2002-2022 Dönemi Türk Uçuş Verilerinin Yıllar ve Havalimanları Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 51 - 62, 26.05.2023

M. Taha Yıldırım , Görkem Toprak , Mehmet Ünsal

Öz

Günümüzde özellikle zamandan tasarruf sağlayan bir ulaşım yöntemi olan havayolu taşımacılığının tercih edilen bir ulaşım biçimi olarak ön plana çıkması ve ülke ekonomisinde kilit bir role sahip olması bu sektörün önemini artırmaktadır. Bu çalışmada havalimanlarının hizmet sektöründeki önemi dikkate alınarak, 2002- 2022 yılları arasında taşımacılık verileri üzerinden bir değerlendirme yapılmaktadır. 2002-2021 dönemi yıl bazında 2022 yılı ise havalimanları bazında değerlendirilmektedir. Literatürde performans sıralamalarında popüler olarak kullanılan Veri Zarflama Analizi ve Çapraz Etkinlik, Türkiye'nin uçuş istatistiklerini değerlendirmek ve yorumlamak için kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Veri Zarflama Analizi, Çarpraz Etkinlik, Sıralama, Uçuş İstatistikleri

Kaynakça

• Taşlıgil, N. (2014) Türkiye'nin havaalanları, Türk Coğrafya Dergisi, 31, 259-281.
• Charnes, A., Cooper W.W., and Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
• Şengur-Kuyucak, F. (2001) Havaalanlarında Performans Analizi İçin Bir Model Önerisi Ve Türkiye’deki Havalimanlarında Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ulutaş, B. B. (2006) Türkiye'deki havaalanı etkinliklerinin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi, Yüksek Lisans tezi, ESOGÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kıyıldı, R. K., Karaşahı̇ n, M. (2006) Türkiye’deki Hava Alanlarının Veri Zarflama Analizi İle Altyapı Performansının Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 103,391-397.
• Barros P.C., Deike.U.C. (2007) Performance evaluation of Italian airports: A data envelopment analysis, Journal of Air Transport Management, 13, 184-191.
• Erden, E. (2007) Türkiye’deki Havalimanlarının İç Hat Uçuşları Yönünden Etkinliklerinin Karşılaştırılması: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Barros, C.P., (2008) Airports in Argentina: Technical efficiency in the context of an economic crisis, Journal of Air Transport Management, 14, 315-319.
• Peker, İ., Birdoğan, B. (2009) Veri Zarflama Analizi İle Türkiye Havalimanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Uygulaması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 72-88.
• Mancuso, P., Gitto, S. (2012) Two faces of airport business: A non-parametric analysis of the Italian airport industry, Journal of Air Transport Management, 20, 39-42.
• Ar, İ. (2012) Türkiye’deki Havalimanlarının Etkinliklerindeki Değişimin İncelenmesi: 2007-2011 dönemi için Malmquist-TFV endeksi uygulaması, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3), 143-160.
• Yu, M., Chern, C.C., Hsiao, B. (2013) Human resource rightsizing using centralized data envelopment analysis: Evidence from Taiwan's Airports, Omega, 41,119-130.
• Barros, C.P., Liang, Q.B, Peypoch, N. (2013) The efficiency of French regional airports: An inverse -convex analysis, İnternational Journal of Production Economics, 141, 668-674.
• Ülkü, T. (2015). A comparative efficiency analysis of Spanish and Turkish airports. Journal of Air Transport Management, 46 (1), 56-68.
• Avcı, T., Aktaş, M. (2015) Türkiye'de faaliyet gösteren havalimanlarının performanslarının değerlendirilmesi, International Journal of Alanya Faculty of Business/Uluslararası Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 7(3), 67-77.
• Yazgan, E., Karkacıer O. (2015) Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümleri ve Havalimanı İşletmeciliği Sektöründe Bir Uygulama, International Journal of Alanya Faculty of Business/Uluslararası Alanya Isletme Fakültesi Dergisi, 7 (2): 15-28.
• Fragoudaki, A., Giokas, D. (2016) Airport performance in a tourism receiving country: Evidence from Greece, Journal of Air Transport Management, 52, 80-89.
• Asker, V. (2016) Havalimanlarında operasyonel etkinlik ölçümü: Seçilmiş havalimanlarında bir uygulama, Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sivil Havacılık Yönetimi Anabilim Dalı.
• Bolat, B., Temur G. T., Gürler H. (2016) Türkiye’deki Havalimanlarının Etkinlik Tahmini: Veri Zarflama Analizi ve Yapay Sınır Ağlarının Birlikte Kullanımı, Ege Akademik Bakış, 16, 1-10.
• Örkcü, H. H., Balıkçı, C., Doğan, M.İ., Genç, A. (2016) An evaluation of the operational efficiency of turkish airports using data envelopment analysis and the Malmquist productivity index: 2009–2014 case, Transport Policy, 48, 92-104.
• Storto, C. (2018) The analysis of the cost-revenue production cycle efficiency of the Italian airports: A NSBM DEA approach, Journal of Air Transport Management, 72, 77-85.
• Ennen, D., Batool, I. (2018) Airport efficiency in Pakistan - A Data Envelopment Analysis with weight restrictions, Journal of Air Transport Management, 69, 205-212.
• Lu, W., Park, S.H., Huang, T., Yeo, G.T. (2019) An analysis for Chinese airport efficiency using weighted variables and adopting CFPR, The Asian Journal, of Shipping and Logistics, 35, 230-242.
• Fernandes, V.A., Pacheco, R. R., Silva, W.R., Fernandes, E. (2019) Regional change in the hierarchy of Brazilian airports 2007–2016, Journal of Transport Geography, 79, 102467.
• Köleoğlu, N., Demirel, E. (2019) Türkiye’nin önemli turizm kentlerindeki Havalimanlarının etkinliklerinin veri zarflama analizi yöntemiyle ölçülmesi, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(3), 352-365.
• Ripoll-Zarraga, A.E., Mar-Molinero, C. (2020) Exploring the reasons for efficiency in Spanish airports, Transport Policy, 99, 186-202.
• Ngo, T., Tsui, K.W.T. (2020) A data-driven approach for estimating airport efficiency under endogeneity: An application to New Zealand airports, Research in Transportation Business and Management, 34, 100412.
• Güner, S., Cebeci, H.İ (2021) Multi-period efficiency analysis of major European and Asian airports under fixed proportion technologies, Transport Policy, 107, 24-42.
• Fragoudaki, A., Giokas, D. (2020) Airport efficiency in the dawn of privatization: The case of Greece, Journal of Air Transport Management, 86, 101821.
• Liu, S., Wan, Y., Zhang, A. (2021) Does high-speed rail development affect airport productivity? Evidence from China and Japan, Transport Policy, 110, 1-15.
• Özsoy V. S., Örkcü H. H. (2021) Structural and operational management of Turkish airports: A bootstrap data envelopment analysis of efficiency, Utilities Policy, 69, 101180.
• Thomas, N., Jha, K.N. (2022) Structural efficiency assessment of regional airports: Lessons from India, Utilities Policy, 79,101-149.
• Kaya, G., Aydın, U., Karadayı, M. A., Ülengin, F., Ülengin, B. ve İçken, A. (2022). Integrated methodology for evaluating the efficiency of airports: A case study in Turkey. Transport Policy, 127, 31-47.
• Retzlaff-Roberts, D.L. (1996). Relating discriminant analysis and data envelopment analysis to one another. European Journal of Operational Research. 23, 311-322.
• Sexton, T.R. , Silkman, R.H., Hogan, A.J. (1986), Data envelopment analysis: Critique and extensions R.H. Silkman (Ed.), Measuring efficiency: An assessment of data envelopment analysis, 32, Jossey-Bass, San Francisco, CA (1986), pp. 73-105.
• Andersen, T.R., Hollingsworth, K.B., Inman, L.B., (2002) The Fixed Weighting Nature of a Cross Evaluation Model, Journal of Productivity Analysis, 18 (1) 249–255.
• Puthanpura, A.K., (2022) Package: MultiplierDEA https://cran.r-project.org/ web/packages/ MultiplierDEA/ MultiplierDEA.pdf.
• Stackoverflow website, Accessed: December (2022) [Online]. Available: https://stackoverflow.com/ questions/71725935/dea-how-to-implement-weight-constraints-in-r.
• Alp, İ., (2006) Performance evaluation of goalkeepers of the world cup, Gazi University Journal of Science 19 (2), 119-125.
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü 2022 Güncel Resmi Websitesi: https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/HavaLimanlari.aspx.