İÇSEL PAZARLAMANIN BİREY-ÖRGÜT UYUMU VE İŞTEN AYRILMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: OTEL İŞLETMESİ ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 217 - 238, 25.12.2020

Mustafa Kesen , Busra Kutlu Karabıyık , Elif Ezgi Özdemir

https://doi.org/10.46849/guiibd.773882

Cited By: 1

Öz

İçsel pazarlama işletmelerde sürdürülebilir ve yüksek kalitede hizmet verebilmek için çalışanların tatminin sağlanması anlamına gelirken, birey örgüt uyumu; çalışan ile örgüt arasındaki uyuma, işten ayrılma niyeti ise çalışanların işten ayrılma eğilimlerine işaret etmektedir. Çalışmanın amacı otel çalışanlarının işten ayrılma eğilimlerinin üzerinde birey örgüt uyumu algıları ve içsel pazarlama uygulamalarının etkilerini incelemektir. Araştırma Kuşadası ve çevresinde yer alan ve uluslararası müşteri portföyüne sahip otellerde görev yapan 201 otel çalışanı ile gerçekleştirilmiştir. İçsel pazarlama, birey örgüt uyumu ve işten ayrılma niyeti değişkenleri için açıklayıcı faktör analizleri ve güvenirlik analizleri uygulanmış, değişkenler arası ilişkiler korelasyon analizi ile incelenmiş ve hipotez testleri için regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre içsel pazarlamanın birey-örgüt uyumunu pozitif ve anlamlı olarak etkilediği; içsel pazarlama ve birey örgüt uyumunun işten ayrılma niyetini negatif ve anlamlı olarak etkilediği bulunmuştur. Diğer taraftan içsel pazarlamanın işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde birey örgüt uyumunun aracılık rolünün olmadığı tespit edilmiştir. İçsel pazarlama, işten ayrılma niyeti ve birey örgüt uyumu değişkenleri arasındaki ilişki ve etkileşimin otel çalışanları üzerinde saha araştırması ile ilk kez araştırılması yönüyle çalışma literatüre katkıda bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İçsel Pazarlama, Birey-Örgüt Uyumu, İşten Ayrılma Niyeti, Aracılık Etkisi

Kaynakça

• Akduman, G. (2020), “İşe Alım Sürecinde Benzerlik Etkisi: Aday ile Değerlendirici Arasındaki Kişilik Benzerliğinin Değerlendirme ve Seçim Üzerindeki Rolü”, Journal of Behavior at Work (JB@W), 5(1), 26-37.
• Akgül A. (2005). Faktör analizi. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları. Ankara: Emek Ofset
• Aydoğan, E. (2004), “İleri İmalat Teknolojileri ve Toplam Kalite Yönetimi Arasındaki İlişkiler ve Bir Alan Araştırması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4, 25-45.
• Akkirman, A.D. & Harris, D.L. (2004), “Organizational Communication Satisfaction in the Virtual Workplace”, The Journal of Management Development, 24(5/6), 397.
• Arthur Jr, W., Bell, S. T., Villado, A. J. & Doverspike, D. (2006), “The use of person-organization fit in employment decision making: an assessment of its criterion-related validity”, Journal of Applied Psychology, 91(4), 786.
• Atay, L.,Soylu, Y. & Yıldırım, H. M. (2017), “Otel İşletmelerinde Uygulanan İçsel Pazarlama Faaliyetlerinin Çalışanların Duygusal Bağlılık Tutumlarına Etkisi: Çanakkale Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 531-541.
• Bailey, A. A., Albassami, F. & Al-Meshal, S. (2016), “The roles of employee job satisfaction and organizational commitment in the internal marketing-employee bank identification relationship”, International Journal of Bank Marketing, 34(6), 821-840.
• Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986), “The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations”, Journal Of Personality And SocialPsychology, 51(6), 1173.
• Berry, L. L., Hensel, J. S., & Burke M. C. (1976), “Improving retailer capability for effective consumerism response”, Journal Retail, 52(3), 3–14. Berry, L. L. (1981), “The employee as customer”, Journal of retail banking, 3(1), 33-40.
• Berry, L. & Parasuraman, A. (1991), Marketing Services: Competing Through Quality, New York,FreePress.
• Bowen, D. E., Ledford, G. E. & Nathan, B. R. (1991), “Hiring for the organization, not the job”, The Executive, 5(4), 35-51.
• Caruana, A. & Calleya, P. (1998), “The effect of internal marketing on organizational commitment among retail bank managers”, International Journal of Bank Marketing, 16( 2/3), 108-116.
• Chang, C.P. & Chang W.C. (2008), “Internal marketing practices and employees turnover intentions in tourism and leisure hotels”, The Journal of Human Resource and Adult Learning, 4(2),161-172.
• Chatman, J.A. (1991), “Matching people and organizations: selection and socialization in public accounting firms”, Administrative Science Quarterly, 36(3), 459-84.
• Chew, J. & Chan, C. C. A. (2008), “Human resourcepractices, organizationalcommitmentandintentiontostay”, International Journal of Manpower, 29, 503–522.
• Conduit J. & Mavondo F.T. (2001), “How critical is internal customer orientation to market orientation”, Journal of Business Research. 51(January), 11-24.
• Cooper-Thomas, H. D., Van Vianen, A. & Anderson, N. (2004), “Changes in person–organization fit: The impact of socialization tactics on perceived and actual P–O fit”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 13(1), 52-78.
• Devasagayam, P. R., Buff, C. L., Aurand, T. W. & Judson, K. M. (2010), “Building brand community membership within organizations: A viable internal branding alternative?”, The Journal of Product and Brand Management, 19, 210-217.
• Egan, T. M.,Yang, B., & Bartlett, K. R. (2004)”,The effects of organizational learning culture and job satisfaction on motivation to transfer learning and turnover intention”, Human Resource Development Quarterly, 15(3), 279-301.
• Elfenbein, H. A. & Charles A. O’Reilly. (2007), ‘Fitting in: The effects of relational demography and person-organization fit on group process and performance”, Group & Organization Management. 32(1), 109–42.
• Ene, S. (2013), “İçsel Pazarlamaya Yönelik Olarak Çalışanların Pazarlama Kültürünün Oluşturulmasının İşletme Performansını Arttırmadaki Rolü”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 5(10), 67-90.
• Fan, X. & Stephen A. S. (2005), “Sensitivity of Fit Indexesto Misspecified Structuralor Measurement Model Components: Rationale of Two-Index Strategy Revisited”, StructuralEquationModeling: A MultidisciplinaryJournal, 12(3), 343-367.
• Foreman, S. K. & Money, A. H. (1995), “Internal marketing: concepts, measurement and application”, Journal Of Marketing Management, 11(8), 755-768. George, W. R. (1977). “The retailing of services a challenging future. Journal Retail”, 53(3), 85–98.
• Grönroos C. (1994), “From scientific management to service management”, International Journal of Service Industry Management, 5(2), 5–20. Grönroos, C. (2006), “Adopting a service logic for marketing”, Marketing Theory, 6(3), 317-333.
• Hwang,.I. & Chang,H.(2009), “Work climate perception and turnover intention among Korean hospital staff”, International Nursing Review, 56(1), 73-80.
• Karaatlı, M. (2006). Verilerin Düzenlenmesi ve Gösterimi, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (Ed.: Şeref Kalaycı), İkinci Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kaya, İ. (2010), “Otel İşletmelerinde İşgörenlerin İş Tatminini Etkileyen İşi Bırakma Eğilimi”, Journal of the Çukurova University Institute of Social Sciences, 19(2).
• Kelemen, M. & Papasolomou-Doukakis, I. (2004), “Can culture be changed? A study of internal marketing”, The Service Industries Journal, 24(5), 121–135.
• Kesen, M. Turan, P.M. & Kutay, N. (2017), “The Effects Of Internal Marketing On Organizational Trust: A Research In Hotel Industry”, Business & Management Studies: An International Journal, 5(4): 23-38
• Kim, J. S., Song, H. J. & Lee, C. K. (2016), “Effects of corporate social responsibility and internal marketing on organizational commitment and turnover intentions”, International Journal of Hospitality Management, 55, 25-32.
• King, C. & Grace, D. (2005), “Exploringthe role of employees in the delivery of the brand: a case study approach”, Qualitative Market Research: An International Journal, 8(3), 277-295.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Koçaroğlu, M. O. (2015), Hizmet İşletmelerinde İçsel Pazarlama ve Hizmet Kalitesinin Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi: Pamukkale Üniversitesi Spor Merkezi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Koçak, D. & Yücel, İ. (2018), “Algılanan örgütsel destek ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide duygusal bağlılığın aracı etkisinin incelenmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 683-704.
• Kotler, P. & Armstrong, G., (1991). Principles of Marketing. EnglewoodCliffs, NJ:Prentice Hall.
• Kristof-Brown, A. L., Zimmerman, R. D. & Johnson, E. C. (2005), “Consequences of individual’s fit at work: A meta-analysis of person-job, person-organization, andperson-supervisor fit”, PersonnelPsychology, 58(2): 281–342.
• Kunnan, A. J. (1998). “An Introduction to Structural Equation Modelling for Language Assessment Research”, Language Testing, 15(3), 295-332.
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama işletmelerinde iş-yaşam dengesinin çalışma yaşamı kalitesi üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Lings, I. N. ve Greenley, G. E. (2005), “Measuring internal marketing orientation”, Journal of Services Research, 7(3), 290–305.
• Lord, F. M. (1980), Applications of item response theory to practical testing problems. Hillsdale. NJ: Erlbaum
• Moynihan, D. P. & Pandey, S. K. (2008), “The ties that bind: Social networks, person-organization value fit, and turnover intention”, Journal of Public Administration ResearchandTheory, 18(2), 205-227.
• Nadler, D. & Tushman, M. (1980), “A model for diagnosing organizational behavior”, Organizational Dynamics, 9(2), 35-51.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., McKee, D. O., & McMurrian, R. (1997), “An investigation into the antecedents of organizational citizenship behaviors in a personal selling context”, The Journal of Marketing, 85-98.
• O’Reilly, C. A., Chatman, J. & Caldwell, D. F. (1991), “People and organizational culture: A profile comparison approach to assessing person–organization fit”, The Academy of Management Journal, 34, 487–516.
• Öcel, H. (2013), “Örgüt Kimliğinin Gücü, Algılanan Örgütsel Prestij ve Kişi-Örgüt Uyumu ile Bağlamsal Performans Arasındaki İlişkiler: Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü”, Türk Psikoloji Dergisi, 28(71), 37.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi ıbm spss amos ve minitab uygulamalı. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Rahim Nia, F., & Aref, M. (2014), “The Effect of Internal Marketing and Job Rotation on Nurses’ Turnover Intention.”, Iran Journal of Nursing, 27(89), 50-60.
• Rusbult, C. E., Farrell, D., Rogers, G. & Mainous, A. G. (1988), “Impact of Exchange variables on exit, voice, loyalty, and neglect: An integrative model of responses to declining job satisfaction”, Academy Of Management Journal, 31(3), 599-627.
• Sharma, S., Mukherjee, S., Kumar, A. & Dillon, W. R. (2005), “A simulation study to investigate the use of cut off values for assessing model fit in covariance structure models”, Journal of Business Research, 58(7), 935-943.
• Scherer, R. F., Luther, D. C., Wiebe, F. A. & Adams, J. S. (1988), “Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire”, Psychological Reports, 62(3), 763-770.
• Schneider, B. (1987), “The people make the place”, Personnel Psychology, 40, 437-453.
• Selden, Sally C. & Donald P. M. (2000), “A model of voluntary turnover in state government”, Review of Public Personnel Administration. 20(2), 63–74.
• Seong, J. Y., Hong, D. S., & Park, W. W. (2012), “Work status, gender, and organizational commitment among Korean workers: The mediating role of person-organization fit”, Asia Pacific Journal of Management, 29(4), 1105-1129.
• Şencan H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Serçeoğlu, N., Işık, Z. & Çetinkaya, M.Y. (2016), “İşyeri Zorbalığının İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Konaklama İşletmelerinde Çalışan Personel Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 1099-1109.
• Silverthorne, C. (2004), “The impact of organizational culture and person-organization fit on organizational commitment and jobs atisfaction in Taiwan”, Leadership & Organization Development Journal, 25(7), 592-599.
• Taşkaya, S. & Şahin, B. (2011), “Hastane Çalışanlarının Kişisel Özellikleri İle Örgütsel Adalet Algılarının Örgüte Bağlılık Düzeyleri Üzerine Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Değerlendirilmesi”, HÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 165-185.
• Tavşancıl, E. (2002), Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Taylor, S. L. & Cosenza, R. M. (1997), “Internal marketing can reduce employee turnover”, Supervision, 58, 3-5.
• Tepeci, M. (2001), The effect of persona lvalues, organizational culture, and person– organization fit on individual outcomes in the restauran tindustry. Unpublished doctoral dissertation, The Pennsylvania State University, Pennsylvania.
• Tett, R. P. & Meyer, J. P. (1993), “Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention: Path analyses based on meta-analytic findings”, Personnel Psychology, 46, 259–293.
• To, W. M., Martin Jr, E. F., & Yu, B. T. W. (2015), “Effect of management commitment to internal marketing on employee work attitude”, International Journal of Hospitality Management, 45, 14–21.
• Turunç, Ö. & Çelik, M. (2012), “İş tatmini-kişi örgüt uyumu ve amire güven-kişi-örgüt uyumu ilişkisinde dağıtım adaletinin düzenleyici rolü”, ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 14(2), 57-78.
• Ünler, E., Kılıç, B., & Çıray, J. C. (2014), “İletişim ikliminin, iş doyumu ve işten ayrılma niyeti ilişkisine etkisi”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(41). 237-250.
• Vandenberghe, C. (1999), “Organizational culture, person-culture fit, and turnover: A replication in the health care industry”, Journal of Organizational Behavior,. 20, 175–84.
• Verquer, Michelle L., Terry A. Beehr & Stephen H. Wagner. (2003), “A meta-analysis of relations between person-organization fit research and work attitudes”, Journal of Vocational Behavior, 63, 473–89.
• Waldman, J.D.,Kelly, F., Aurora, S. & Smith, H.L. (2004), “The shocking cost of turnover in health care”, Health Care Management Review, 29, 2–7.
• Wayne, S. J.,Shore, L. M., & Liden, R. C. (1997), “Perceived organizational support and leader membership exchange : A social Exchange perspective”, Academy of Management Journal, 40(1), 82-111.
• Wilson, M.G.,Dejoy, D.M., Vandenberg, R.J., Richardson, H.A. ve McGrath, A.L. (2004), “Work Characteristics and Employee Health and Well-Being: Test of a Model Healthy Work Organization”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 565-588.
• Yapraklı, Ş. & Özer, S. (2001), “Çağdaş Pazarlamada Yeni Bir Yaklaşım “İçsel Pazarlama”, Pazarlama Dünyası, 15(6).
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017), “Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yıldız, S. M. (2014), “İçsel Pazarlamanın İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Rolü: Spor ve Fiziksel Etkinlik İşletmeleri Üzerine Ampirik Bir İnceleme”, Ege Academic Review, 14(1). 137-146.