The Differences of TMS / TFRS Based and AAOIFI Based Reporting in the Transactions Carried Out Within the Scope of İjarah (Leasing) and İjarah Muntahia Bittamleek (Leasing Contracts Ending with the Transfer of Ownership)

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 126 - 145, 23.02.2021

Yusuf Dinç , Muhammet Erkam Bakacak

Öz

Turkey Accounting and Financial Reporting Standards (TMS/TFRS) describe suitability for need and fair presentation as the most basic concepts of qualitative characteristics of financial information. Accordingly, it would be more useful if financial information is comparable, verifiable, timely and understandable. Although this is also valid for the information provided to the related parties of interest-free financial institutions, it is not sufficient for a financial statement user that is sensitive to Islamic law. Related parties of interest-free financial institutions are also interested in whether a financial transaction is in accordance with religious principles or not. Therefore, both qualitative aspects and quantitative characteristics of financial information are very important for related parties of interest-free financial institutions. This study focuses on leasing transactions, which is one of the methods of interest-free loaning. In this context, what will be examined are the procedures and principles of the Interest-Free Finance Accounting Standard (FFMS) regarding İjarah and İjarah Muntahia Bittamleek transactions, which was published by the Public Oversight, Accounting and Auditing Standards Authority (KGK) via 06.09.2019 dated and 30880 numbered Official Gazette and which is planned to be applied voluntarily by participation banks as of 2020. Besides, accounting records based on these principles will be scanned and the differences between TMS/TFRS and FFMS criteria will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Interest-Free Finance Fund Allocation Procedures, Financial Leasing, İjarah, TMS 17 & TFRS 16, FFMS 8

Kiralama ve Mülkiyetin Devri İle Sona Eren Finansal Kiralama Sözleşmeleri Kapsamında Gerçekleşen İşlemlerin TMS / TFRS ve AAOIFI Temelli Raporlama Farklılıkları

Öz

Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS), ihtiyaca uygunluk ve gerçeğe uygun sunum kavramlarını finansal bilginin en temel niteliksel özellikleri olarak tanımlamaktadır. Bu doğrultuda finansal bilgi, ne kadar karşılaştırılabilir, doğrulanabilir, zamanlı ve anlaşılabilir ise o kadar faydalı olur. Bu durum, faizsiz finansal kuruluşların ilişkili taraflarına sağlanan bilgiler için de geçerli olmakla birlikte İslam hukuku bilincine sahip bir mali tablo kullanıcısı için yeterli değildir. Faizsiz finans kurumlarının ilişkili tarafları, finansal bir işlemin dini prensiplere uygun olup olmadığı ile de ilgilenmektedir. Bu nedenle, finansal bilginin hem niteliksel yönleri hem de niceliksel özellikleri faizsiz finans kurumlarının ilişkili tarafları için oldukça önemlidir. Bu çalışma, faizsiz fon kullandırım usullerinden birisi olan kiralama işlemlerini konu edinmektedir. Bu bağlamda, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanıp 06.09.2019 Tarih ve 30880 Sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren ve 2020 yılından itibaren katılım bankaları tarafından ihtiyari olarak uygulanması öngörülen İcâre ve İcâre Müntehiye Bittemlîk işlemleri ile ilgili Faizsiz Finans Muhasebe Standardı (FFMS)’nın usul ve esasları, bu esaslar doğrultusunda oluşması öngörülen muhasebe kayıtları ve söz konusu esasların hâlihazırda uygulanmakta olan TMS/TFRS standartları ile arasındaki farklılıkları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Faizsiz Finans Fon Kullandırım Usulleri, Finansal Kiralama, İcâre, TMS 17 ve TFRS 16, FFMS 8

Kaynakça

• Abdul Rahim, A.R. (2012). An introduction to Islamic accounting: The theory and practice. Malezya: International Islamic University Publications.
• Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions. (2017). Financial accounting and reporting. Manama, Kingdom of Bahrain: AAOIFI.
• Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions. (2019). FFS 9 - Kira ve finansal kiralama. İçinde İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi (Çev.), Faizsiz finans standartları (ss. 233-266). İstanbul: TKBB Yayınları.
• Ansari, O. M., & Tabraze, H. (2018). IFRS and the Shariah based reporting - A conceptual study (1. Baskı). Manama, Kingdom of Bahrain: AAOIFI.
• Archer, S., & Abdel Karim, R. A. (2007). Handbook of Islamic banking. İçinde Accounting standards for Islamic financial services. (Ss. 302-309). Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited.
• Ather, S. M. & Ullah, H. (2009). Islamic accounting systems and practices. The Cost and Management, 6, 9-16.
• Ayub, M. (2017). İslami finansı anlamak (1. Baskı). İstanbul: İktisat Yayınları.
• Bayındır, S. (2007). Asya ve Afrika kültürünün dünyaya bir armağanı, Faizsiz bankacılık. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 7, 17-29.
• Beck, T., Iqbal, Z. & Mutlu, R. (2015). Do Islamic banks contribute to risk sharing? İçinde Islamic finance: Catalyst for shared prosperity (pp. 1-45). İstanbul: World Bank-IDB-IRTI.
• Cengiz, S. (2017). Finansal kiralama işlemlerinin mevzuat boyutu ve muhasebe uygulamaları: TMS 17 ve VUK kapsamında incelenmesi. Global Journal of Economics and Business Studies, 6(11), 43-56.
• Chong, B. S., & Liu, M. (2009). Islamic banking: Interest-free or interest-based? Pacific-Basin Finance Journal, 17(1),125-44.
• Çetin, A. (2020). Faizsiz finans kuruluşları muhasebesi (1. Baskı). İstanbul: TKBB Yayınları.
• Durmuş, A. (2011). İslam hukuku açısından günümüz kredi ve finansman yöntemleri. İçinde Hasan Hacak (Ed.), İslami ilimlerde metodoloji-III İslam hukuku açısından tarihten günümüze kredi ve finans yöntemleri (ss. 57-109). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Ethica. (2016). Handbook of Islamic finance. Dubai-UAE: Ethica Institute of Islamic Finance.
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2019). FFMS 8 - İcâre ve icâre müntehiye bittemlîk. 30880 sayılı Resmî Gazete.
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2018). TFRS 16 - Kiralamalar. 29826 sayılı Resmî Gazete.
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2009). TMS 17 - Kiralama işlemleri. 27303 sayılı Resmî Gazete.
• Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2018). TMS/TFRS - Kavramsal çerçeve. 30578 sayılı Resmî Gazete.
• Kuveyt Türk Katılım Bankası A. Ş., Leasing. [Çevrim-içi: https://www.kuveytturk.com.tr/kobi/finansman-urunleri/leasing], Erişim Tarihi: 01.11.2020.
• Levy, A., & Rezgui, H. (2012). Accounting in Islamic banks: Evidence for IAS-IFRS/FAS convergence in an exploratory study of Islamic banks in The Gulf Region. ISC Journal, halshs-01278066, 1-25.
• McMillen, M. J. T. (2007). Islamic project finance. İçinde Handbook of Islamic banking (pp. 200-239). Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited.
• Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye. Osmanlı Devleti Medeni Hukuku. (1876).
• Otmane, A. H. (2015). Comparative analysis between the IFRS and the AAOIFI accounting standards. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Universite De Strasbourg, Strasbourg.
• Rosman, R., Abdul Hamid, M., Amin, S. N., & Ahmed M. U. (2016). Financial reporting of murabaha contracts: IFRS or AAOIFI accounting standards? Middle East Insights, (7), 1-14.
• Smolo, E. (2015). Introduction to Islamic accounting. Paper presented at 26th Annual Islamic Banking Conference. Tehran, Iran.
• Usmani, M. I. (2016). Islamic finance. İçinde Handbook of Islamic finance (pp. 94-296). Dubai-UAE: Ethica Institute of Islamic Finance.
• Yardımcıoğlu, M. (2016). İcare işlemlerinin İslami muhasebe standartları çerçevesinde incelenmesi. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 3(4), 224-233.
• Yatbaz, A. (2019). Faizsiz Bankacılık Fon Kullandırma Yöntemlerinin Uluslararası Muhasebe Standartları Kapsamında İncelenmesi: Bir Alan Çalışması. Yayınlanmış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.