VUK/MSUGT, TMS/TFRS ve BOBİ FRS’nin Değerleme Ölçüleri Açısından Karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 57 - 85, 30.06.2024

Ersin Yenisu

https://doi.org/10.46849/guiibd.1426970

Öz

Değerleme ölçüleri işletmelerin finansal görünümlerini ve ilgili dönemin kar/zarar performansını etkilemektedir. Diğer bir ifadeyle farklı, değerleme yöntemleri işletmelerin finansal raporlamaları açısından farklı sonuçlara yol açabilir. Bu bağlamda, çalışmanın konusu muhasebe mevzuatımızdaki gelişmeler dikkate alınarak değerleme ölçülerindeki değişimi izlemektir. Dolayısıyla çalışmanın amacı muhasebe kuramı ve muhasebe uygulamaları açısından eski ve yeni değerleme yaklaşımlarını tanıtmaktır. Nitekim çalışmada, geleneksel muhasebe mevzuatı olan VUK/MSUGT, uluslararası uyum çerçevesinde kabul edilen TMS/TFRS ve muhasebe mevzuatımızdaki en güncel yaklaşımları içeren BOBİ FRS açısından değerleme ölçüleri sistematik olarak incelenmiş ve bu değerleme ölçüleri ile ilgili tanımlara, açıklamalara ve karşılaştırmalara yer verilmiştir. Bu geniş kapsamından dolayı çalışma ilgili literatürden farklılık göstermektedir. Nitel analiz yönteminin kullanıldığı çalışmada kavramsal açıklamalara, tanımlamalara ve karşılaştırmalara yer verilmiştir. Nihayetinde çalışmanın kavramsal ve karşılaştırmalı analiziyle literatüre ve uygulamacılara katkıda bulunabileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

TMS/TFRS, BOBİ FRS, VUK/MSUGT, Değerleme Ölçüleri

Comparison of TPL/GCAS, TAS/TFRS and FRS FOR LMEs In Terms of Valuation Methods

Öz

Valuation methods affect the financial outlook of the enterprises and the profit / loss performance of the relevant period. In other words, different valuation methods may lead to different results in terms of financial reporting of businesses. In this direction, the subject of the study is to monitor the changes in the valuation methods, taking into account the developments in our accounting legislation. Therefore, the aim of the study is to introduce old and new valuation approaches in terms of accounting theory and accounting practices. As a matter of fact, in the study, valuation methods were systematically examined in terms of VUK/MSUGT, which is the traditional accounting legislation, TMS/TFRS, which is accepted within the framework of international compliance, and BOBI FRS, which includes the most up-to-date approaches in our accounting legislation. Due to this wide scope, the study differs from the relevant literature. In the study, in which the qualitative analysis method was used, conceptual explanations, definitions and comparisons were included. In other words, in the study, accounting-based valuation measures are defined separately in accordance with the original legislation or standards. Ultimately, this study can contribute to the literature and practitioners with its conceptual and comparative analysis.

Anahtar Kelimeler

TAS/TFRS, FRS FOR LMEs, TPL/GCASA, Valuation Measures

Kaynakça

• Abdioğlu, H., Kılıç, B. İ. & Güneş, S. (2014), “Temel Finansal Araçların KOBİ TFRS, Tam Set TFRS ve Türk Vergi Mevzuatı ile Karşılaştırmalı İncelenmesi ve Muhasebeleştirme Örnekleri”, Yönetim ve Ekonomi, 21(2), 141-161.
• Akbulut, Y. Ö. (2008), “Vergi Usul Kanunundaki Değerleme Hükümlerinin Türkiye Finansal Raporlama Standartları Kapsamında Değerlendirilmesi”, Muhasebe Öğretim Üyeleri Dayanışma Vakfı (MÖDAV), 1, 1-41.
• Alagöz, A. & Antepli, A. (2013), “Canlı Varlıklarda Değer Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 3, 107-124.
• Antepli, A. & Alagöz, A. (2020), “Hasadı Yapılan Tarımsal Ürünlerin Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye Vergi Mevzuatına Göre Muhasebeleştirilmesi: Örnek Uygulama”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 19, 312-322.
• Arzova, S. B. & Şahin, B. Ş. (2021), “TFRS/ TMS, BOBİ FRS, KÜMİ FRS ve Faizsiz Finans Muhasebe Standartları Kapsamında Gerçeğe Uygun Değer Kavramı”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 43(1), 21-41.
• Ataman, B. & Cavlak, H. (2017), “Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ile Tam Set Türkiye Muhasebe ve Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının (TMS/TFRS) Karşılaştırılması”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(3), 153-168.
• Başkan, D. & Tunç, A. (2021), Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Vergi Usul Kanunu Arasındaki İlişkinin Uygulama Örneği ile İrdelenmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 2020 Özel Sayısı, 108-126.
• BOBİ FRS (2018), Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartları”, Erişim Tarihi: 02.01.2024, https://www.kgk.gov.tr
• Çanakçıoğlu, M. (2018), “BOBİ FRS, Tam Set TFRS ve Vergi Usul Kanunu Çerçevesinde Maddi Duran Varlıkların Ölçümü”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(80), 349-366.
• Demir, Ş. (2019), “TMS 2 ve BOBİ FRS Düzenlemeleri Kapsamında Stokların Değerlemesi”, International Congress on Business and Marketing, 402-417.
• Deran, A. & Savaş, İ. (2013). Maddi Olmayan Duran Varlıkların Değerleme ve Finansal Tablolarda Sunum Esasları”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 14(2), 73-95.
• Dinç, E. (2008), “Türkiye Muhasebe Standartları ve Vergi Kuralları Açısından Ticari Borç ve Ticari Alacakların Muhasebeleştirilmesi ve Değerlemesi”, Mali Çözüm, 90, 71-101.
• Durmuş, A. F., Solak, B. & Güneş, R. (2011), “KOBİ TFRS ve Vergi Usul Kanunu’nda Değerleme İlkelerinin Karşılaştırılması ve Sonuçların Değerlendirilmesi”, Muhasebe Öğretim Üyeleri Dayanışma Vakfı (MÖDAV), 4, 175-202.
• Ergin, N. E. (2016). Vergi Mevzuatı ile TMS/TFRS’nin Değerleme Ölçüleri Açısından Karşılaştırılması”, Vergi Dünyası, 418, 9-20.
• Fidan, M. M. & Eskin, İ. (2020), “Finansal Varlıklar: Vergi Usul Kanunu ve Büyük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartlarına Göre Değerleme ve Muhasebeleştirme”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13(3), 949-974.
• Fidan, M. M. (2016), “Bankalarca Kullandırılan Emtia (Altın, Gümüş ve Platin) Kredilerinin Vergi Usul Kanunu ve Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları’na Göre Değerlemesi ve Muhasebeleştirilmesi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 2(4), 108-128.
• Gençoğlu, Ü. G. (2017), “Temel Konularda BOBİ FRS Ve TMS/TFRS Karşılaştırması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 10, 1-23.
• Gökçen, G., Öztürk, E. & Güleç, Ö. F. (2018), “BOBİ FRS ve TFRS’nin Finansal Raporlara Etkileri Açısından Karşılaştırılması”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 437-457.
• Karacan, S., Çiftçioğlu, S. & Kutlu, T. (2018), “TMS - BOBİ FRS - VUK Kapsamında Kur Farklarının Değerlendirilmesinin Karşılaştırılması”, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 2(1), 1-10.
• Kaya, H. P. (2018), “Stoklara İlişkin TMS 2 ve BOBİ FRS Karşılaştırması”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(2), 262-285.
• MSUGT (1992), “Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri, Erişim Tarihi: 02.01.2024, https://www.ismmmo.org.tr/Mevzuat/Muhasebe-Sistemi-Uygulama-Genel-Tebligleri-Tek-Duzen-Hesap-Plani---3988
• Öztürk, E. (2015), “Maddi Duran Varlıkların Raporlanmasında Gerçeğe Uygun Değer Hiyerarşisinin Kullanılması”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 199-214.
• Özulucan, A. & Deran, A. (2008), “41 No’lu Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 41), Vergi Usul Kanunu ve Tekdüzen Hesap Planı Açısından Küçük ve Büyükbaş Canlı Varlıkların Muhasebeleştirilmesi ve Değerleme İşleminde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(25), 1-23.
• Taştan, H. (2013), “Ceviz bahçelerinde Türkiye Muhasebe Standartları – 41 ve Vergi Usul Kanunu Uyarınca Amortisman Ayrılması ve Değerlemesinin Karşılaştırmalı İncelenmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 10, 25-38.
• TMS/TFRS (2013). Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartları. Erişim Tarihi: 02.01.2024, https://www.kgk.gov.tr
• Tokay, S. H. & Deran, A. (2008), “Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarından Değerleme Ölçüleri”, Mali Çözüm, 90, 15-47.
• Toksoy, E. S. (2015), “Menkul Kıymetlerin VUK, TMS, TFRS, UMS ve UFRS Açısından Değerlenmesi ve Muhasebeleştirilmesi”, Vergi Raporu, 185, 122-140.
• Tuğay, O. & Arısoy, K. (2019), “Finansal Araçların TMS/TFRS ve BOBİ FRS Çerçevesinde Muhasebeleştirme Esaslarının Karşılaştırılması”, Mehmet Akif Ersoy İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 563-577.
• Tunçez, H. A. (2019), “Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ile Vergi Usul Kanunu (VUK) Açısından Değerleme Ölçümlerinin Karşılaştırılması”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(1), 208-214.
• Ulusan, H. (2009), “Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Türkiye Muhasebe – Finansal Raporlama Standartları’na Göre Varlık ve Borçları Değerleme Esasları: Bir Karşılaştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 44, 149-164.
• Uzun, E. (2018), “VUK, TMS/TFRS ve BOBİ FRS Açısından Maddi Duran Varlıkların Karşılaştırılması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(81), 344-354.
• VUK (1961), “Vergi Usul Kanunu”, Erişim Tarihi: 02.01.2024, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf
• Yalçın, S. (2019a), “TFRS, BOBİ FRS ve MSUGT’de Diğer İşletmelere Yapılan Finansal Araç Yatırımları: Muhasebeleştirme, Değerleme, Sunum ve Açıklamalar”, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 3(3), 321-341.
• Yalçın, S. (2019b), “Türkiye Finansal Raporlama Standartları, Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde Stoklar: Muhasebeleştirme, Değerleme, Sunum ve Açıklamalar. Dumlupınar”, Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 60, 202-222.
• Yelgen, E. & Uyar, S. (2018), “BOBİ FRS Açısından Maddi Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 4, 98-109.
• Yılmaz, E. & Teker, S. (2020), “Dış Ticaret İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi: TMS-2 Stoklar, TMS-21 Kur Değişiminin Etkileri Standartları ve VUK ile Karşılaştırılması”, Press Academia Procedia (PAP), 11, 132-137.
• Yöndemli, S. Ö. (2021), “Dış Ticaret İşlemlerinin Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartları ve Vergi Usul Kanunu Kapsamında İncelenmesi”, Journal of Applied and Theoretical Social Sciences, 3(4), 387-409.
• Yücel, S., Öncü, M. A. & Akcan, A. (2020), “Türkiye’deki Güncel Muhasebe Mevzuatına Göre Finansal Araçların Sınıflandırılması ve Değerleme Hükümlerinin Karşılaştırılması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73). 18-35.