoquWm6vpMLLjbNB9xUAJyZqeThTlGClbI0. Erişim tarihi 18, 2024.
• Du Toit E, Jordaan E, Niehaus D, Koen L, Leppanen J. Risk factors for unplanned pregnancy in women with mental illness living in a developing country. Arch Womens Ment Health. 2018;21(3):323-331. doi:10.1007/s00737-017-0797-7