An Analysis of the Architectural Properties of Eyüp Çeribaşi Masjid: Conservation Problems and Proposals

Yıl 2019, Cilt: 32 Sayı: 1, 1 - 12, 01.03.2019

Nıl Orbeyı

Öz

Here
we investigate the protection problems of Çeribaşı Masjid, which has largely
lost its spatial and visual identity and determine the available preservation
approaches to the structure and its surroundings. Çeribaşı Masjid, which was
built in the sixteenth century in Eyüp, İstanbul, consists of a closed prayer
hall, a cemetery, and an ablution place. Çeribaşı Masjid remained in ruins for
nearly two centuries and was repaired in 1996 by the Directorate General of
Foundations. Over time, the rise of the roadway, inappropriate interventions,
and unqualified additions made it difficult to perceive the masjid and damaged
its relationship with its surroundings. Within the scope of this study, in the
historical process, the changes that occurred in the Çeribaşı Masjid were
examined together with archival documents, historical photos, and maps; the
current situation of the masjid and its near surroundings were defined by the
data obtained from measured drawings and on-site examinations; and the
incorrect interventions were identified. As a result, a holistic protection
approach (physical and cultural) was established that aims to transfer to
future generations the structure and its surroundings, with their original
identity.

Anahtar Kelimeler

Eyüp, Çeribaşı Masjid, Architectural properties, Protection

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2000). Eyüp’teki Osmanlı Eğitim Yapıları ve Korunmalarıyla İlgili Öneriler”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu IV Tebliğler, 05-07 Mayıs 2000, pp. 132-142, Turkey.
• Ayan, S. (1992). Eyüp Eski Kent Dokusu: Eyüp Cami ve Çevresi Tarihsel Gelişimi-Koruma Önerisi, YTÜ FBE yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Ayverdi, E. H. (1958). Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri-Şehrin İskanı ve Nüfusu, Ankara: Vakıflar Umum Müdürlüğü.
• Baykan, C., Orbeyi, N., Yalçın, S. (2007). “Göbekli Cam Üretim Teknolojisi ve Mimaride Pencere Camı Olarak Kullanımı”, SERES'07 IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri, 26-28 Kasım 2007, pp. 879-890, Turkey.
• Cezar, M. (1963). "Osmanlı Devrinde İstanbul Yapılarında Tahribat Yapan Yangınlar ve Tabii Afetler", Türk Sanatı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri Dergisi, sayı: pp. 380.
• Çakır, O. (1974). İstanbul'da Mescit Mimarisinin Gelişmesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Bitirme Tezi, İstanbul.
• Dağdelen, İ. (Yayına haz.) (2006). Alman Mavileri 1913-1914 I. Dünya Savaşı Öncesi İstanbul Haritaları. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Yayınları.
• Eldem, N. (1998). Eyüp Sultan Camii ve Yakın Çevresi”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu II Tebliğler, 8-10 Mayıs 1998, pp. 51-53, Turkey.
• Erdem, A. (2002). “Eyüp’te Sivil Mimarlık Örneği Ahşap Konutlar ve Korunma Sorunları”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu V Tebliğler, 11-13 Mayıs 2001, pp. 144-151, Turkey.
• Eyice, S. (1998). “Eyüpsultan Semtinde Tarih ve Sanat Tarihi”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu II Tebliğler, 8-10 Mayıs 1998, pp. 12-37, Turkey.
• Eyice, S. (2002). Eyüp’te Zal Mahmud Paşa Camii, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu V Tebliğler. 11-13 Mayıs 2001, pp. 12-21, Turkey.
• Genç, M. and Manak, M. (2001). İstanbul Depremleri: Fotoğraf ve Belgelerle 1894 Depremi, İstanbul: IGDAS Yayınları.
• Giray, Küçük, S. and Eyüpgiller, K. (2016). “Çatalca Vilayeti’ndeki Tarihi Camilerin Mimari Analizi”, Vakıf Restorasyon Yıllığı, 12: 106-119.
• Haskan, M.N. (1996). Eyüp Sultan Tarihi. İstanbul: Eyüpsultan Vakfı Yayınları.
• Hattap, S. and Köroğlu, N. (2008). “Eyüp’te Önemli Bir Kültür Varlığı; Rami Kışlası”, Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler I-X Seçki Tebliğler, Seçme Metinler, pp. 282-287.
• Hüseyin Ayvansarayi (2001). Hadikatü’l-Cevami İstanbul Camileri ve Diğer Dini-Sivil Mimari Yapılar (haz. Ahmet Nezih Galitekin). İstanbul: İşaret Yayınları.
• İşli, E.D. (1998). İstanbul Tekkeleri Mimarisi Eklentileri ve Restorasyonu, YTÜ FBE yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul.
• Kara H. F. (1998). “Eyüp Sultan Yerleşme Dokusunun Tarihsel Süreç İçinde Gelişimi-Değişimi”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu II Tebliğler, 8-10 Mayıs 1998, pp. 278-293.
• Kara, F. (2003). “Fetih ile Birlikte Kurulan Bir Semt Eyüp ve Fetihten Günümüze Ulaşan Mahalleler”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu VII Tebliğler, 9-11 Mayıs 2003, pp. 340-358.
• Körçeşme, N. (2012). Eyüp Merkez Yerleşiminde Geleneksel Konut Mimarisi, İTÜ FBE yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Öz, T. (1962). İstanbul Camileri, C.1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, İstanbul.
• Sakin, O. (2002). Tarihsel Kaynaklarıyla İstanbul Depremleri, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Sıcakyüz, H. (1986). Hadikatül Cevami’ye göre İstanbul Sur Dışında Kalan (Haliç, Alibeyköy Deresi, Marmara Denizi, İstanbul Karasurları) Cami ve Mescidlerin Araştırılması. YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamış lisansüstü tezi, İstanbul.
• Sönmezer, Ş., Seçkin, S. (2002). İstanbul Mescitleri, Türkler, Ankara, Cilt: 12, s.139-148.
• Yenen, Z., Berkmen Yakar H. (2001). “Eyüp'te Ekonomik ve Sosyal Değişimin Fiziksel Doku Aracılığında İrdelenmesi”, Tarihi, Kültürü ve Sanatıyla V. Eyüp Sultan Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2001, pp.130-139, Turkey.
• Zengin, A. (2010). Eyüp Kentsel Sit Alanının İnanç Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi Ve Yerleşim Dokusunun Korunması Üzerine Bir Araştırma, MSGSÜ FBE, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul.
• The Map Archive of Atatürk Library
• The Archives of Eyüp Municipality, and Eyüp Sultan Research Center (EYSAM)
• http://sehirharitasi.ibb.gov.tr/ (Erişim tarihi: 5 Şubat 2018)
• The Archive of No.I Istanbul Immovable Cultural and Natural Heritage Protection High Council
• The Archive of the Republic of Turkey Prime Ministry Directorate General of Foundations
• Zoning Directorate Archive