KUR’AN’DA İNSANIN TOPLUMSAL KİMLİĞİ

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 145 - 160, 30.06.2017

Ahmet Özdemir

Öz

Kendisine
yeryüzünde halifelik görevi verilen insan, her zaman Kur’an’ın temel konuları
arasında yer almaktadır. Emir ve yasaklar bütünü, onun dünyadaki yaşantısına
yön verecek şekilde düzenlenmiştir. Onun kişisel kimliği yanında, diğer
insanlarla birlikte yaşama zorunluluğundan dolayı toplum içerisinde nasıl bir
tavır takınması gerektiği bu noktada önem arz etmektedir. Konuyla ilgili
Kur’an’da yol gösterici ifadelerin yer aldığını görmekteyiz. Farklı ayet ve
surelerde yer alan bu ifadelerin derlenip okuyucunun istifadesine sunulması,
kişinin toplumsal görev ve sorumluluğunu bilmesi açısından son derece
önemlidir. Bu sebeple araştırmamızda konu bu eksende Kur’an merkezli olarak ele
alınıp değerlendirmeler yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, İnsan, Toplum, Kimlik, Sorumluluk

Kaynakça

• Âlûsî, Ebu’l-Fazl Şihabuddin es-Seyyid Mahmud el-Bağdadî, Rûhu’l-Meânî (nşr. Muhammed Hüseyin), Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1994.
• Bayram Enver, “Kur’an’a Göre Allah-Alem Münasebeti”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, Tokat: 2013, sayı: 19.
• Ebussuud el-İmadî, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa, İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâye’l-Kitâbi’l-Kerîm, Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, , ts.
• el-Beydavî, Nasıruddin Ebu Said Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Tevîl, Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi,1418.
• el-Endelusî, Ebu Hayyan, el-Bahru’l-Muhît, et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye, ts.
• Esed, Muhammed. Kur’an Mesajı, Çev. Ahmet Ertürk ve Cahit Koytak, Beyrut: İşaret yayınları, İstanbul.
• Günay, Enver, Din Sosyolojisi, altıncı baskı, İstanbul: İnsan yayınları, 2003
• Hazin, Alauddin Ali b. Muhammed b. İbrahim Ebu’l-Hasen, Lübabü’t-Te’vil fi Meani’t-Tenzil, et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut: Daru'l-Kutub el-İlmiyye, 1415.
• İbn Aşȗr, Muhammed Tahir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus: Daru Tunusiyye, 1984.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fidâ İsmail b. Ömer , Tefsîru’l-Kurâni’l-Azîm, Beyrut: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye, 1419.
• İsmail Hakkı b. Mustafa İstanbulî, Ruhu’l-Beyan, Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.
• Kara, Necati, Kuran’da Beden Dili, İstanbul: Bilge Yayınları, 2. Baskı, 2004.
• Kasımî, Muhammed Cemaluddin b. Muhammed, Mehasinü’t-Te’vil, et-Tab’atu’l-Ula, Beyrut: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye, 1418.
• Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed Ebu Bekir, el-Câmi’u li Ahkâmi’l-Kur’ân (Tefsiru’l-Kurtubî) et-Tab’atü’s-Saniyetü Beyrut: Daru'l-Kutub el-İlmiyye, 1964
• Kutluer, İlhan, “İnsan”, DİA, İstanbul, 2001.
• Kutub, Muhammed, İslam’da Fert ve Cemiyet, çev. Mehmet Süslü, İstanbul: Hikmet Yayınları, ts.
• Maturidî Muhammed b. Muhammed b. Mahmud Ebu Mansur, Tefsiru’l-Maturidî (Te’vilatu Ehli’s-Sünne) et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye, 2005.
• Maverdî, Ebu’l-Hasen Ali b.Muhammed b. Habib , en-Nüket ve’l-Uyûn, Beyrut: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye, ts.
• Merâğî, Ahmed Mustafa, Tefsîru’l-Merâğî et-Tab’atu’l-ûlâ, Mısır: Mustafa Elbânî el-Halebî ve Evlâduhu, 1946.
• Mevdȗdî, Ebu’l-A’la, Tefhimu’l-Kur’an, İstanbul: İnsan Yayınları, 2. baskı, 1995.
• Necati, M. Osman, Kuran ve Psikoloji, Ankara: Fecr Yayınları, 1998.
• Nesefî, Ebu’l-Berekat Abdullah b. Ahmed b. Mahmud, Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Tevil, et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut: Dâru’l-Kelime et-Tayyib, 1998.
• Razî, Ebu Abdillah Muhammed Fahruddin, Mefâtîhu’l-Gayb, et-Tab’atu’s-salisetu, Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, 1420.
• Reşîd Rızâ, Muhammed, Tefsîru'l-Menâr, et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut: Daru'l-Kutub el-İlmiyye, 1999.
• Saâlebî Ebu Zeyd Abdurrahman b. Muhammed, el Cevahiru’l-Hisan fi Tefsiri’l-Kur’an et-Tab’atu’l-ûlâ, Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, 1418.
• Sâlebî, Muhammed b. İbrahim, el-Keşf ve’l-Beyan an Tefsiri’l-Kur’an, Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, 2002.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir. (2001). Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân et-Tab’atu’l-ûlâ, yer yok: Müessesetü’r-Risaletü, 2000.
• Tantavî Muhammed Seyyid, et-Tefsiru’l-Vasit li’l-Kur’an’il-Kerim, et-Tab’atu’l-ûlâ, Kahire: Daru Nehdatı Mısr, 1997.
• Wach, Joachım, Din Sosyolojisi, İstanbul: İFAV yayınları, 1995.
• Zemahşerî, Cârullah Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr, el-Keşşaf an Hakâiki Gavâmidı’t-Tenzîl et-Tab’atu’s-salisetu, Beyrut: Dâru’l-Kitab el-Arabiyyi, 1407.