AN APPLICATION TO DETERMINE THE RELATIONSHIP BETWEEN ACCOUNTING AND FINANCE EDUCATION AND TAX ETHICS AND AWARENESS

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 127 - 149, 30.06.2023

Menduh Hayta , Murat Özdemir

Öz

The aim of this study is to determine the differences in the perceptions of tax morale and awareness of the students who have and have not got accounting and financial education in their schools at various levels and to determine the relationship between accounting and financial education with tax morale and tax awareness. For this purpose, a face-to-face survey method was used to acquire data in the study and a survey was conducted with senior high school, associate, undergraduate and postgraduate students studying at schools in the city center and districts of Giresun Province. Statistical analyzes were applied to the data acquired through the survey and it was tried to determine the differences between the perceptions of tax morale and awareness of the students. According to the results of the study, significant differences were found between the students who got accounting and financial education and those who did not in terms of tax morale and awareness in variables such as getting accounting and financial education, age, type of school, undergraduate and postgraduate education. Taking into consideration the results of the study, it can be stated that there is a close relationship between accounting and financial education with tax morale and awareness.

Anahtar Kelimeler

accounting education, financial education, tax morale, tax awareness, tax compliance., accounting education, financial education, tax morale, tax awareness, tax compliance.

Muhasebe ve Finans Eğitimi ile Vergi Ahlakı ve Bilinci Arasındaki İlişkinin Tespitine Yönelik Bir Uygulama

Öz

Bu çalışmanın amacı, okullarında çeşitli düzeylerde muhasebe ve finans eğitimi alan ve almayan öğrencilerin vergi ahlakı ve bilinci algılarındaki farklılıkların belirlenmesi, muhasebe ve finans eğitiminin vergi ahlakı ve bilinciyle ilişkisinin tespit edilmesidir. Bu amaçla çalışmada, verilerin elde edilmesi için yüz yüze anket yöntemi kullanılmış, Giresun İli merkez ve ilçelerinde bulunan okullarda öğrenim gören lise son sınıf, ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilere anket çalışması yapılmıştır. Anket yoluyla elde edilen verilere istatistikî analizler uygulanmış, öğrencilerin vergi ahlakı ve bilinci algıları arasındaki farklılıkların belirlenmesine çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, muhasebe ve finans eğitimi alan ve almayan öğrenciler arasında vergi ahlakı ve bilinci algısı açısından muhasebe ve finans eğitimi almak, yaş, öğrenim gördüğü okul türü, lisans ve lisansüstü eğitim almak gibi değişkenlerde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Çalışmanın sonuçları dikkate alındığında, muhasebe ve finans eğitimi ile vergi ahlakı ve bilinci arasında yakın ilişki olduğu ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

muhasebe eğitimi, finans eğitimi, vergi ahlakı, vergi bilinci, vergi uyumu

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2005). Kamu Maliyesi. (Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Armstrong, M. B. (1993). Ethics and Professionalism in Accounting Education: A Sample Course. Journal of Accounting Education, 11(1), 77-92.
• Aşkın, Y. E. (2019). Mükelleflerin Vergiye Bakışının Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Başaran, İ. E. (1984). Örgütte İş Gören Hizmetlerinin Yönetimi, (Yayın No:179). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Başdağ, G. C. (2017). Vergi Bilinci ve Vergiye Bakış Açısı Bağlamında Gönüllü Vergi Uyumu: Kilis 7 Aralık Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Çalık, T. (1988). Türk Kamu Kesiminde Hizmet İçi Eğitimin Etkinliği. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çil Koçyiğit, S., Şenel, G. & Bostancı, H., (2016). Sağlık Sektörünün Muhasebe Eğitiminden Beklentileri ve Ankara Kamu Hastaneleri Uygulaması. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(45), 537-554.
• Demir, İ. C. & Ciğerci, İ. (2016). Vergi Bilincinin Oluşumunda Eğitimin Rolü: İlköğretim Öğrencileriyle Amprik Bir Çalışma, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 127-143.
• Demirkan, Ş. (2001). Muhasebe Eğitim Yöntemleri, XX. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, Muhasebe Eğitiminde Yeni Ufuklar.
• Dibek, E. (2016). Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet ile Vergi Tutum ve Davranışları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Gergerlioğlu, U. & Mcgee, R. W. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Vergi Bilincine Yönelik Tutumları: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Örneği. Researcher: Social Science Studies, 10(5), 383-407.
• Gökçen, G. (1998). Uygulamacıların Muhasebe Eğitiminden Beklentileri, Marmara Üniversitesi, Muhasebe Araştırma ve Merkezi Muhasebe-Finansman Dergisi, Sayı 9, 43-50.
• Gür, E. (2019). Ortaöğretim Öğrencilerinde Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakı: Bingöl İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İslamoğlu, A. H. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri (SPSS Uygulamalı), İzmit: Beta Basın Yayım.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS Uygulamaları Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Karaca, R. (2015). Vergi Bilinci ve Vergi Algısı: Kütahya İlinde İlköğretim Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Karacan, C. İ. (2019). Ön Lisans Öğrencilerinin Vergiye Bakışı ve Vergi Bilinç Düzeyi: Sakarya İli Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kasipillai, J., Aripin, N. & Amran, N. A. (2003). The Influence of Education on Tax Avoidance and Tax Evasion. eJTR, 1, 134.
• Kaya, P. B. (2017). Zirai Kazançların Vergilendirilmesinde Çiftçilerin Vergi Algısı: Antalya İli Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kaya, Y. (2019). Lisans Düzeyinde Verilen Muhasebe Eğitiminin Uluslararası Muhasebe Eğitim Standartlarını Karşılama Düzeyine Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası, 21(2), 482-507.
• Kumbaşlı, E. (2016). Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakının Gelişmesinde Maliye Bölümü Eğitiminin Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurnaz, E. (2019). Muhasebe Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin Öğrenme Yaklaşımları Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi Temmuz; 12 (2), 237-254.
• McNair, F. and Milam, E. E. (1993). Ethics in Accounting Education: What is Really Being Done. Journal of Business Ethics, 12(10), 797-809.
• Okougbo, P. O., Okike, E. N. & Alao, A. (2021). Accounting Ethics Education and The Ethical Awareness of Undergraduates: An Experimental Study. Accounting Education, 30(3), 258-276.
• Organ, İ. & Yegen, B. (2013). Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakı Oluşumunda Muhasebe Mensuplarının Rolü: Adana Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Sayı:4, Cilt:27, 241-271.
• Ömürbek, N., Çiçek, H. G. & Çiçek, S. (2007). Vergi Bilinci Üzerine Bir İnceleme: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Yapılan Anketin Bulguları. Maliye Dergisi, (153), 102-122.
• Pehlivan, E. (2008). Ticaret Meslek Liselerinde Muhasebe Eğitimi Alan Öğrencilerin Memnuniyetini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sağbaş, İ. & Başoğlu, A. (2005). İlköğretim Çağındaki Öğrencilerin Vergileri Algılaması: Afyonkarahisar İli Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 123-144.
• Sağlam, M. (2013). Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Üzerine Bir Araştırma: İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinde Vergi Algısı ve Bilinci, Sosyo-Ekonomi, 19(19), 315-334.
• Tokay, S. H., Deran, A. & Arslan, S., (2011), Lojistik Maliyet Yönetiminde İzlenebilecek Stratejiler ve Muhasebe Eğitiminden Beklentiler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29,1-15.
• Tosuner, M. & Demir, İ.C. (2008). Ege Bölgesi’nin Vergi Ahlak Düzeyi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2), 355-373.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlükleri. (2021). Web: https://sozluk.gov.tr/?kelime= 09.10.2021’de alınmıştır.
• Yüksel, C. & Özgün Z. (2018). Mersin’de Vergi Mükelleflerinin Vergi Algısı, Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakı Düzeyinin Ölçülmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 33-48.
• Zorlu, Ö. (2012). İlköğretim Çağındaki Öğrencilerin Vergi Bilinci Düzeyi ve Vergi Bilinci Düzeyi ile İlgili Örnek Uygulama (Ankara İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.