AN EVALUATION OF DELINQUENT CHILDREN IN TURKEY DURING THE YEARS OF WORLD WAR II (1939 - 1945)

Yıl 2024, , 497 - 514, 24.11.2024

Banu Berber Babalık

https://doi.org/10.53718/gttad.1539562

Öz

The concept of child/childhood, defined as an individual who has not yet completed his/her physical, mental and social development, is not just a biological period corresponding to a certain age group in human life. The perspective of societies that have existed in different geographies throughout history on children has also been a mirror of the societies' own history, culture and socio-economic characteristics. The perception of the child as a social structure, the realization of the role of children in social life and the view of the child as an individual separate from the adult coincides with the seventeenth century and later. This difference, which is a trace of the social change that started with the Age of Enlightenment in Europe, contributed to the formation of the modern understanding of childhood. In almost every society, children with social and political activity have been seen as the guarantee of the future. However, the situation of children in many parts of the world, both past and present, has not been very promising for the future.
Within the family institution, which constitutes the smallest structure of society, children have been among the groups most affected by all kinds of social changes such as migration, war, poverty, etc. During World War II (1939-1945), more than five million people lost their lives and about one million of them were children. Those who managed to survive experienced all the difficulties of the war they witnessed. The common fate of the children who went to concentration camps in the countries where the war took place was to work as long as their physical strength allowed and then to be killed. The bitter reality of war also manifested itself for children who had not yet been born. Pregnant women were forced to abort their babies or women who gave birth could only survive if they immediately killed their newborn children. While this was happening in the geographies where the war continued, Turkey pursued a policy of staying out of the war and ending it without harming its national sovereignty and territorial integrity. During the war, Turkey endeavored to prevent a possible threat and attack by signing mutual non-aggression and security agreements. Throughout the war, both the Allied and Axis powers were trying to bring Turkey into the war on their own fronts. However, Turkey managed to stay out of the war. Although it did not participate in an actual frontal war, it officially declared war on Germany and Japan in 1945 and participated in the San Francisco Conference. In countries that did not enter the war, such as Turkey, the conditions of war had an impact. Increased military expenditures with the declaration of mobilization, economic embargoes, decline in production and consumption, and broken trade agreements caused the country's economy to be deeply shaken. The economic effects of the war were accompanied by the deterioration of family life, loss of order in social life, etc. One of the consequences of these shocks in family and social life was the increase in crime incidents in society. The issue of crime and children dragged into crime, which emerged as a social problem due to the negative conditions in political, economic and social spheres, is the subject of this study. In this study, data from the Turkish Statistical Institute, archival documents, national press and research works will be used to evaluate the situation of children and crime during the war years, the types of crime, the reasons affecting crime, and the results obtained will be evaluated under war conditions.

Anahtar Kelimeler

World War II, Turkey, Child, Child Driven to Crime, Juvenile Delinquency

II. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA TÜRKİYE’DE SUÇLU (SUÇA SÜRÜKLENEN) ÇOCUKLAR HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME (1939 – 1945)

Öz

Bedensel, ruhsal ve sosyal yönden henüz gelişimini tamamlamamış birey olarak tanımlanan çocuk / çocukluk kavramı insan yaşamındaki belli bir yaş grubuna karşılık gelen biyolojik bir dönemden ibaret değildir. Tarih boyunca farklı coğrafyalarda varlık gösteren toplumların çocuklara bakış açısı aynı zamanda toplumların kendi tarihi, kültürü ve sosyo ekonomik özelliklerinin de aynası olmuştur. Çocuğun sosyal bir yapı olarak algılanması, çocukların toplumsal hayattaki rollerinin farkına varılması ve çocuğun yetişkinden ayrı bir birey olarak görülmesi XVII. yüzyıl ve sonrasına denk gelir. Avrupa’da Aydınlanma Çağı ile başlayan toplumsal değişimin bir izi olan bu farklılık modern çocukluk anlayışının oluşmasına katkı sağladı. Toplumsal ve siyasal etkinliği olan çocuklar hemen her toplumda geleceğin teminatı olarak görülmüşlerdir. Bununla birlikte dünyanın bir çok yerinde hem geçmişte hem de günümüzde çocukların durumu gelecek için çok umut verici olmamıştır.
Toplumun en küçük yapısını oluşturan aile kurumu içinde çocuklar, yaşanılan göç, savaş, yoksulluk vb. her türlü sosyal değişimden en çok etkilenen gruplar arasında yer almışlardır. II. Dünya Savaşı döneminde (1939 – 1945) beş milyondan fazla insan hayatını kaybettiğinde yaklaşık bir milyonu çocuktu. Hayatta kalabilmeyi başaranlar tanık oldukları savaşın tüm zorluklarını yaşamışlardır. Savaşın yaşandığı ülkelerde toplama kamplarına giden çocukların ortak kaderi beden güçlerinin yettiği kadar çalışma ve ardından öldürülmeleri oldu. Savaşın acı gerçeği henüz dünyaya gelmeyen çocuklar için de kendini gösterdi. Hamile kadınlar bebeklerini aldırmaya zorlanıyor veya doğum yapan kadınlar yeni doğan çocuklarını hemen öldürdüklerinde hayatta kalabiliyorlardı. Savaşın devam ettiği coğrafyalarda bunlar olurken Türkiye, savaş dışı kalarak ulusal egemenliğine ve toprak bütünlüğüne zarar gelmeden savaşı bitirme politikası izledi. Savaş süresince karşılıklı saldırmazlık ve güvenlik anlaşmaları imzalayarak olası bir tehdit ve saldırıyı önleme çabası içinde oldu. Savaş boyunca hem Müttefik Devletler hem de Mihver Devletler Türkiye’yi kendi cephelerinde savaşa sokma çabasındaydı. Bununla birlikte Türkiye savaşın dışında kalmayı başarmıştı. Fiili bir cephe savaşına katılmasa da 1945’de resmi olarak Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etti. Bu savaş ilanı San Fransisco Konferansı’na katılımın ön koşuluydu.
Türkiye gibi savaşa girmeyen ülkelerde savaş koşulları etkisini göstermiştir. Seferberlik ilanı ile birlikte artan askeri harcamalar, ekonomik ambargolar, üretim ve tüketimde yaşanan düşüş, bozulan ticari anlaşmalar ülke ekonomisinin derinden sarsılmasına neden oldu. Savaşın ekonomik etkileri beraberinde aile hayatının bozulması, sosyal hayatın düzenini kaybetmesi vb. ortaya çıkardı. Aile ve toplum hayatında yaşanan bu sarsıntıların bir sonucu toplumda suç olaylarının artması oldu. Siyasi, ekonomik ve sosyal alanlarda yaşanan olumsuz koşulların etkisiyle toplumsal bir sorun olarak ortaya çıkan suç meselesi ve suça sürüklenen çocuklar bu çalışmanın konusudur. Türkiye İstatistik Kurumu verileri, arşiv belgeleri, ulusal basın ve tetkik eserlerin kullanılacağı çalışmada savaş yıllarında çocuk ve suç durumu, suç türleri, suçu etkileyen nedenler değerlendirilecek ve elde edilen sonuçlar savaş koşullarında değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

II.Dünya Savaşı, Türkiye, Çocuk, Suça Sürüklenen Çocuk, Çocuk Suçluluğu

Kaynakça

• ACAR, Burak, YAMAN, Ömer Miraç, “1923-2018 Yılları Arasında Üretilen Suç ve Çocuk Temalı Akademik Çalışmaların Bibliyometrik Analizi,” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Y. 20, S. 46, 2020, ss. 55-82.
• ACAR, Burak, Suç ve çocuk temalı akademik çalışmaların niceliksel ve niteliksel olarak değerlendirilmesi (1923-2016), İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2017.
• AKANDERE, Osman; DALDA, Ahmet, Türkiye’de Korunmaya Muhtaç Çocuklar Yasal Düzenlemeler ve Uygulanması 1923-2016, Eğitim Yayınevi, Konya 2018.
• AKIN, Derya, “II. Dünya Savaşı’nın Türkiye’de Sosyal Hayat Üzerindeki Etkileri”, Balkan ve Yakındoğu Sosyal Bilimler Dergisi, C. 7, S. 4, 2021, ss. 19-26.
• AKINCI, Füsun Sokullu, Çocuk Suçluluğu Kriminolojisinde Aile Faktörü, Adliye ve Çocuk Suçluluğu Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, İstanbul 1993, ss. 127-133.
• AKKAN, Kutbettin “Çocuk Suçluluğu”, Adalet Dergisi, C. 57, S. 8-9, Ağustos-Eylül 1966, ss. 601-612.
• AKOĞLU, Funda Öner, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Hırsızlık ve Cinayet Olaylarının Cumhuriyet Gazetesi’ne Yansıması”, Belgi Dergisi, 2023, S.26, s.127-148.
• AKTAŞ, Aliye Mavili, “Çocuk Koruma Kanunu, Çocuk ve Suç”, Suça Sürüklenen ve Mağdur Çocuklar, SABEV, Ankara 2011, ss. 191-197.
• AKYÜZ, Emine, “Suça Sürüklenen Çocukların Hakları”, Suça Sürüklenen ve Mağdur Çocuklar, SABEV, Ankara 2011, ss. 60-73.
• AKYÜZ, Emine, Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, MEB, Ankara 2000.
• AKYÜZ, Yahya, Çocuk Suçluluğu Konusunda Türk Eğitim Tarihinde İlk Önemli Araştırma, 1. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu, Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı Yayını, Ankara 2002.
• ARIES, Philippe, Centuries of Childhood, Pimlico, 1996.
• ARIKAN, Erdal, II.Balkan Savaşı ile I.Dünya Savaşı arasında Osmanlı’da çocukluğun politik inşası 1913-1914 (çocuk duygusu ve çocuk dünyası dergileri üzerine bir inceleme), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2021.
• ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Alkım Yayınevi, İstanbul 2007.
• AVCI, Müjdat, Tutuklu Çocuklar Üzerine Bir Araştırma: Çocukların Suça Yönelmesinde Etkili Olan Toplumsal Nedenler ve Çözüm Önerileri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 11, S. 1, ss. 49-73.
• AYAN, Sezer, Suçlu Kim? Türkiye’de Çocuk Suçluluğu, Ütopya Yayınevi, Ankara 2011.
• BAĞIŞ, Radiye Canan , “Çocukları Suça Sürükleyen Çevresel Nedenler: Sosyal Bağ ve Sosyal Öğrenme Teorı̇lerı̇ Işığında Bı̇r Değerlendı̇rme”, Humanitas Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 203-221.
• BALTACI, Ali, Çocuk suçluluğu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2011.
• BAYDAR, E. İkinci Dünya Savaşı İçinde Türk Bütçeleri, Başbakanlık Basımevi, 1978.
• BAYNES, Hamilton, “Çocuk Suçlarının Genel Sebepleri”, çev. Akil Önder, Adalet Dergisi, S. 5, Mayıs 1949, ss. 690-691.
• BAYINDIR, Nida; ÖZEL, Ali; KÖKSAL, Emrah, “Çocuk Suçluluğu Demografisi: Kütahya Şehri Örneği”, Polis Bilimleri Dergisi,2007, C. 9, S. 1, ss. 95-108.
• BENGÜ, Selçuk C., “Suçlu Çocuklar Sorunu”, Adalet Dergisi, C. 59, S. 11-12, Kasım Aralık 1968, ss. 672-682.
• BIYIKLI, Hasan, “Çocuk Suçluluğunun Nedenleri”, Adalet Dergisi, Kasım 1972, ss. 760-772.
• BURGAÇ, Murat, “Savaşın Çocukları: İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İstanbul’da Sokak Çocukları Sorunu ve Çözüm Arayışları”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , C.18, S.2, s.173-182.
• BÜLBÜL, İrfan, “İkinci Dünya Savaşı’nın Türkiye’de Sosyal Hayata Olumsuz Yansımaları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, S. 9-1, 2006, ss. 1-51.
• CÖMERT, Özge, SEVİM, Yelda, Çocuk ve Suç İlişkisinin Sosyolojik Suç Kuramları ile İncelenmesi, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.6, S.1, 2017, s. 29-40.
• Cumhuriyet, “Muazzam Tahliye Planı Nasıl Tatbik Edildi?”, 8 Eylül 1939, ss. 3.
• Cumhuriyet, “Mekteplerde Pasif Korunma Tedbirleri”,12 Ekim 1939, ss. 2.
• Cumhuriyet, “Bugünden İtibaren Ekmek Karne ile Tevzi Edilecek”, 14 Ocak 1942, ss. 1.
• Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Ed. Mehmet Zencirkıran, Dora Yayıncılık, Bursa 2016. ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye Ekonomisinin Tarihi 1900-1960, İmge Kitabevi, İstanbul 2003.
• ÇOPUR, Ebru Öztürk; ULUTAŞDEMİR, Nilgün; BALSAK, Habip, “Çocuk ve Suç”. Hacette University Faculty Of Health Sciences Journal, C. 1, S. 2, 2015, ss. 120-124.
• DOOD, Clement H., Dünden Bugüne Türkiye Tarih, Politika, Toplum ve Kültür, Der. Metin Heper, Sabri Sayarı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2016.
• DÖNMEZER, Sulhi, “Çocuk Suçluluğu, Nevi, Sebep ve Saikleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 1, S. 2, 1943, ss. 227-244.
• ELKIND, David, Çocuk ve Toplum: Gelişim ve Eğitim Üzerine Denemeler, çev. Demet Öngören, Haz. Bekir Onur, Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü ve Araştırma Uygulama Merkezi, Ankara 1995.
• ERKUT, Zeynep, BALCI, Serap, YILDIZ, Suzan, “Tarihsel Süreç İçinde Çocuk”, Çocuk ve Medeniyet, S. 1, 2017, ss. 17-28.
• ERZEN, Edib Ünal, Çocuk Davası, Vakit Matbaası, İstanbul 1943.
• FİŞEK, A. Gürhan, “Türkiye’de Çocuk Suçluluğunda Öncü Çalışmalar (1930-1954)”, Çocuk Suçluluğu ve Mağduriyeti Sempozyumu, 27 Mayıs 2010, Diyarbakır, https://gurhan.fisek.net/turkiyede-cocuk-suclulugunda-oncu-calismalar-1930-1954/, 18.08.2024 sa.14.08.
• FİŞEK A.Gürhan, Cuciner C.U., Akpınar T. , “Çocuk Suçluluğu’nda Öncü Çalışmalar ve İki Doktora Tezi (Dr. Hicri Fişek ve Dr. Naci Şensoy)”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 57, S. 2, 2008, ss. 6-18.
• GENÇ, Özlem, "Çocukların Orta Çağ Avrupa'sındaki Yeri", Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 1, 2016, ss. 241-261.
• GOLOĞLU, Mahmut, Milli Şef Dönemi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
• GÖKÇE, Birsen, Türkiye’nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar, Savaş Yayınevi, Ankara 2019.
• GÖKÇE, Birsen, Kimsesiz Çocuklar Sorunu, Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığı, Ankara 1971.
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Türkiye’de Çocuk Suçluluğu Hakkında Bir Araştırma, Sevinç Matbaası, Ankara 1962.
• HALMAN, Talat, “Çocuk Cumhuriyeti”, Cumhuriyet ve Çocuk 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Haz. Bekir Onur, Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Ankara 1999.
• HEYWOOD, C. Baba Bana Top At: Batı’da Çocukluğun Tarihi, çev. Esin Hoşsucu, Kitap Yayınevi, İstanbul 2003. HOLLİDAY, Laurel İkinci Dünya Savaşı ve Soykırım Çocukları, Papirüs Yayınevi, İstanbul 1997.
• IŞIKÇI, Yasemin Mamur, Selma Karatepe, “Türkiye’de Çocuğa Yönelik Sosyal Politika Uygulamaları ve Tarihsel Analizi”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, C. 7, S. 1, İlkbahar 2016, ss. 69-100.
• İÇLİ, Tülin Günşen, Çocuk Suç ve Sokak, Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara 2009.
• İLGAZİ, Abdullah, “İkinci Dünya Savaşı’nı İç Politikadaki Yansımaları: Yaşanan Siyasi ve Ekonomik Sorunlar”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 20, S. 2, 2019, ss. 259-267.
• GÜNER, Şefik, Suç ve Suçluluğu Giderici Etken Olarak Eğitsel Davranışların Önemi, Adalet Dergisi, Ağustos 1969, ss. 503-517.
• JAMES, Allison, “Yeni Çocukluk Sosyolojisinde Sorunlar, Yaklaşımlar ve Pratikler”, Dünyada ve Türkiye’de Değişen Çocukluk, Yay. Haz. Bekir Onur, Ankara Üni. Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Ankara 2001.
• KALAYCIOĞLU, Sibel, Toplumsal Yapı: Toplumsal Kurumlar, Gruplar ve Toplumsal Değişme, Ed. Mehmet Zencirkıran, Dora Yayıncılık, İstanbul 2016.
• KARADOĞAN, Umut C. “Çocuk ve Çocukluk Kavramının Tarihsel Süreçte Değerlendirilmesi”, Çocuk ve Medeniyet 2019/1, s. 195-226.
• KARASUBAŞI, İlhan “İkinci Dünya Savaşı Çocukları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. 55, S. 1, 2015, ss. 441-450.
• KONANÇ, Esin, Çocuk Suçluluğu, Ankara 1971.
• KUNT, Veysel, Suç ve Çocuk, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2003.
• METİNSOY, Murat, İkinci Dünya Savaşında Türkiye, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2017.
• OKAY, Cüneyd, Osmanlı Çocuk Hayatında Yenileşmeler 1850-1900, Kırkambar Yayınları, İstanbul 1998.
• ONUR, Bekir, Türkiye’de Çocukluğun Tarihi, İmge Kitabevi, İstanbul 2005.
• ONUR, Bekir, Çocuk, Tarih ve Toplum, İmge Kitabevi, Ankara 2007.
• ORAN, Baskın, Türk Dış Politikası C.1, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
• ORHON, Güngör, Suçlu Çocuklarla İlgili Bir İnceleme, Gürsoy Basımevi, Ankara 1962.
• ÖNGÖREN, Hakan, KATILMIŞ, Ahmet , Çocukları Suça İten Nedenler ve Alınması Gereken Önlemler: İstanbul Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şube Müdürlüğü Görevlilerinin Görüş ve Değerlendirmeleri, Çocuk ve Medeniyet, Cilt: 6 Sayı: 11 2021/1: 83-108.
• ÖTER, Adem, Çocuk Suçluluğunun Toplumsal Nedenleri (Antalya Örneği), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Isparta, 2005.
• ÖZCAN, Özge, "Orta Çağ'dan Erken Modern Döneme Çocukluğun Tarihsel Gelişimi". Çocuk ve Medeniyet Dergisi, C. 2, S. 4, ss. 91-126.
• ÖZKAN, Ömer, Hukuki ve Sosyolojik Açıdan Ülkemizde Çocuk ve Çocuk Suçluluğu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi), Kütahya 2011.
• ÖZSEVER, Atilla, “Türkiye’de Çocuk Suçluluğu”, Adalet Dergisi, C. 70, S. 3-4, Mayıs-Haziran 1979, ss. 243-280.
• ÖZTAN, Güven Gürkan, Türkiye’de çocukluğun politik inşası, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2009.
• ÖZTÜRK, Hatice Karakuş, “Çocukluğun Tarihsel Gelişimi Üzerine Düşünceler”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 13, Ekim 2017, ss. 253-276.
• PAMUK, Şevket, Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2018. POLAT, Oğuz, Çocuk ve Şiddet, Der Yayınları, İstanbul 2001.
• POLAT, Oğuz, “Çocuk Suçluluğu”, http://kriminoloji.com. 20.07.2024 sa.14.30.
• SAĞLAM, Mehmet; ARAL, Neriman, “Tarihsel Süreç İçerisinde Çocuk ve Çocukluk Kavramları”, Çocuk ve Medeniyet, C. 1, S. 2, 2016, ss. 43-56.
• SANDER, Oral, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara 2001.
• SANDER, Oral, Türkiye’nin Dış Politikası, İmge Kitabevi, Ankara 1996.
• SARAN, Nephan, İstanbul Şehrinde Polisle İlgisi Olan Onsekiz Yaşından Küçük Çocukların Sosyo - Kültürel Özellikleri Hakkında Bir Araştırma, Taş Matbaası, İstanbul 1968.
• SARIKAYA, Makbule, “II. Dünya Savaşı Yıllarında Türkı̇ye'de Kı̇msesı̇z Çocuklara Yönelı̇k Kapsamlı Bı̇r Proje”, Atatürk Dergisi, C.4, S.1, s.189-202.
• SARIKAYA, Makbule, Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti 1921-1935, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2011.
• SEYHAN, Kazım, BAHAR, H. İbrahim, “Çocuk Suçluluğu”, Çocuk ve Suç, Ed. Ş.Şule Erçetin, Yayın Sorumlusu Adem Solak, Hegem Yayınları, İstanbul 2006, ss. 1-37.
• TAN, Hadi, “Çocuk Suçluluğu”, Adalet Dergisi, C. 41, S. 11, Kasım 1950, ss. 1411-1427.
• TAN, Mine, “Çağlar Boyunca Çocukluk”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1989, C. 22, S. 1, ss. 71-88.
• TAN, Mine, “Çocukluk: Dün ve Bugün”, Toplumsal Tarihte Çocuk Sempozyum 23-24 Nisan 1993, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994.
• Tan, “Başıboş Çocuklar”, 11 Ağustos 1944.
• TBMM Zabıt Ceridesi, C. 8, 18.01.1940, ss. 138- 158.
• TEKELİ, İlhan; İLKİN, Selim, İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, C. 3, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
• TEKİR, Süleyman, “Birinci Dünya Savaşı’nda Çocuk Olmak”, Geçmişten Günümüze Şehir ve Çocuk II, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Samsun 2016, ss. 935-940.
• TEMEL, Z.Fulya; BAYRAKTAR, Vedat, Çocukları Suça İten Ailesel Nedenler, Kanunla İhtilaf Halindeki Çocuklar, Ed. Şener Uludağ, Cemil Doğutaş, Osman Dolu, Hasan Büker, TBMM Basımevi, Ankara 2000.
• TESAL, Reşat D., Küçükleri Suça Sevk Eden Amiller, Adalet Dergisi, C. 42, S. 7, Temmuz 1951, ss. 983-1000.
• TESAL, Reşat D., “Çocukları Koruma Sistemimiz Kurulurken”, Adalet Dergisi, C. 42, S. 10, Ekim 1951, ss. 1578-1589.
• TESAL, Reşat D., Suçlu Çocuklar ve Bunların Tabi Tutuldukları Özel Rejim Hakkında Notlar, Adalet Dergisi, C. 40, S. 11, Kasım 1949, ss. 1553-1551.
• TESAL, Reşat D., “Benelüks Memleketlerinde ve Fransa’da Çocuk Suçluluğu İle Savaş”, Adalet Dergisi, C. 42, S. 1, Ocak 1951, ss. 89-117.
• Toplumsal Tarihte Çocuk Sempozyum 23-24 Nisan 1993, Yay. Haz. Bekir Onur, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994.
• TOR, Hacer, Çocuk Suçluluğunda Ailenin Rolü, Suçla Mücadele Açısından Aile Eğitimi ve Denetimli Serbestlik, Amasya Sempozyumu 2008, Hegem Yayınları, Ed. Adem Solak, İstanbul 2008.
• TÜİK, Boşanma İstatistikleri (1932-1940-1945-1950-1960), Yayın No: 419, 1960.
• TÜİK, Hükümlüler İstatistiği 1938-1954, Neşriyat No:362, Ege Matbaası, Ankara 1962.
• UÇAROL, Rifat, Siyasi Tarih (1789-1914), Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
• ULUĞTEKİN, Sevda, Hükümlü Çocuk ve Yeniden Toplumsallaşma, Bizim Büro, Ankara 1991.
• UTKUGÜN, Ceren, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de ekonomik sıkıntıların sosyal hayata etkileri (1939-1945), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Afyon 2016. YAMAN, Ömer Miraç, ACAR,Burak, Disiplinlerarası Suç ve Suçluluk Çalışmaları (1923 - 2015) Sosyal Hizmet Perspektifinde Bibliyografik Bir Değerlendirme, Bir Yayıncılık, İstanbul 2016, s.33.
• YAVUZER, Haluk, Çocuk ve Suç, Remzi Kitabevi, İstanbul 2006.
• Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Çocuk, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara 1994.
• YELKEN, Ramazan, “Çocuk Suçluluğunun Önlenmesinde Merkezi Kurum Aile: Çocuklara Dair Uluslararası Sözleşmelerin Analizi”, Suça Sürüklenen ve Mağdur Çocuklar, Ed. Süleyman Hançerli ve diğerleri, SABAV, Ankara 2011, s. 32-41.
• Ulus, “Küçük Suçluluğu, Nevi, Sebep ve Saikleri”, 16 Mart 1943.
• Vatan, “Soruyoruz”, 4 Haziran 1943.
• YILDIZ, Özgür, “II.Dünya Savaşı’na Genel Bir Bakış”, Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 6, S. 12, 2019, ss. 62-75.
• YÖRÜKOĞLU, Atalay, Değişen Toplumda Aile ve Çocuk, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1984.
• ZÜRCHER, Erick J., Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 2013.
• 1. İstanbul Çocuk Kurultayı Bildiriler Kitabı, İstanbul Çocukları Vakfı Yayınları, İstanbul 2000.
• https://sozluk.gov.tr 13.08.2024 sa.14.50.
• https://www.ihd.org.tr/ble-mletler-cuk-haklarina-da-slee/ 11.01.2024, sa.14.30.
• https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/searchResultview.jsp E.T.10.09.2024, sa.11.00.