Çalışanların Örgütsel Destek Algılarının İş Tatminlerine Etkisinde İş Stresinin Aracılık Rolü

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 3, 585 - 597, 23.10.2019

NİLÜFER Serinikli

Öz

Bu araştırmanın amacı, algılanan örgütsel
desteğin iş tatminine etkisinde iş stresinin aracılık rolünü belirlemektir. Bu
amaçla, Edirne ili ve ilçelerinde faaliyet gösteren ayçiçek yağı üretimi yapan
işletmelerdeki 193 çalışana yönelik anket yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0, Amos ve IBM
SPSS Process Makro paket programları kullanılarak analiz
edilmiştir. Aracılık
analizi, Andrew F. Hayes
(2013) tarafından geliştirilen
SPSS PROCESS eklentisi (Model 4) ile hesaplanmıştır. Analizler bootstrap tekniği kullanılarak yapılmıştır. Araştırma
sonuçlarına göre, algılanan örgütsel desteğin iş tatmini üzerinde pozitif yönlü
ve anlamlı bir etkisi olduğu, iş stresi üzerinde ise negatif yönlü ve anlamlı
bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, iş stresinin algılanan örgütsel
destek ile iş tatmini arasındaki ilişkisinde aracılık rolünün olmadığı
belirlenmiştir. Algılanan örgütsel desteğin doğrudan iş tatminine etkisi olduğu
sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş stresi, iş tatmini, Algılanan örgütsel destek

The Mediating Role of Job Stress in Employees’ Perceptions of Organizational Support with Respect to Job Satisfaction

Öz

The aim of the current study is to investigate the mediating role of job
stress in the perceived organizational support with respect to job
satisfaction. For that purpose, 193 employees working in various sunflower seed
oil factories in Edirne city center and counties were surveyed. SPSS 25.0, Amos and IBM SPSS Process
Macro software were used for the data analysis. Mediation was calculated with
SPSS PROCESS extension (Model 4), which was developed by Andrew F. Hayes (2013).
Bootstrap technique was used for the analyses. The results showed that the
perceived organizational support have a positive and meaningful impact on job
satisfaction and a negative and significant effect on job stress. However, no
mediating role of job stress in the relationship between organizational support
and job satisfaction was found. The perceived organizational support seemed to
have a direct effect on job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Perceived organizational support, job stress, job satisfaction.

Kaynakça

• Ahmad, Z. A. Ve Yekta, Z. A. (2010), “Relationship Between Perceived Organizational Support, Leadership Behavior, And Job Satisfaction: An Empirical Study İn İran”, Intangible Capital, 6(2), 162-184.
• Akgündüz, S. (2006), Örgütsel Stres Kaynaklarının Çalısanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi Ve Banka Çalısanları İçin Yapılan Bir Arastırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A., Turunç, Ö. (2012). “Örgütlerde Gelişim Kültürü Ve Algılanan Örgütsel Desteğin İş Tatmini Ve İş Performansına Etkisi: Güvenin Aracılık Rolü”, Yönetim Ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1), 105-135.
• Akova, O., Emiroğlu D. E. Ve Tanrıverdi, H. (2015), “İş Stresi İle Çalışanların İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: İstanbul’daki 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”, Journal Of Management, Marketing & Logistics, 2(4), 378-402.
• Anafarta, N. (2015), “Algılanan Örgütsel Destek Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: İş Tatmininin Aracılık Rolü”, İstanbul Management Journal, 26 (79), 112-130.
• Arogundade, T. O., Arogundade, B. A. Ve Onajobi Adebajo, O. (2015), “The Influence Of Perceived Organizational Support On Job Stress Among Selected Public And Private Sector Employees İn Lagos State, Nigeria”, Advances İn Research, 3(6): 541-547.
• Baron, R. M. Ve Kenny, D. A. (1986), “The Moderator-Mediator Variable Distinction İn Social Psychological Research: Conceptual, Strategic And Statistical Considerations”, Journal Of Personality And Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bayar, H. T. Ve Öztürk, M. (2017), “İş Stresinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma Görevlileri Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 525-546.
• Bogler, R. Ve Nir, A.E. (2012),"The İmportance Of Teachers' Perceived Organizational Support To Job Satisfaction: What's Empowerment Got To Do With İt?", Journal Of Educational Administration, 50(3), 287-306.
• Büte, M . (2015). “Nepotizm Ve İş Tatmini İlişkisinde İş Stresinin Aracı Rolü Var Mıdır?”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29. 1-8.
• Büyükbeşe, T. (2011), Stres Ve Stres Yönetimi. İsmail Bakan (Editör). Çağdaş Yönetim Yaklaşımı. Beta Yayınevi, İstanbul, s.36-57.
• Büyükgöze, H. Ve Kavak, Y. (2017), “Algılanan Örgütsel Destek Ve Pozitif Psikolojik Sermaye İlişkisi: Lise Öğretmenleri Örnekleminde Bir İnceleme”, Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 1-32.
• Canik, B. (2010), Esenboğa Hava Limanı’nda Farklı Birimlerde Çalışanların Stres Düzeylerinin İş Tatmini Üzerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Cosgun, N. (2006), Çalışma Hayatında Stres Ve İyimserliğin İş Tatminine Etkisi Ve Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Çakar, N. D. Ve Yıldız, S. (2009), “Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: "Algılanan Örgütsel Destek" Bir Ara Değişken Mi?”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktidadi Ve İdari Bilimler Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (28), 68-90.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2005), “Örgüt İkliminin İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (2): 23-39.
• Demirel, E. T. (2013), “Mesleki Stresin İş Tatminine Etkisi: Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, S. 220-241. 220
• Doğar, N. Ve Gürsoy, A. (2017), “Kişilikle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki Ve Bu İlişkide İş Tatmininin Aracılık Etkisi”, Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 27(1), 113-146.
• Efeoğlu, İ. E. Ve Özgen, H. (2007), “İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu Ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 237-254.
• Erdaş, K. D. (2010), Lider-Üye Mübadelesi, Algılanan Örgütsel Destek Ve Öz Denetim Kişilik Özelliğinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkileri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Gül, H., Oktay, E. Ve Gökçe, H. (2008), “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti Ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bakış Sosyal Bilimler Dergisi, (0)15, 1-11.
• Gök, Ö. A., Akgündüz, Y. Ve Alkan, (2017), “The Effects Of Job Stress And Perceived Organizational Support On Turnover Intentions Of Hotel Employees”, Journal Of Tourismology, 3(2).
• Fındıklı, M. A. (2014). “Algılanan Lider Desteği Ve Algılanan Örgütsel Destek İle İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Örgütsel Özdeşlemenin Aracılık Rolü: İstanbul’da Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. İ. Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25 (77), 136-157.
• Fındık, M. (2011), Algılanan Örgütsel Desteğin, Örgütsel Özdeşleşme Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Araştırması: Konya Aile Hekimleri Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Hakkak, M., Gashti, M. A. H. Ve Khaled Nawaser, K. (2014). “The Relationship Between Perceived Organizational Support & Job Satisfaction With Organizational Commitment”, Entrepreneurship And Innovation Management Journal, 2(3), 194-202.
• Hamilci, F. (2014), Örgütsel Stres Kaynaklarının Ve Sürekli Kaygının İş Tatmini Üzerine Etkisi S.D.Ü. Kadın Akademisyenlerine Yönelik Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Hilal, T., Bayar, H. T Ve Öztürk, M. (2017). “İş Stresinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma Görevlileri Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 525-546.
• Iqbal, S., Ehsan, S., Rizwan, M. Ve Noreen, M. (2014). “The İmpact Of Organizational Commitment, Job Satisfaction, Job Stress And Leadership Support On Turnover İntention İn Educational İnstitutes”, International Journal Of Human Resource Studies, 4(2), 181-195.
• İnce, A. R. (2016). “Algılanan Örgütsel Desteğin İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 649-660.
• Karakaya, A. Ve Gürel, S. (2015). “Kardemir A.Ş. Çalışanlarının Stres Faktörleri Algılarına Yönelik Bir Araştırma”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015, 5 (1), 17-31
• Karakaş, A. Ve Gökmen, G. (2018), “Kamu Çalışanlarında İş Tatmini, Duygusal Emek Ve İş Stresi: Konya’da Bir Araştırma, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 99-127.
• Kılıç, G., Tunç, T., Saraçlı, S. Ve Kılıç, İ. (2013), “Örgütsel Stresin Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi: Beş Yıldızlı Termal Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(1), 17-32.
• Kılıç, R., Yumuşak, S. Ve Yıldız, H. (2013), “Banka Çalışanlarının Maruz Kaldıkları Bireysel Ve Örgütsel Stres Kaynakları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 8 (2), 71-92.
• Klassen, R. M. Ve Chiu, M. (2010). “Effects On Teachers' Self-Efficacy And Job Satisfaction. Teacher Gender, Years Of Experience, And Job Stress”. Journal Of Educational Psychology 102(3), 741-756.
• Köseoğlu, Ş, Y. (2016), Hemşirelerin İş Doyumu Ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkide Algılanan Örgütsel Stresin Aracılık Rolü: Muğla İl Merkezinde Bir Araştırma, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• Küçükusta, D. (2007). Konaklama İşletmelerinde İş-Yaşam Dengesinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Bursa
• Leung, M., Zhang, H. Ve Skitmore, M. (2008), “The Effects Of Organizational Supports İn The Estimation Process On The Stress Of Construction Cost Engineers”. Journal Of Construction Engineering And Management 134(2), 84-93.
• Malik, S. Ve Noreen, S. (2015), “Perceived Organizational Support As A Moderator Of Affective Well-Being And Occupational Stress Among Teachers”, Pakistan Journal Of Commerce And Social Sciences, 9(3), 865-874.
• Mary, V. S. (2015), “Impact Of Perceived Organisational Support On Job Satisfaction – A Study Report”, International Journal Of Applied Science And Engineering, 3(2), 45-48.
• Miao, R. Ve Kim, H. G. (2010), “Perceived Organizational Support, Job Satisfaction And Employee Performance: An Chinese Empirical Study”, J. Service Science & Management, 3(0), 257-264
• Özdemir, A. (2008), “Çalışanların İş Tatminlerinin Arttırılmasında Örgütsel Sosyal Sermaye Yeni Bir Belirleyici Olabilir Mi?”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 6 (1), 1-275.
• Özdevecioğlu, M . (2003), “Algılanan Örgütsel Destek İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (2), 113-130.
• Özkalp, E. Ve Kırel, Ç. (2013). Örgütsel Davranış (6. Baskı). Ekin Yayınevi, Bursa.
• Özkaya, M, Yakın, Ve Ekinci, T. (2008), “Stres Düzeylerinin Çalışanların İş Doyumu Üzerine Etkisi Celal Bayar Üniversitesi Çalışanları Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Yönetim Ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), 163-179.
• Peterson, A. (2015), “Organizational Support And Job Satisfaction Of Frontline Clinical Managers: The Mediating Role Of Work Engagement”, The University Of Western Ontario Postdoctoral, London.
• Sabuncuğlu, Z. ve Tüz, M. V. (2016), Örgütsel Davranış, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
• Sökmen, A. Ve Bıyık, Y. (2016). “Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Özdeşleşme, Kişi-Örgüt Uyumu Ve İş Tatmini İlişkisi: Bilişim Uzmanlarına Yönelik Bir Araştırma”, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 221-227.
• Sökmen, A. Ve Ekmekçioğlu, E. B. (2016), “Algılanan Örgütsel Desteğin Duygusal Bağlılıkla İlişkisinde İş Tatmininin Aracılık Rolü: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2), 118-133.
• Şeşen, H. (2010). Öncülleri Ve Sonuçları İle Örgüt İçi Girişimcilik: Türk Savunma Sanayinde Bir Araştırma, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Tanşu, M. (2009), Örgütsel Stres Kaynakları Ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Ve Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Thevanes, N Ve Saranraj, Y. (2018), “The Impact Of Perceived Organizational Support On Job Satisfaction Of Academic Staff”, Asian Journal Of Economics, Business And Accounting, 6(2), 1-8
• Tekingündüz, S., Ve Kurtuldu, A. (2015). “İşten Ayrılma Niyeti, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Liderlik Ve İş Stresi Arasındaki İlişkilerin Analizi: Bir Hastane Örneği”, International Journal Of Human Sciences, 12(1), 1501-1517.
• Tekingündüz, S., Top, M. Ve Seçkin, M. (2015), “İş Tatmini, Performans, İş Stresi Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Hastane Örneği”, Verimlilik Dergisi, 0(4), 39-64.
• Tokgöz, N. (2011). “Örgütsel Sinisizm, Örgütsel Destek Ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi, 6(2), 363‐387.
• Turunç, Ö. Ve Çelik, M. (2010), “Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek Ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme Ve İş Performansına Etkisi”. Yönetim Ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 183-206.
• Turunç, Ö. Ve Erkuş, A. (2010), “İş Aile Yaşam Çatışmasının İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri: İş Stresinin Aracılık Rolü”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 10 (19), 415-440
• Yamuç, A. Ve Türker, D. (2015). “Örgütsel Stres Kaynaklarının Analizi: Bir Üretim İşletmesinde Kadın Ve Erkek Çalışanlar Üzerine İnceleme”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(25), 389-423.
• Yenihan, B., Öner, M. Ve Çiftyıldız, K. (2014). “İş Stresi Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Otomotiv İşletmesinde Bir Araştırma”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 5(1), 38-49.
• Yirik, Ş., Ören, D. Ve Ekici, R. (2014). “Dört Ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Çalışan Personelin Örgütsel Stres Ve Örgütsel Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin Demografik Değişkenler Bazında İncelenmesi”, Journal Of Yasar University, 9(35), 6099-6260.
• Yılmaz, M. K. (2006). Stres Ve Motivasyonun, Satış Gücünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Erzurum’daki İlaç Satış Mümessilleri Üzerinde Bir Uygulama., Atatürk Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Yapraklı, Ş. Ve Yılmaz, M. K. (2007), “Çalışanların İş Stresi Algılarının İş Tatminleri Üzerindeki Etkisi: Erzurum’da İlaç Mümessilleri Üzerinde Bir Saha Araştırması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (1), 155-183.
• Zincirkıran, M., Çelik, M. G., Ceylan, A. K. Ve Emhan, A. (2015), “İşgörenlerin Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti, İş Stresi Ve İş Tatmininin Örgütsel Performans Üzerindeki Etkisi: Enerji Sektöründe Bir Araştırma”, Finans Politik Ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 52(600), 59-71.
• Zumrah, A. R. Ve Boyle, S. (2015),"The Effects Of Perceived Organizational Support And Job Satisfaction On Transfer Of Training", Personnel Review, 44(2), 236 – 254.
• Http://Www.Zmo.Org.Tr/Genel/Bizden_Detay.Php?Kod=23161&Tipi=17&Sube=0, E.T: 07/11/2018