Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

GERMANS IN THE MILITARY LIFE OF THE EUROPEAN HUNS

Yıl 2024, , 293 - 310, 20.07.2024
https://doi.org/10.53718/gttad.1484859

Öz

In the IVth century, the European Huns started a mass migration to the north of the Black Sea, joining the Alans, Eastern Goths and various Slavic tribes in front of them and initiating the event known in the literature as the Migration of Tribes. As the Huns moved westward, they were mentioned in many sources of the period, and they were mentioned with fear and admiration. From their appearance north of the Black Sea until Attila's death in 453, the Huns became an important power of the period in a short time by keeping the Western and Eastern Roman Empire under pressure with the tribes under their rule. Underlying this success was undoubtedly the military structure of the Huns. From the moment they first arrived in European lands, they attracted attention with their strategies and equipment, and they were mentioned in all sources with their military skills.
They encountered the Germans immediately after the Alans whom they displaced when they first started to settle in Europe. They established relations with Germanic tribes such as the Eastern Goths, Western Goths, Gepids, Langobards, Vandals, Burgundians, Scyrians and Rugis.
With the military system they brought with them from Turkestan and the lifestyle required by the Turkish steppe culture, the Turks were naturally good soldiers. Their warlike nature was met with curiosity and fear by other nations, and their armies, which were based on mounted troops, made them unique in speed and maneuverability. When they came to Europe, traveling great distances in a short time thanks to their horses, they encountered the Germanic tribes living here in a settled state, and they had no difficulty in gaining superiority over them because they had an army that the Germans had never seen before. This superiority had such a great impact that even the Roman Empire, the most powerful state in the region, could not break this influence. While the effects of the great Migration of Tribes that started with their arrival in Europe continued on all states and communities in the region, the Germanic tribes who could not resist the Huns started a second great migration movement and Europe was exposed to the Migration of Tribes twice in a period of about twenty years. The second great migration, which took place at the beginning of the V. century, helped to shape today's Europe ethnically and culturally.
Another military achievement of the European Huns was the strengthening of the central authority as a result of the expansion of borders and the recruitment of large numbers of soldiers from other nations. They were able to use the military differences of the non-Hunnic tribes in their favor and reorganized the Hun army, which was basically composed of horse-cavalry units, according to the military styles of these tribes. The most striking area of this arrangement is the changes in weapons. Along with weapons such as bows and arrows, spears, lassos and other weapons that were more suited to the art of distant warfare, weapons such as short swords and knives were also introduced. This led to great success and military superiority over all European nations, most notably the Germans. The Germans, like the Roman Empire, had to change their military system to cope with the Huns.
This study will focus on the military structure of the European Huns and the role of the Germans in this structure.

Kaynakça

  • AHMETBEYOĞLU, Ali, Avrupa Hunları, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2021.
  • ALTHEIM, Franz, Geschichte Der Hunnen, Erster Band, De Gruyter.Co, Berlin 1969.
  • AMMIANUS MARCELLINUS, Roman History, çev. C. D. Yonge, London 1862.
  • AMMIANUS MARCELLINUS, The Later Roman Empire (A.D. 354- 378), çev. Walter Hamilton, Penguin Books, 1986.
  • Attila Und Die Hunnen, Historisches Museum der Pfalz Speyer, Juni 2007- Januar 2008.
  • BURY, John B., Barbarların Avrupa’yı İstilası, Kronik Yayınları, çev. İslam Kavas, Yusuf Akbaba, İstanbul, 2020.
  • CRAUGHWELL, Thomas J., How The Barbarian Invasions Shape the Modern World, Fair Winds Press, Massachusetts 2008.
  • DIACONUS, Paulus, History of the Langobards, çev. William Dudley Foulke, Philadelphia 1907.
  • DINGIL ILGIN, Fatma Aysel, “Türk Tarihinin Bizans Kaynakları ve Byzantinoturcica Işığında Avrupa Hunları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2018.
  • DINGIL ILGIN, Fatma Aysel, “The Battle of Nedao and its Importance in Eastern European Turkish History”, Journal of Old Turkic Studies, 3/2, 2019, s. 310-320.
  • DINGIL ILGIN, Fatma Aysel, “Attila’nın Galya Seferi, Vakanüvis, C.VII, S.2, 2022, s. 681-707.
  • ECKHARDT, Sándor, “Efsanede Attila”, Attila ve Hunları, yay. haz. Gyula Nemeth, çev. Şerif Baştav, Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1982, ss. 150-152.
  • EĞİLMEZ, Savaş, “Hun- Alan Mücadelesi ve Yeni Bir Çağın Başlangıcı”, Sosyal Bilimler Dergisi, C.II, S.28- 29, 2002, ss. 191-199.
  • GRÖNBECH, Wilhelm, Kultur und Religion der Germanen, Primius Verlag, Darmstadt 1997.
  • HAUSER, Otto Die Germanen in Europa, Dresden 1916.
  • HEATHER, Peter, Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe, Oxford University Press, New York 2010.
  • HUGHES, Ian, Aetius Attila’s Nemesis, Pen Sword Military, Yorkshire 2012.
  • ILGIN, Fatma Aysel, “Avrupa Hunlarının Askerî Stratejisi ve Hildebrand Destanı’na Yansıması”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 29, 2022, ss. 625-634.
  • KAZDAL, Ayşe, Zosimus ve Malalas’ın Eserlerinde Bizans Kaynaklarında Türkler, Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul 2023.
  • KENNEDY, Hugh, Mongols, Huns and Vikings, Cassell & Co, London, 2002.
  • KİM, Hyun Jin, The Huns, London 2016.
  • KİSS, Attila P., “Huns, Germans, Byzantines? The Origins of the Narrow Bladed Long Seaxes”, Acta Archaeologica Carpathica Vol. XLIX, 2014, ss.131-164.
  • KOZAN, Mert, “Gotların Anayurdu ve Kökeni”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XXXIII, S. 55, 2014, ss. 71-90.
  • LÁSZLO, Gyula, Steppenvölker und Germanen, Budapest 1970.
  • LÁSZLO, Gyula, “The Significance of the Hun Golden Bow”, Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol. I, No: 1-2, Budapest 1951, ss. 91- 104.
  • MACBAIN, Bruce, “Odovacer the Hun?”, Classical Philology, 78/4, 1983, ss. 323-327.
  • MACDOWALL, Simon, MCBRIDE, Angus, Germanic Warrior 236-568 AD, Osprey, London 1996.
  • MAENCHEN-HELFEN, Otto, The World Of The Huns, University of California Press, Los Angeles 1973.
  • MAENCHEN-HELFEN, Otto, Die Welt der Hunnen, Wien 1978.
  • MARÁCZ, László “The Huns in Western Consciousness: Images, Stereotypes And Civilization” Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Universiteta. Kul’turologiâ i Iskusstvovedenie, 1/17, 2015, ss. 16-33.
  • MASEK, Zsófia, “Hun Period Cauldrons in Hungary Current Research in the Light of a New Find”, Hungarian Archaeology, 68, Summer 2015, ss. 1-8.
  • MAURICIOS, Strategikon, Hand Book of Byzantine Military Strategy, çev. George T. Dennis, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.
  • MERRILLS, Andy, Miles Richard, The Vandals, Wiley Blackwell, Malaysia 2010.
  • MIEROW, Charles Christopher, The Gothic History of Jordanes, Oxford University Press, London, 1915.
  • MOSKVIN, Aleksei, Martijn A. Wijnhovena, Mariia Moskvina, “The equipment of a Germanic warrior from the 2nd–4th century AD: Digital reconstructions as a research tool for the behaviour of archaeological costumes” Journal of Cultural Heritage, 49, 2021, ss. 49-58.
  • NEMETH, Gyula, Attila ve Hunları, çev. Şerif Baştav, Ankara 1982.
  • NICOLLE, David, Attila ve Göçer Kavimler, çev. Levent Cinemre Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.
  • Nordisk Familjebok Konversationslexikon Och Realencyklopedi, ed. Th Westrin, Stockholm 1909.
  • OBRUSÁNSZKY, Borbála, “The History and Civilization of the Huns”, Mikes International, VII/ 4, 2017, ss. 59-63.
  • ÖZTÜRK, Rukiye, Grek ve Latin Kaynaklarına Göre İskit, Sarmat ve Avrupa Hunlarında Askerî Kültür (MÖ V. YY-M.S. VI. YY), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2007.
  • POHL, Walter, Die Germanen, R. Oldenbourg Verlag, München 2004.
  • RENATI, P. Vegeti, Mulomedicinae Libri, ed. Ernestus Lommatzsch, Lipsiae 1903.
  • STEINACHER, Roland, “Wanderung der Barbaren? Zur Entstehung und Bedeutung des Epochenbegriffs Völkerwanderung‘ bis ins 19. Jahrhundert”, Berlin Studies of the Ancient World, 41, 2016, ss. 67-95.
  • TACITUS, Cornelius, Germania, çev. Mine Sarucan, Alfa Yayınları, İstanbul 2016.
  • TAKÁTS, Zoltán, “Catalaunischer Hunnenfund und seine Osasiatischen Verbindungen”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol. V, No. 1-2, 1955, s. 143-173.
  • THOMPSON, Edward Arthur, Hunlar, Phoenix Yayınları, çev. M. Sibel Dinçel, Ankara 2012.
  • TODD, Malcolm, The Early Germans, Second Edition, Blackwell Publishing, Oxford 2004.
  • TODD, Malcolm, The Early Life Of The Barbarians Goths, Franks, Vandals, London 1972.
  • VARNECK, Igor, Die Edda, 2000.
  • WOLFRAM, Herwig, Germenler, Kökenleri ve Roma Dünyasıyla İlişkileri, çev. Tuğba İsmailoğlu Kacır, Kronik Yayınları, İstanbul 2020.
  • https://www.alltrails.com/trail/germany/rhineland-palatinate/ausoniusweg-fernwanderweg. 13.05.2024 sa.22:44.
  • https://www.behindthename.com/name/huneric/submitted#:~:text=Meaning%20%26%20History&text=The%20second%20element%20in%20the,the%20Vandals%2C%20a%20Germanic%20tribe. 13.05.2024 sa. 07:17.
  • https://muzea.malopolska.pl/en/obiekty//a/content/1132878/26804/pop_up?_101static_viewMode

AVRUPA HUNLARININ ASKERİ YAŞAMINDA GERMENLER

Yıl 2024, , 293 - 310, 20.07.2024
https://doi.org/10.53718/gttad.1484859

Öz

Avrupa Hunları, IV. yüzyılda Karadeniz’in kuzeyine büyük kitleler halinde bir göç etmişler, önlerine Alanlar, Doğu Gotları ve çeşitli Slav kavimlerini katarak literatüre Kavimler Göçü olarak geçen hadiseyi başlatmışlardır. Hunlar, batıya doğru ilerledikçe dönemin birçok kaynağında yer almış, kendilerinden korku ve hayranlık ile bahsedilmiştir. Karadeniz’in kuzeyinde görülmelerinden 453 tarihinde Attila’nın ölümüne kadar Hunlar, hakimiyetleri altındaki kavimlerle Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu’nu baskı altında tutarak kısa sürede dönemin önemli gücü haline gelmişlerdir. Bu başarının altında yatansa, şüphesiz Hunların askerî yapısıdır. Avrupa topraklarına ilk geldikleri andan itibaren gerek stratejileri gerekse de teçhizatları ile dikkat çekmişler, bütün kaynaklarda askerî yetenekleri ile yer almışlardır.
Germenler ile de Avrupa’ya ilk yerleşmeye başladıklarında yerlerinden ettikleri Alanların hemen akabinde karşılaşmışlardır. En başta Doğu Gotları olmak üzere, Batı Gotları, Gepidler, Langobardlar, Vandallar, Burgundlar, Skirler, Rugiler gibi Germen kavimleri ile münasebetler kurmuşlardır.
Türkistan’dan getirdikleri askerî sistemleri ve Türk bozkır kültürünün gerektirdiği hayat tarzı içinde Türkler, doğuştan iyi bir asker olarak yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Savaşçı olmaları diğer milletler tarafından merak ve korku ile karşılanmış, atlı birliklerin temelini oluşturduğu orduları, onları hız ve manevra kabiliyetinde eşsiz kılmıştır. Atları sayesinde kısa zamanda büyük mesafeler kat etmek suretiyle Avrupa’ya geldiklerinde burada yerleşik halde yaşayan Germen kavimleri ile karşılaşmışlar ve Germenlerin daha önce görmedikleri tarzda bir orduya sahip oldukları için onlara üstünlük sağlamakta zorlanmamışlardır. Bu üstünlük o denli büyük etki yaratmıştır ki bölgenin en güçlü devleti olan Roma İmparatorluğu bile bu etkiyi kıramamıştır. Avrupa’ya gelmeleri ile başlayan büyük Kavimler Göçü’nün etkileri bölgedeki bütün devlet ve topluluklar üzerinde devam ederken Germen kavimlerinden Hunlara karşı koyamayanlar ikinci bir büyük göç hareketine başlamışlar ve Avrupa yaklaşık yirmi yıllık sürede iki defa Kavimler Göçü’ne maruz kalmıştır. V. yüzyılın başlarında gerçekleşen ikinci büyük göç hadisesi bugünkü Avrupa’nın etnik ve kültürel olarak şekillenmesini sağlamıştır.
Avrupa Hunlarının askerî olarak elde ettikleri bir diğer başarı da sınırların genişlemesi ve başka milletlerden çok sayıda asker almalarının bir sonucu olarak merkezî otoritenin kuvvetlendirilmesidir. Hun soylu olmayan kavimlerin askerî farklılıklarını kendi lehlerine kullanabilmiş, temelde atlı-süvari birliklerden oluşan Hun ordusunu bu kavimlerin askerî tarzlarına göre yeniden düzenlemişlerdir. Bu düzenlemenin en göze çarptığı alan da silahlardaki değişimlerdir. Ok ve yay, mızrak, kement gibi uzak savaş sanatına daha yatkın özellikteki silahlarla birlikte kısa kılıçlar, bıçaklar gibi silahlar da kullanılmaya başlanmıştır. Bu durum, beraberinde büyük bir başarıyı getirmiş, askerî olarak Avrupalı milletlerin tamamına en çok da Germenlere karşı üstünlük kazandırmıştır. Germenler de Hunlarla başa çıkabilmek için tıpkı Roma İmparatorluğu gibi askerî sistemlerini değiştirmek durumunda kalmışlardır.
Bu çalışmada, Avrupa Hunlarının askerî yapısından ve bu yapı içinde Germenlerin nasıl bir rol oynadıkları üzerinde durulacaktır.

Kaynakça

  • AHMETBEYOĞLU, Ali, Avrupa Hunları, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2021.
  • ALTHEIM, Franz, Geschichte Der Hunnen, Erster Band, De Gruyter.Co, Berlin 1969.
  • AMMIANUS MARCELLINUS, Roman History, çev. C. D. Yonge, London 1862.
  • AMMIANUS MARCELLINUS, The Later Roman Empire (A.D. 354- 378), çev. Walter Hamilton, Penguin Books, 1986.
  • Attila Und Die Hunnen, Historisches Museum der Pfalz Speyer, Juni 2007- Januar 2008.
  • BURY, John B., Barbarların Avrupa’yı İstilası, Kronik Yayınları, çev. İslam Kavas, Yusuf Akbaba, İstanbul, 2020.
  • CRAUGHWELL, Thomas J., How The Barbarian Invasions Shape the Modern World, Fair Winds Press, Massachusetts 2008.
  • DIACONUS, Paulus, History of the Langobards, çev. William Dudley Foulke, Philadelphia 1907.
  • DINGIL ILGIN, Fatma Aysel, “Türk Tarihinin Bizans Kaynakları ve Byzantinoturcica Işığında Avrupa Hunları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2018.
  • DINGIL ILGIN, Fatma Aysel, “The Battle of Nedao and its Importance in Eastern European Turkish History”, Journal of Old Turkic Studies, 3/2, 2019, s. 310-320.
  • DINGIL ILGIN, Fatma Aysel, “Attila’nın Galya Seferi, Vakanüvis, C.VII, S.2, 2022, s. 681-707.
  • ECKHARDT, Sándor, “Efsanede Attila”, Attila ve Hunları, yay. haz. Gyula Nemeth, çev. Şerif Baştav, Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1982, ss. 150-152.
  • EĞİLMEZ, Savaş, “Hun- Alan Mücadelesi ve Yeni Bir Çağın Başlangıcı”, Sosyal Bilimler Dergisi, C.II, S.28- 29, 2002, ss. 191-199.
  • GRÖNBECH, Wilhelm, Kultur und Religion der Germanen, Primius Verlag, Darmstadt 1997.
  • HAUSER, Otto Die Germanen in Europa, Dresden 1916.
  • HEATHER, Peter, Empires and Barbarians: The Fall of Rome and the Birth of Europe, Oxford University Press, New York 2010.
  • HUGHES, Ian, Aetius Attila’s Nemesis, Pen Sword Military, Yorkshire 2012.
  • ILGIN, Fatma Aysel, “Avrupa Hunlarının Askerî Stratejisi ve Hildebrand Destanı’na Yansıması”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 29, 2022, ss. 625-634.
  • KAZDAL, Ayşe, Zosimus ve Malalas’ın Eserlerinde Bizans Kaynaklarında Türkler, Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul 2023.
  • KENNEDY, Hugh, Mongols, Huns and Vikings, Cassell & Co, London, 2002.
  • KİM, Hyun Jin, The Huns, London 2016.
  • KİSS, Attila P., “Huns, Germans, Byzantines? The Origins of the Narrow Bladed Long Seaxes”, Acta Archaeologica Carpathica Vol. XLIX, 2014, ss.131-164.
  • KOZAN, Mert, “Gotların Anayurdu ve Kökeni”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XXXIII, S. 55, 2014, ss. 71-90.
  • LÁSZLO, Gyula, Steppenvölker und Germanen, Budapest 1970.
  • LÁSZLO, Gyula, “The Significance of the Hun Golden Bow”, Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol. I, No: 1-2, Budapest 1951, ss. 91- 104.
  • MACBAIN, Bruce, “Odovacer the Hun?”, Classical Philology, 78/4, 1983, ss. 323-327.
  • MACDOWALL, Simon, MCBRIDE, Angus, Germanic Warrior 236-568 AD, Osprey, London 1996.
  • MAENCHEN-HELFEN, Otto, The World Of The Huns, University of California Press, Los Angeles 1973.
  • MAENCHEN-HELFEN, Otto, Die Welt der Hunnen, Wien 1978.
  • MARÁCZ, László “The Huns in Western Consciousness: Images, Stereotypes And Civilization” Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Universiteta. Kul’turologiâ i Iskusstvovedenie, 1/17, 2015, ss. 16-33.
  • MASEK, Zsófia, “Hun Period Cauldrons in Hungary Current Research in the Light of a New Find”, Hungarian Archaeology, 68, Summer 2015, ss. 1-8.
  • MAURICIOS, Strategikon, Hand Book of Byzantine Military Strategy, çev. George T. Dennis, University of Pennsylvania Press, Philadelphia.
  • MERRILLS, Andy, Miles Richard, The Vandals, Wiley Blackwell, Malaysia 2010.
  • MIEROW, Charles Christopher, The Gothic History of Jordanes, Oxford University Press, London, 1915.
  • MOSKVIN, Aleksei, Martijn A. Wijnhovena, Mariia Moskvina, “The equipment of a Germanic warrior from the 2nd–4th century AD: Digital reconstructions as a research tool for the behaviour of archaeological costumes” Journal of Cultural Heritage, 49, 2021, ss. 49-58.
  • NEMETH, Gyula, Attila ve Hunları, çev. Şerif Baştav, Ankara 1982.
  • NICOLLE, David, Attila ve Göçer Kavimler, çev. Levent Cinemre Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.
  • Nordisk Familjebok Konversationslexikon Och Realencyklopedi, ed. Th Westrin, Stockholm 1909.
  • OBRUSÁNSZKY, Borbála, “The History and Civilization of the Huns”, Mikes International, VII/ 4, 2017, ss. 59-63.
  • ÖZTÜRK, Rukiye, Grek ve Latin Kaynaklarına Göre İskit, Sarmat ve Avrupa Hunlarında Askerî Kültür (MÖ V. YY-M.S. VI. YY), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2007.
  • POHL, Walter, Die Germanen, R. Oldenbourg Verlag, München 2004.
  • RENATI, P. Vegeti, Mulomedicinae Libri, ed. Ernestus Lommatzsch, Lipsiae 1903.
  • STEINACHER, Roland, “Wanderung der Barbaren? Zur Entstehung und Bedeutung des Epochenbegriffs Völkerwanderung‘ bis ins 19. Jahrhundert”, Berlin Studies of the Ancient World, 41, 2016, ss. 67-95.
  • TACITUS, Cornelius, Germania, çev. Mine Sarucan, Alfa Yayınları, İstanbul 2016.
  • TAKÁTS, Zoltán, “Catalaunischer Hunnenfund und seine Osasiatischen Verbindungen”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, Vol. V, No. 1-2, 1955, s. 143-173.
  • THOMPSON, Edward Arthur, Hunlar, Phoenix Yayınları, çev. M. Sibel Dinçel, Ankara 2012.
  • TODD, Malcolm, The Early Germans, Second Edition, Blackwell Publishing, Oxford 2004.
  • TODD, Malcolm, The Early Life Of The Barbarians Goths, Franks, Vandals, London 1972.
  • VARNECK, Igor, Die Edda, 2000.
  • WOLFRAM, Herwig, Germenler, Kökenleri ve Roma Dünyasıyla İlişkileri, çev. Tuğba İsmailoğlu Kacır, Kronik Yayınları, İstanbul 2020.
  • https://www.alltrails.com/trail/germany/rhineland-palatinate/ausoniusweg-fernwanderweg. 13.05.2024 sa.22:44.
  • https://www.behindthename.com/name/huneric/submitted#:~:text=Meaning%20%26%20History&text=The%20second%20element%20in%20the,the%20Vandals%2C%20a%20Germanic%20tribe. 13.05.2024 sa. 07:17.
  • https://muzea.malopolska.pl/en/obiekty//a/content/1132878/26804/pop_up?_101static_viewMode
Toplam 53 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İslam Öncesi Türk Tarihi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Fatma Aysel Ilgın 0000-0002-3744-9659

Görkem Karaca 0009-0002-0537-2762

Yayımlanma Tarihi 20 Temmuz 2024
Gönderilme Tarihi 15 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 25 Haziran 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024

Kaynak Göster

Chicago Ilgın, Fatma Aysel, ve Görkem Karaca. “AVRUPA HUNLARININ ASKERİ YAŞAMINDA GERMENLER”. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 6, sy. 12 (Temmuz 2024): 293-310. https://doi.org/10.53718/gttad.1484859.

Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi (GTTAD) yazarların yayın haklarını korumak amacıyla aşağıdaki lisansı tercih etmektedir:

Bu eser Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

31522

31523