AŞINMAYA KARŞI DİRENÇLİ SAC MALZEMENİN ŞEKİLLENDİRİLEBİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ VE MİKRO YAPISAL KARAKTERİZASYONU

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 385 - 393, 02.04.2015

Mustafa Özdemir , Hakan Gökmeşe , Hakan Dilipak , Volkan Yılmaz

Öz

Gerçekleştirilen çalışmada, aşınmaya karşı dirençli olan Hardox500 sac malzeme kullanılmıştır. Hardox 500 sac malzemeler sert ve gevrek bir yapıya sahip olmaları nedeniyle oda sıcaklıklarında şekillendirilmeleri esnasında çatlama ve yırtılma meydana gelmektedir. Bu istenmeyen durumu ortadan kaldırmak ve malzemenin şekillendirilebilirliğini arttırmak amacıyla farklı sıcaklıklarda 850°, 900°, 950° ve 1000°C denormalizasyon ısıl işlemiuygulanarak şekillendirme (bükme) işlemleri uygulanmıştır. Bükme işlemleri 30° bükme açısında ve 4.5 mm zımba uç yarıçapında gerçekleştirilmiştir. Deneylerde serbest V bükme kuvveti uygulanmıştır. Bükme işlemleri, zımba sac malzeme üzerinde bekletilmeden direk uzaklaştırılarak ve zımbanın sac malzeme kesit alanını ezmesine müsaade edilerek gerçekleştirilmiştir. Bükme işlemleri neticesinde, oda sıcaklığında bükülen numunelerde geri esneme, normalizasyon ısıl işlemi uygulanıp bükülen numunelerde ise ileri esneme meydana geldiği tespit edilmiştir. Zımbanın sac malzeme kesit alanını ezmesi sonucunda ise, ileri ve geri esneme değerlerinin azaldığı belirlenmiştir. Uygulanan normalizasyon ısıl işlemi ile numune deformasyon bölgelerinde makro ve mikro boyutta herhangi bir çatlak meydana gelmediği tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Bükme, Hardox 500, Normalizasyon ısıl işlemi

Kaynakça

• Yılmaz R., Türkmen M., Fıçıcı F., ‘’Hardox 500 Çeliğinin İncelenmesi’’, Symposium, Karabük, Türkiye, pp. 522-530. Iron & Steel
• Tülbentçi K., Kaluç E., “Kazı Makinelerinde Aşınan Parçaların Kaynakla Tamirinin Teknolojik ve Ekonomik Önemi”, Kaynak Dünyası, 91, 2, 3- 6, 1991.
• Tylack J.H., “Abrasive wear”, ASM Handbook, Vol. Technology, ASM International, 1992. and Wear
• Milos S., Stanislav F., “Experimental research and analysis of selected technological parameters on the roughness of steel area surface hardox 500 with thickness 40 mm cut by awj technology, Applied Mechanics and Materials, Vol: 308, 13-17, 2013.
• Frydman S., Konat L., Pekalski G., “Structure and hardness changes in welded joints of Hardox steels”, Archives of Civil and Mechanical Engineering, 3:4, 15-27, 2008.
• Pletz M., Davesa W., Yaob W., Ossberger H., “Rolling contact fatigue of three crossing nose materials multiscale FE approach”, Wear, 314, 69– 77, 2014.
• Bicejova L., “Abrasive kind and granularity changes affects to water jet technology head vibration during cutting hardox material thickness alternation process”, Applied Mechanics and Materials, Vol: 308, 75-79, 2013
• Balos S., Sidjanin L., “Metallographic study of non-homogenous armour impacted by armour- piercing incendiary ammunition”, Materials and Design, 32: 4022–4029, 2011.
• Özdemir M., Dilipak H., Gökmeşe H., Yılmaz V., ‘’Investigation as experimental and micro- structural of the effect to spring back/forward amount of 16Mo3 (1.5415) sheet materials of different heat-treatments’’, ISITES, vol. 2, p. 148- 155, 2014.
• Dilipak H., Özdemir M., Sarıkaya M., “Effects of Material Properties and Punch Tip Radius on Spring-Forward in 90° V Bending Processes”, Journal International, 20;64-69, 2013. Steel Research,
• Özdemir M., Dilipak H., “S235JR (1.0038) Sac Malzemeye Uygulanan Isıl İşlemlerin İleri Esneme Miktarına Etkisinin Deneysel Olarak İncelenmesi”, Ulusal Talaşlı İmalat Sempozyumu, 2012; 3;345- 353.
• Özdemir M., Gökmeşe H., Dilipak H., Yılmaz V., ‘’Characterization of Microstructure and Bending Response of Sheet Material: Influence of Thickness’’, Journal of Advanced Materials and Processing, 3:3-14, 2015.
• Tekaslan O, Şeker U, Gerger N., “Determination of Copper sheet metal in V bending dies”, J of The Faculty of Eng. And Arch. of Gazi Univ, 23:201- 38, 2008.
• Tekaslan Ö, Gerger N, Şeker U., “Determination of spring-back of stainless steel sheet metal in V bending dies”, Mater Des, 29:1043-50, 2008.
• Fei D, Hodgson P., “Experimental and numerical studies of spring back in air V-bending process for coldrolled TRIP steels”, Nucl Engrg and Des, 236:1847-51, 2006.
• Ozturk F, Toros S, Kilic S., “Tensile and spring- back behavior of DP600 advanced high strength steel at warm temperatures”, J Iron Steel Res Int, 16:41-46, 2009.
• Thipprakmas S, Rojananan S., “Investigation of spring-go phenomen on using finite element method”, Mater Des, 29:1526-32, 2008.
• Thipprakmas S., “Finite element analysis on the coined-bead mechanism during the V bending process”, Mater Des, 32:4909-17, 2011.
• Thipprakmas S, Phanitwong W., “Process parameter design of spring-back and spring-go in V-bending process using Taguchi technique”, Mater Des, 32:4430–36, 2011.
• Bakhshi J., Rahmani B., Daeezade V., Gorji A., “The study of spring-back of CK67 steel sheet in V-die and U-die bending processes”, Materials and Design, 30;2410-2419, 2009.
• Choi SH, Chin KG., “Prediction of spring-back behavior in high strength low carbon steel sheets”, J Mater Proc Technol, 171:385–92, 2006.
• Ragai L, Lazim D, Nemes A., “Anisotropy and spring-back in draw-bending of stainless steel 410: experimental and numerical study”, J Mater Proc Technol, 166:116-27, 2005.
• Ötü R., Demirci H.I., “60º’lik V Bükme kalıbında AA5754 ve AL1050 sac malzemelerin farklı bükme miktarlarının tespiti, International Iron & Steel Symposium, 1006-1013, 2012. geri esneme
• Mkaddem A, Saidane D., “Experimental approach and RSM procedure on the examination of spring back in wiping-die bending processes”, J Mater Proc Technol, 189:325-33, 2007.
• Arslan B., “Geri Esnemenin Sac Parçaların Biçim Tamlığı Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi ve Sonlu Elemanlar Yöntemi Uygulamaları ile Değerlendirilmesi”, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 10- 20, 2007.
• Savaşkan T., “Malzeme Bilgisi ve Muayenesi”, Celepler Matbaacılık, Trabzon, 2009.