Romantik İlişki Yaşayan Bireylerin Çocukluk Dönemi Örselenme Yaşantıları İlişki Doyumu ve Evlilik Beklentisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 27 - 44, 24.07.2023

Sinem Özcan , Zeynep Hamamcı

Öz

Bu çalışma romantik ilişki yaşayan bireylerin çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ile ilişki doyumu ve evlilik beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma grubu Gaziantep ilinde ikamet eden ve romantik bir ilişki yaşayan 268 bireyden oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Çocukluk Dönemi Örselenme Yaşantıları Ölçeği Kısa Formu”, “İlişki Doyumu Ölçeği”, “Evlilik Beklentisi Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde Spearman Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı, Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testi’nden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; katılımcıların çocukluk örselenme yaşantılarından en yüksek duygusal ihmali, en az cinsel istismarı yaşadıkları belirlenmiştir. İstismara kalma durumu cinsiyet açısından değerlendirildiğinde kadınların çocukluk dönemlerinde erkeklere göre daha fazla fiziksel, duygusal ihmal ve fiziksel istismara maruz kaldıkları bulunmuştur. Çocukluk döneminde ebeveyni evli ve birlikte olan katılımcıların ebeveynleri ayrı, boşanmış ya da vefat etmiş olan katılımcılara göre daha az örselenme yaşantısına maruz kaldıkları ve anne- baba tutumlarını ilgisiz olarak algılayan katılımcıların, demokratik, otoriter ve koruyucu olan katılımcılara göre yine daha fazla örselenme yaşantısına sahip oldukları bulunmuştur. Evlilik beklentisi ile çocukluk dönemi örselenme yaşantıları arasındaki ilişki incelendiğinde ise sadece cinsel istismarın evlilik beklentisi ile negatif yönde anlamlı ancak düşük düzeyde bir ilişki içinde olduğu görülmektedir. İlişki doyumunun çocukluk dönemi örselenme yaşantılarından duygusal istismar ile negatif yönde, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişkisi varken, fiziksel ihmal ile negatif yönde anlamlı ancak düşük düzeyde bir ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Evlilik beklentisi ile ilişki doyumu arasındaki ilişki ise pozitif yönde anlamlı ancak düşük düzeydedir.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları, ilişki doyumu, evlilik beklentisi

Analysis on the Childhood Traumatic Experiences of the Individuals in Romantic Relationship and the Association between the Relationship Satisfaction and Marital Expectations

Öz

This study was conducted to examine the relationship between childhood traumatic experiences, relationship satisfaction, and marriage expectations of individuals having romantic relationships. The sample of the study consists of 268 individuals residing in Gaziantep and having romantic relationships. The “Childhood Trauma Experience Questionnaire-Short Form (CTEQ-SF)”, “Relationship Satisfaction Scale (RSS)”, “Marriage Expectation Scale (MES)”, and “Personal Information Form” were used as data collection tools. Spearman Rank Correlation Coefficient, Mann Whitney U Test, and Kruskal Wallis Test were used in the analysis of the data. As a result of the analysis, it was determined that the participants experienced emotional neglect at the highest level and sexual abuse at the lowest level among their childhood traumatic experiences. When the childhood traumas were analyzed in terms of gender, it was found that women were exposed to more physical, and emotional neglect and physical abuse than men. It was found that participants whose parents were married and together during their childhoods were exposed to less traumatization than participants whose parents were separated, divorced, or deceased, and participants who perceived their parental attitudes as irrelevant had more traumatic experiences than participants who were democratic, authoritarian, and protective. When the relationship between marriage expectations and childhood traumatic experiences is examined, it is seen that only sexual abuse has a negative but low-level relationship with marriage expectations. It has been determined that while relationship satisfaction has a moderately significant and negative relationship with emotional abuse, which is one of the childhood traumatic experiences, it has a lowly significant and negative relationship with physical neglect. The relationship between marriage expectation and relationship satisfaction is positively significant but at a low level.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları, ilişki doyumu, evlilik beklentisi

Kaynakça

• Akbaş, T. (2001). Kız ve erkek çocuklara yönelik cinsel tacizler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(7), 58-75.
• Armstrong, R.A. (2014). Bonferroni düzeltmesi ne zaman kullanılır? Oftalmik ve Fizyolojik Optik, 34 (5), 502-508.
• Ateah, C.A. & Durrant, J.E. (2005). Maternal use of physical punishment in response to child misbehavior: Implications for child abuse prevention. Child Abuse & Neglect, 29, 169- 185.
• Ayan, S. (2007). Aile içinde şiddete uğrayan çocukların saldırganlık eğilimleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8(3), 206-214.
• Barich, R. R. & Bielby, D. D. (1996). Rethinking marriage: Change and stability in expectations. Journal of Family Issues, 17(2), 139-169.
• Bektaş M, & Öztürk C. (2017). İzmir’de bir ilköğretim okulunda aile içi şiddet araştırması. Ege Pediatri Bülteni, 14(3), 165-169.
• Bernstein, D. P., Stein, J. A., Newcomb, M. D., Walker, E., Pogge, D., Ahluvalia, T. & Zule, W. (2003). Development & validation of a brief screening version of the childhood trauma questionnaire. Child Abuse & Neglect, 27(2), 169-190.
• Bilgin, A. (2008). Aile içi bedensel cezaya ilişkin bir çalışma. Ankara Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 41(1), 29-50. Bilir, Ş., Arı. M., Dönmez, N. B., Atik, B. & San. P. (1991). Türkiye’nin 16 ilinde 4-12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1). Erişim Adresi (05.05.2020): dergipark.org.tr/tr/pub/spcd/issue/21106/227301.
• Bozdemir, F. & Gündüz, B. (2016). The relationships of attachment styles, parental attidues and traumatic childhood experiences with emotional intelligence. Journal of Human Sciences, 13(1), 1797-1814.
• Bradbury, L. L. & Shaffer, A. (2012). Emotion dysregulation mediates the link between childhood emotional maltreatment and young adult romantic relationship satisfaction. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 21(5), 497-515.
• Castellini, A. (2011). The role of perfectionism and romanticized beliefs in romantic relationship satisfaction and adjustment. Journal of the University of Wisconsin Superior, 63, 146-163.
• Child Welfare Information Gateway. (2019). What is child abuse and neglect? 10 Mart 2020, https://www.childwelfare.gov/pubPDFs/whatiscan.pdf, adresinden erişildi.
• Colman, A.R. & Widom, C.S.(2004). Childhood abuse and neglect and adult intimate relationships: A prospective study. Child Abuse & Neglect, 28, 1133-1151.
• Curun, F. (2001). The effects of sexism and sex role orientaion on romantic relationship satisfaction. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demo, D. H. & Fine, M. A. (2010). Beyond the average divorce. USA: Sage
• Dönmez, A. (2009). Yakın ilişkiler psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Durmuşoğlu, N., & Doğru, S. S. Y. (2006). Çocukluk örseleyici yaşantılarının ergenlikteki yakın ilişkilerde bireye etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 237-246.
• Ekdal, S. (2011). Çocuğun fiziksel istismarı: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi Başkanlığı Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
• Elmacı, N. & Melikşah, E. (2010). Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kızların erken yaş evliliklerinin sosyal ve kültürel temelleri. Prof. Dr. Orhan Türkdoğan’a Armağan: Sosyoloji Yazıları, 2, 223-233.
• Finkelhor, D., Hotaling, G. T., Lewis, I. A., & Smith, C. (1989). Sexual abuse and its relationship to later sexual satisfaction, marital status, religion, and attitudes. Journal of Interpersonal Violence, 4(4), 379-399.
• Finkelhour, D., Ormrod, R.K. ve Turner, H.A. (2007). Re-victimization patterns in a national longitudinal sample of children and youth. Child Abuse & Neglect, 31, 479- 502.
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. & Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128-134.
• Hendrick, S. S. (1988). A generic measure of relationship satisfaction. Journal of Marriage and the Family, 50, 93–98.
• Hatipoğlu, Z. (1993). Kadın ve erkeklerin evlilik doyumlarında evlilik çatışmasının ve bazı demografik değişkenlerin rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Jones, G. D. & Nelson, E. S. (1996). Expectations of marriage among college students from intact and non-intact homes. Journal of Divorce and Remarriage, 26, 171-189.
• Kaler, S. R. & Freeman, B. J. (1994). Analysis of environmental deprivation: cognitive and social development in Romanian orphans. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35(4), 769-781.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel irade algı çerçevesinde bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kars, Ö. (1996). Çocuk istismarı: nedenleri ve sonuçları, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Kaya, S. (2014). Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ölçeği kısa formunun Türkçeye uyarlanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Larson, J. H. (1988). The marriage quiz: College students beliefs in selected myths about marriage. Family Relations, 37, 3-11.
• Mason, O., Platts, H. & Tyson, M. (2005). Early maladaptive schemas and adult attachment in a UK clinical population. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 78(4), 549-564.
• Mullen, P. E., Martin, J. L., Anderson, J. C., Romans, S. E. & Herbison, G. P. (1996). The long term ımpact of the psycial, emotional and sexual abuse of children: A community study. Child Abuse and Neglect, 20(1), 7-21.
• Nguyen, T. P., Karney, B. R. & Bradbury, T. N. (2017). Childhood abuse and later marital outcomes: Do partner characteristics moderate the association?. Journal of Family Psychology, 31(1), 82.
• Orçan, M. & Kar, M. (2008). Türkiye'de erken yaşta yapılan evlilikler ve risk algısı: Bismil örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 97-112.
• Özdemir, A. S. (1989), Çocuğun fiziksel yönden istismarı ve ihmali. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, M. (2015). Tutuklu hükümlü çocuklarda kendine zarar verme davranışının bilişsel çarpıtmalar ve çocukluk örselenme yaşantısıyla ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Polat, O. (2001). Çocuk ve şiddet. İstanbul: DER Yayınları.
• Runyan D, Corrine W, Ikeda R, Hassan, F. & Ramiro L., (2002). Child abuse and neglect by parents and other caregivers. Krug E.G, Dahlberg L.L, Mercy J.A.(Eds), World Report on Violence and Health, World Health Organization, Geneva.
• Savla, J. T., Roberto, K. A., Jaramillo-Sierra, A. L., Gambrel, L. E., Karimi, H. & Butner, L. M. (2013). Childhood abuse affects emotional closeness with family in mid-and later life. Child Abuse & Neglect, 37(6), 388-399.
• Sabatelli, R. M. (1984). The marital comparison level index: A measure for assessing outcomes relative to expectations. Journal of Marriage and the Family, 46(3), 651-662.
• Sabatelli, R. M. (1988). Exploring relationship satisfaction: A social exchange perspective on the interdependence between theory, research and practice. Family Relations, 37(2), 217-222.
• Soysal, S. (2016). Evlilik beklentisi ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 119-128.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (M. Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tencer, H. L. (2002). Verbal and emotional abuse as predictors of change in close friendship in early adolescence. Society for Research in Adolescence, 4, 771-779.
• Tunçer, P. (2018). Avrupa Birliği’nde çocuk istismarına genel bir bakış. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(10), 418-439.
• Turla A. (2002). Çocuk istismarı ve ihmali olgularına tıbbi yaklaşım. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi, 19(4), 291-300.
• Waite, L. J. & Gallagher, M. (2000). The case for marriage: why married people are happier, healthier, and better off financially. New York: Doubleday.
• Whisman, M. A. (2006). Childhood trauma and marital outcomes in adulthood. Personal Relationships, 13(4), 375-386.
• World Health Organization. (2006). Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Erişim Adresi: (12.05.2020)https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43499/9241594365_eng.pdf
• Yücel, D. (2014). Çocukluk çağı istismar yaşantılarının genç yetişkinlik dönemindeki bağlanma süreçleri, psikopatolojik semptomlar, ilişki yeterlilikleri ve aşk tutumları ile ilişkilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, B. (2017). Çocukluk çağı travmaları ve romantik ilişki doyumu arasındaki ilişkide; otomatik düşüncelerin aracılık rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yiğit, İ. & Çelik, C. (2016). İlişki doyumunun erken dönem uyum bozucu şemalar, kişilerarası ilişki tarzları ve kendilik algısı açısından değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), 77-78
• Zee, F. (2009). The role of dysfunctional relationship beliefs in relationship satisfaction: A comparison of singles with satisfied and less satisfied coupled people in their endorsement of ırrational and anxious relationship beliefs. Unpublished Master Thesis Utrecht University, Faculty of Social and Behavioural Sciences, Holland.