Makine Yenileme Kararlarında Geçerli Maliyet Analizi ile COPRAS Yönteminin Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 209 - 220, 10.02.2022

Tolga Oral , Hakan Erkuş

Öz

İşletme yönetimine karar almada destek sağlayan yönetim muhasebesi, işletme başarısında oldukça önemli bir görev üstlenmektedir. Yönetim muhasebesi uygulamalarının en önemlilerinden biri de makinelerin elde tutulması veya yenilenmesi kararında da başvurulan geçerli maliyet analizidir. Bununla birlikte bu benzeri kararların verilmesinde çok kriterli karar verme tekniklerinin kullanımının da günden güne arttığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı makine yenileme kararlarında geçerli maliyet analizi ile COPRAS yönteminin karşılaştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda hipotetik bir çalışma yapılarak geçerli maliyet analizi yöntemi ile copras yöntemi arasındaki farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Her iki yöntem uygulayarak alternatifler arasında hangi makinenin seçilmesi gerektiğini belirlemeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda her iki yönteme göre seçilecek ilk alternatif farklı makine olmuştur. Diğer alternatif makinelerin sıralamasında da farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Her iki yöntemin bir arada kullanılması işletme yöneticilerinin alacakları kararların isabetliliğini arttıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Geçerli Maliyet Analizi, Makine Yenileme Kararı, COPRAS.

Comparison of Relevant Cost Analysis and COPRAS Method in Machine Replacement Decisions

Öz

Management accounting, which provides support to business management in decision making, plays a very important role in business success. One of the most important management accounting approach is the relevant cost analysis, which is also used in the decision to retain or replacement the machinery. However, it is seen that the use of multi-criteria decision-making techniques in making such decisions is increasing day by day. The aim of this study is to compare the relevant cost analysis method and the COPRAS method, in machine replacement decisions. For this purpose, a hypothetical study was conducted to reveal the differences between the relevant cost analysis method and the copras method. By applying both methods, it was tried to determine which machine should be selected among the alternatives As a result of the study, the first alternative to be selected according to both methods was the different machine. It has been determined that there are differences in the ranking of the other alternative machines. Using both methods together will increase the accuracy of the decisions to be taken by the business managers.

Anahtar Kelimeler

Relevant Cost, Machine Replacement, COPRAS.

Kaynakça

• Acer, A., Genç, T. ve Dinçer, E. (2020). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Performansının Entropi ve COPRAS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 153-169. Akdoğan, N., (2000). Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları ( 5. Baskı), Ankara: Gazi Kitapevi.
• Aksoy, E, Ömürbek, N. ve Karaatlı, M. (2015). AHP Temelli MULTIMOORA ve COPRAS Yöntemi ile Türkiye Kömür İşletmeleri’nin Performans Değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (4) , 1-28 .
• Altin, F. ve Yalçındağ, B. (2020). Performans Ölçümünde Entropi Temelli Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11 (27), 419-443.
• Bayrakci, E. ve Aksoy, E. (2019). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Entropi Ağırlıklı ARAS Ve COPRAS Yöntemleri İle Karşılaştırmalı Performans Değerlendirmesi. Business and Economics Research Journal, 10(2), 415-433.
• Büyükmirza, H. K. (2011). Maliyet Ve Yönetim Muhasebesi Tekdüzene Uygun Bir Sistem Yaklaşımı (16. Baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Chatterjee, P. & Chakraborty, S. (2012). Material Selection Using Preferential Ranking Methods. Materials and Design, 35: 384–393.
• Coşkun Arslan, M. (2017). Yönetim Kararlarında Geçerli Maliyet Analizlerine Alternatif Bir Yöntem: Bulanık TOPSIS Yöntemi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3 (2), 72-101.
• Çakır, E. ve Gök Kısa, A. (2020). Bütünleşik DEMATEL – COPRAS Yöntemi Ile Stajyer Seçimi: Bir Lojistik Firmasında Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , (65) , 107-124.
• Erdoğan, N., Altınırmak, S., Şahin, C. ve Karamaşa, Ç . (2020). Analyzing the Financial Performance of Football Clubs Listed in BIST Using Entropy Based Copras Methodology . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (63), 39-53.
• Fouladgar, M. M., Yazdani-Chamzini, A., Lashgari, A., Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2012). Maintenance strategy selection using AHP and COPRAS under fuzzy environment. International Journal of Strategic Property Management, 16(1), 85–104.
• Roy, J., Sharma, H. K. Kar, S., Zavadskas, E. K. & Saparauskas, J. (2019). An Extended COPRAS Model For Multi-Criteria Decision-Making Problems And Its Application In Web-Based Hotel Evaluation And Selection. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 32(1), 219-253.
• Lu, J., Zhang, S., Wu, J., & Wei, Y.. (2021). COPRAS Method For Multiple Attribute Group Decision Making Under Picture Fuzzy Environment And Their Application To Green Supplier Selection. Technological & Economic Development of Economy, 27(2), 369–385.
• Kaklauskas, A., Zavadskas, E. K. & Raslanas, S. (2005). Multivariant Design And Multiple Criteria Analysis Of Building Refurbishments. Energy and Buildings, 37(4), 361-372.
• Karaca C.,Eşgünoğlu, M. ve Ulutaş, A. (2017). Türkiye’de Optimal Yenilenebilir Enerji Kaynağının COPRAS Yöntemiyle Tespiti Ve Yenilenebilir Enerji Yatırımlarının İstihdam Artırıcı Etkisi. Maliye Dergisi, 0(172), 110 - 131.
• Katrancı, A. ve Kundakcı, N. (2020). SWARA Temelli Bulanık COPRAS Yöntemi ile Soğuk Hava Deposu Seçimi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1) , 63-80.
• Özbek, A. ve Erol, E. (2016). COPRAS ve MOORA Yöntemlerinin Depo Yeri Seçim Problemine Uygulanması. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2 (1), 23-42.
• Özbek, A. (2021). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Ve Excel İle Problem Çözümü (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Razavi Hajiagha, S., Hashemi, S., & Zavadskas, E. (2013). A Complex Proportional Assessment Method For Group Decision Making In An Interval-Valued Intuitionistic Fuzzy Environment. Technological & Economic Development of Economy, 19(1), 22–37.
• Roozbahani, A., Mehdi, H. M. & Shahedani, H. (2020). Inter-Basin Water Transfer Planning With Grey COPRAS And Fuzzy COPRAS Techniques: A Case Study In Iranian Central Plateau. Science of The Total Environment, 726, 1-11.
• Sarıçalı, G. ve Kundakcı, N. (2016). AHP ve COPRAS Yöntemleri Ile Otel Alternatiflerinin Değerlendirilmesi. International Review of Economics and Management, 4 (1) , 45-66. Şahin, İ.E. ve Karacan, K. B. (2020). Entropi Temelli COPRAS ve ARAS Yöntemleri ile Borsa İstanbul İnşaat Endeksi (XINSA) Firmalarının Finansal Performans Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 171-183.
• Topak M. S. ve Çanakçioğlu, M. (2019). Banka Performansının ENTROPI Ve COPRAS Yöntemi İle Değerlendirilmesi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Mali Çözüm, 29(154), 107 - 132.
• Vahdani, B., Mousavi, S. M., Tavakkoli-Moghaddam, R., Ghodratnama, A., & Mohammadi, M. (2014). Robot Selection By A Multiple Criteria Complex Proportional Assessment Method Under An Interval-Valued Fuzzy Environment. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 73(5–8), 687.
• Valipour, A., Yahaya, N., Md Noor, N., Antuchevičienė, J., & Tamošaitienė, J. (2017). Hybrid SWARA-COPRAS Method For Risk Assessment In Deep Foundation Excavation Project: An Iranian Case Study. Journal of Civil Engineering and Management.
• Yakut, E. ve Kuru, Ö. (2020). AB Ülkelerinin Küresel Cinsiyet Ayrımının Kadınlar Açısından Gri Ilişkisel Analiz, ARAS ve COPRAS Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16 (30) , 2832-2862.
• Yıldıztekin, İ. (2005). Kalite Maliyetleri Ölçümlerinde Belirlenen Fırsat Maliyetleri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (1), 401 - 422.
• Zheng, Y., Xu, Z., He, Y., & Liao, H. (2018). Severity Assessment Of Chronic Obstructive Pulmonary Disease Based On Hesitant Fuzzy Linguistic COPRAS Method. Applied Soft Computing, 69, 60–71.